بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش انجام شده در یک چارچوب مفهومی برای تعامل در فضاهای اجتماعی علی الخصوص کتابخانه ها، با هدف جلب توجه کاربران به استفاده از زمینه های اجتماعی، و ارائه یک ابزار برای تصمیم گیری برای توسعه کنش و مشارکت پیشنهادشده است.به طوری که هدف از این پژوهش ارتقاء سطح اجتماعی و تعامل و به اشتراک گذاری دانش در میان افراد و مشارکت کنندگان است . همان طور که می دانیم ،کتابخانه های عمومی مثالی عینی برای تعامل اجتماعی و برقراری ارتباط میان افرادی است که از آن محل استفاده می کنند.
به همین دلیل نقش امروزی کتابخانه ها از یک نهاد سیاسی کمتر نیست. که از آنها به عنوان یکی از ارکان بنیادی جامعه دموکراتیک یاد کرده و آنجا را به عنوان محلی برای تبادل دانش و اطلاعات می دانند. طراحی فضایی که ظرف مناسبی برای جا دادن فرهنگ رفتار ها و روش زندگی انسان ها باشد و توجه به رفتار و تعامل کاربران در محیط می تواند به مشارکت افراد در تمامی سطوح و جنبه های گوناگون بیانجامد.
-1 مقدمه
انسان موجودی اجتماعی است و بسیاری از فعالیت هایش بر اساس نگرش اجتماعی و وابستگی به آن ها تعریف شده است.امروزه به دلیل استفاده از تکنولوژی های پیشرفته، قرار گرفتن انسان ها در محیط های اجتماعی، سطح کنش و مشارکت افراد کاهش پیدا کرده است . مهم ترین نکته برای طراحان آن است که با هدف تمرکز بر بالا بردن سطح کنش اجتماعی و دانش مشارکت شروع به طراحی کنند.
معماری اجتماعی، طراحی آگاهانه از یک محیط است که طیف مورد نظر از رفتارهای اجتماعی را به سوی یک هدف یا یک مجموعه ای از اهداف تشویق می کند .معماری اجتماعی تحت تاثیر سیستم های اجتماعی - Social - system است. در سیستم های اجتماعی - طراحان - به دنبال تغییر رفتارهای انسان از طریق برنامه و کارهای طراحی شده می باشند،که باعث سر زندگی و ایمنی در محیط می شود . این معماری در قیاس با معماری معمولی و همیشگی در رویه طراحی ،محصول ،برنامه ریزی و طراحی همیشه در حال رشد و به روز شدن است . دخیل نمودن افراد در تصمیم سازی محیطی ،تغییر الگوواره های مشارکتی ،تغییر در تعاملات افرادبه دلیل گسترش روز افزون ارتباطات با استفاده از روش های جدید از اهداف معماری اجتماعی می باشد .
-2 بیان مساله تحقیق
از نیمه قرن بیستم با پیشرفت سیل آسای رسانه های گروهی ،کتاب و کتابخوانی مورد بحث و بررسی بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان قرار گرفته که گاهی با خوش بینی و گاهی با بدبینی به این موضوع نگریسته اند.در کشورهای در حال توسعه از یک سو، به علت فقدان امکانات لازم در زمینه کتاب و کتابخوانی و از سوی دیگر نیاز شدیدتری به خواندن و دانستن برای ارتقا و رشد فرهنگی در افراد احساس می شود.که این مسئله باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. افزون بر این مسئله یکی از ارکان مهم در کتابخانه ها ،تعامل سیستم و کاربر می باشد.اشتراک بین ایجاد کنندگان و کاربران ، تعامل فرد در محیط را تشکیل می دهد .این اشتراک می توانند به عنوان شبکه اجتماعی کار کند.که در این محیط کیفیت با تعامل بین محتوا - اطلاعات - و جامعه - کاربران - رابطه ی دو سویه دارد .
-3 هدف تحقیق
هدف این پژوهش توسعه دانش و به کارگیری آن در زندگی افراد می باشد. با استفاده از روش های طراحی می توان زمینه مشارکت افراد در کتابخانه ها و ایجاد تعامل و گفت و گو بین افراد و در ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد و تغییر نگرش جامعه برای افزایش سرانه مطالعه را تقویت کرد.
-4 پرسش تحقیق
وجود این مکان ها در فضاهای گوناگون شهری از جمله کتابخانه ها با در نظر گرفتن مفاهیمی چون مشارکت و تعامل بیشتر افراد برای به اشتراک گذاشتن دانش و اطلاعات خود چگونه می تواند بستری خلاق برای برای تعامل و گفت وگوی بیشتر بین افراد ، و امکان مشارکت بیشتر آنها را فراهم سازد .
-5 روش تحقیق
در تحقیق انجام شده با توجه بررسی نمونه ها و طرح های مشابه و با توجه به مطالعات و با ستفاده از داده ها و مفاهیم داده های مطالع شده از تجزیه و تحلیل توصیفی و تجزیه و تحلیل مقایسه ای استفاده شده است.
-6 تئوری و پیشینه تحقیق
-6-1 نیاز به کتابخانه های انعطاف پذیر
کتاب و کتابخوانی ونیاز به یک پایگاه مرکزی برای دستیابی به اطلاعات عمومی و فنی برای عموم مردم و توجه به گسترش و تنوع منابع اطلاعاتی ازهمواره ازمعقولاتی بوده اند که توسعه کتابخانه های عمومی مجموعه ای از چالش های جدید و پیچیده هم برای کاربران کتابخانه هاو سرویس دهندگان کتابخانه ها ایجاد کرده است. کتابخانه های قرن 21 دیگر مخازن ساده و آشنا برای کتاب ها نیستند. آنها تغییر کرده و گسترش یافته اند، دوباره فکر و طراحی شده اند . در حال حاضر کتابخانه ها با استفاده از بسیاری از رسانه ها، به ارائه خدمات مختلف و متنوع تر ، برای رسیدن به مخاطبان از همیشه قبل از در تلاش هستند. [3].
انقلاب فناوری دهه 1980 و 1990 است که به طور گسترده ای به عنوان صدایی مرگ برای کتابخانه های عمومی دیده می شد. چرا که مردم زمانی که آمی تواند تمام اطلاعات مورد نیاز آنها را از رایانه ی خود را دریافت کنند چه نیازی را به قرض گرفتن کتاب از کتابخانه می باشد. بی اساس بودن این پیش بینی ثابت شده است. در واقع، جالب اینجاست که اینترنت به یکی ازناجیان امروزی کتابخانه های شده است.
عصر دیجیتال تبدیل به عصر طلایی برای ساخت کتابخانه شده است. دراواخر دهه قرن 20 و اوایل قرن 21 کتابخانه های جدید بیشتر از همیشه در سراسر جهان شده اند.بااین حال هنوز کتابخانه ها نقش مهمی در چشم انداز فرهنگی هر کشور بازی می کنند.کتابخانه ها ابزاری هستند برای تغییر ایده ها،داستان ها ،پیام های مردم را به هم متصل می کند"برت زیلز" بیان می کند کتابخانه فرهنگی که بخشی از آنم ونیز فرهنگی که از آن نیستم را نشانم می دهد.به من فرصت می دهد تا به سوی ناشناخته هایم روم،تا اصور کنم،تجربه کنم،زندگی کنم،مکانی به من می دهد و فرصتی برای دیدن چیزهایی که هرگز ندیده بودم".[6] در واقع کتابخانه های جدید این امکان را فراهم می سازند که فعالیت های گوناگون را در خود جای دهند.که این گونه ارتباطات و مشارکت ها افراد را برای حضور چنین مکان هایی تشویق می کند.
-6-2 مشارکت اجتماعی در کتابخانه ها
زمانی که مدرنیسم به عنوان یک ایدولوژی سال های آخر خود را نیمه قرن بیستم سپری می کرد.جریان های پسا مدرن پیکان انتقاد خود را به جنبه های مختلف مدرنیسم گرفتند.و در جست و جوی راهکار هایی بودند تا محیط هایی دور از نیاز ها و خواست های ساکنان را به نوعی تغییر دهند.تغیرات مورد خواست، محدود به معماری نبود بلکه ریشه در نوع تعاملات زندگی اجتماعی و رابطه شهروندان داشت.توجه به وضعیت محیط های زندگی افراد ،امنیت محیط های کالبدی ،سلامت محیط زیست توجه به ارزش ها و خواسته های گروه اجتماعی از موضوعات مورد درخواست جوامع بود.
موضوعاتی مانند مشارکت دادن شهروندان ،اثر شهودی ،گروه های عملیاتی شهری،تصمیم سازی مشترک بود.این ذهنیت در کشور های در حال توسعه نیز به گونه ای بود که مردم می خواستند نشان دهند که راه تغییرات به سوی جوامع دموکراتیک را پس گرفتند و این هم از راه مولفه های طراحی مشارکتی و مشارکت تصمیم سازی های محیطی جست و جو می کردند. در سال های اخیر و با توجه دوباره نظریه پردازان به این حوزه بار دیگر جان تازه ای گرفت به طوری که در چند سال گذشته هم زمینه نظری و هم کاربردی نمونه های قابل توجهی داشت.
چالرز آبرام مشارکت جمعی را به عنوان نظریه ای تعریف می کند که در آن به اجتماع بومی نقش فعالی در برنامه های محیطی که بر افراد تاثیر می گذارد داداه می شود.سانوف نیز معتقد است محیط فیزیک توسط افراد اندکی طراحی می شود ولی افراد زیادی از آن استفاده می کنند. هورلی معتقد است مشارکت به عنوان سیستمی از طراحی برای توسعه ی خواست های کاربران استفاده می شود.[1]
از دیگر نظریه پردازان، چالزآبرام اجتماع را واقعیت اسطوره ای از تمامیت اجتماعی می داند که در آن هر فرد مکان خود را دارد و زندگی به جای مسابقه و نزاع همکاری قاعده مند می شود. گوسفیلد زمانی به این مفهوم می پردازد. برای واژه جمعی دو بخش قائل است.یکی به برداشت مفهومی از قلمرو و محدوده جغرافیایی دیگری به موضوع ارتباطات افراد به واسطه خصایص و ویژگی های انسانی بدون در نظر گرفتن محدوده فیزیکی. همدی،گوترت،آن را دارای بعد اجتماعی و فضایی می دانند.
