بخشی از مقاله
چکیده
هنر اسلامی در ابتدای کارش ، تأثیراتی از بیزانس و فارس را در معماری خود نشان داد ولی با این حال توانست ساختار اصلی معماری خود را در مساجد مسقف ستون بندی شده ، به دست آورد.در مساجد بود که مؤمنان گردهم می آمدند . مکانی که بعدها در حد تالارهای مستطیلی و افقی گسترش یافتن به واسطه ی آشنایی معماران نوپای عرب با مفهوم مکان و فضا در فرهنگ یهودی ،وجود مکان هایی همچون صحن،تالارهای مستطیل شکل ، رواق ها و... در این اولین مسجد اموی حیاتی به شمار می آید. اما به راستی نخستین الگوهای خانه ئ محمد در مدینه چه بوده است؟ نخست،در دوران قبل از اسلام میتوان از معبد هکا فلسطین در قسمت جنوبی عربستان به عنوان بارزترین نمونه ، نام برد . معبدی که قدمت آن به قرن دوم پیش از میلاد باز می گردد. این معبد متشکل از صحنی مستطیلی شکل برای عبادت بوده است. از زمان هجرت پیامبر اکرم - ص - 60 سال گذشته بود . جایی که معماری اهمیت پیدا کرد دور از بی میلی و درنگ بود . اولین مساجد ساختمان های بی ثباتی بودند که ماهیت موقتشان با وجودابعاد گیرای آنها به وقایع و تخیلات پیروزی مربوط میشد. اما انتهای قرن هفدهم نشان دهنده ی اولین شکوفایی هنر در امپراطوی امیه بود این با یک شکوفایی در اورشلیم شروع شد.
واژگان کلیدی: هنر اسلامی، معماری،منبر،محراب،مسجد
مقدمه
یک تمدن جدید ، که بر اساس مذهب جدیدی پایه گذاری شده بدون هیچ پیشینه ی فرهنگی که از طریق آن اشکال، یک زیبایی اصیل ایجاد میشود نمی تواند ارائه دهنده بیان هنری و معماری باشد . ابتدایی ترین هنر اسلامی از عقاید و آفریده های یونانی و رومی جاری شد . مکانهای با عظمت ، بعلبک ، جرش ، صور باستان و الکساندریا هنوز به طور عمده در زمان های اولیه اسلامی وجود داشتند و برای استفاده مسیحی اقتباس شده بودند. اما گذشته از وراثت عهد عتیق منبع اصلی الهام در اولین دهه های اسلام از دستاورد های دنیای بیزانس می آمد .
بدنه ی اصلی مقاله
اولین نمونه هاینسبتاً ضعیف معماری مسلمانان در طی دوران زندگی پیامبر ظهور کرد: این ها تغییراتی بودند که محمد بر روی خانه ی خودش اعمال کرد تا آن را با نیازهای ایمانی که داشت وفق دهدمطمئناً. کلمه ی معماری برای این نمونه اغراق است زیرا که این یک اجتماعی بود که در آن نیمه ی کوچ نشینان با اعراب غیر مهاجر مخلوط شدند . آنها به سادگی پناهگاه ها را برای افراد و چهار پایان استفاده می کردند .متشکل از زمینی تپنده و خیمه ای از نخل ها با این حال این سرآغازها انتخاب های بنیادی را ایجاد کرد که تعیین کننده ی ساختمان های کلاسیک عربی بود.
ایجاد صفه به ما کمک می کند تا این اولین مسجد و در واقع مسکن برپا شده توسط پیامبر در مدینه را تصور کنیم. نویسندگان عرب خانه ی پیامبر را طوری توصیف می کنند که در سمت شرقی آن یکسری از اتاق ها به سوی یک حیاط مربعی شکل قرار دارند که اطراف آن در یک سمت صد ذرع اندازه دارد - حدود پنجاه متر -بنابر این پیرامون 2500 متر مربع را می پوشاند - و توسط یک دیوار محصور شده است. این ابعاد وسیع ریشه در عادت شمشیر بازی اعراب در میان گروهشان در شب را داشت. هنگامی که توسط پیروان اولیه ی محمد برای اهداف عبادت و مناسک بنا شده بود . این حیاط با یک چهار طاقی در امتداد دیوار شمالی آماده شده بود.
سقف آن از شاخه های نخل ساخته شده بود و توسط دو ردیف تنه ی درخت که نوعی از یک ایوان ابتدایی را ایجاد میکرد ، حمایت می شد. این منطقه پوشیده شده پناهگاهی را برای کسانی که جهت شنیدن کلمات پیامبر در حرم یا سرسرای عبادت این اولین مسجد می آمدند ، ارائه میکرد . این خیمه ی دراز ، ناهموار در کنار دیوار ی به نام قبله واقع شد که به طور عمودی به سمت اورشلیم متمایل بودند و به سمت مکان عبادت نشانه می رفت. به دنبال شکاف با جامعه ی یهودی حجاز ، و بعد از اینکه محمد وارد مکه شد این گرایش - قبله - به سمت اورشلیم در سال 630 با سجده به سمت کعبه در مکه تعویض شده بود. این گنبد بزرگ بدوی در کنار دیواری قرار دارد که قبله نامیده می شده است. دیوار که به طور عمودی به سمت بیت المقدس قرار گرفته و برای مؤمنان نشان دهنده ی جهتی است که آن ها می بایست آیین بندگیشان را به جای آورند.
در سال 630 ، به دنبال جدایی جوامع یهودی از حجاز و بعد از ورود محمد - ص - به مکه ، قبله از بیت المقدس به سمت کعبه در مکه تغییر پیدا کرد. چون مدینه در مسیر ارتباطی بیت المقدس به مکه قرار داشت ،تنها آماده سازی لازم برای قبله جدید ساخت یک ر واق ورودی در قسمت جنوبی محوطه بود. رواقی مسقف با شاخه های نخل ، در نتیجه ی گسترش سریع جامعه ی مسلمین ، این رواق متشکل از سه ردیف تنه های درختان نخلی بود که به عنوان ستون به کار برده شده بودند. بدین ترتیب بنا ،دارای ساختاری پوشیده در قسمت های شمالی و جنوبی بود. همچنین باید اشاره کرد که این دو رواق مسقف به شاخه های نخل بیشتر از نظر وسعت قابل ملاحظه اند تا عمق، در واقع مسجد پیامبر با وجود بدوی بودن نسبت به تالارهای طویل بیزانس ، از همان ابتدا ویژگی های یک مکان اسلامی را دارا بوده است.
این سقف در مقابل دیوار قبله یک صندلی چوبی یا نوعی سکوی خطابه به ارتفاع چند پله قرار دارد. جایی که محمد - ص - بر روی آن جلوس می کرد و با مؤمنان سخن میگفت .این اولین منبر دنیای اسلام است. منبری که نقشی بسیار مهم در تمامی مساجد ایفا می کرد. اما بنای دیگری که به عنوان شاخص ترین الگو برای خانه محمد - ص - می توان از آن نام برد ، دومین ساختمان مذهبی یهودیان در دورا اوروپوس است که تاریخ ساخت آن مربوط به قرن سوم میلادی است. در انتهای یک صحن کوچک که ازسه جهت به رواق هایی با ستون های سنگی متصل است، یک تالار مستظیلی شکل بزرگ را می توان دید. در صدر کلیسا ، دورتر از پایه ی دیوارها سکویی قرار دارد . طرح و نقشه ی دیوار انتهایی این بنا که همراه با یک کرسی سنگ کاری شده قرار گرفته است ،بسیار شبیه به طرح دیوار قبله در مسجد محمد در مدینه است. مسندی به ارتفاع چند پله که محل خطابه ی کشیش یا دولت مرد حاکم بوده است .و این کرسی در واقع نمونه ی اولیه ی منبر در مسجد پیامبر به شمار می آید.وانگهی ،ساختمان
