بخشی از مقاله
چکیده
قهرمان اسطوره ای شخصیتی است با توانایی های خارق العاده که نمایش دهنده آمال و آرزوهای انسان ها در نیل به چنین شخصیت متعالی است، الگویی که برای حفظ شرافت و استقلال سیاسی قوم خود مبارزه می کند و از جان خود مایه میگذرد. رییسعلی دلواری، قهرمانی اسطوره ای است که در راه مبارزه با بیگانگان و دفاع از حقوق مردم ستمدیده جنوب تمام تلاش خود را می کند و چنین است که برای مردم جنوب به الگوی کاملی تبدیل شده است و نماد مبارزه، تلاش، از خود گذشتگی و ایثار است .
وی به عنوان نماینده مردم جنگجو و دلیر جنوب به ویژه تنگستان و دشتستان در آثار نویسندگان جنوب نیز نقش پررنگی دارد . بوشهر نیز با داشتن نویسندگان نامی و اثرگذاری چون صادق چوبک، منیرو روانی پور، رسول پرویزی و... نقش پررنگی در احیای مسائل اجتماعی و فرهنگی، آداب و رسوم و ... مردم بومی این منطقه داشته اند. این نویسندگان، قهرمان اسطوره ای داستانهایشان را رئیس علی و یاران وی انتخاب می کنند و همواره در تلاشند تا آنان را در سیمای قهرمانان داستان های خود انعکاس دهند؛ زیرا در تاریخ بوشهر آنچه در نگاه اول جلب توجه میکند، روحیه دلاوری و شجاعت مردم این ناحیه است؛ بنابراین، مبارزات ضدّ استعماری دلیرمردانِ این منطقه علیه دولتهای اشغالگرِ اروپایی، همواره از نمودهای تاریخی- فرهنگی بوده است.
مقدمه
قهرمان از قدیمی ترین کهن الگوهایی است که همواره محور اصلی مباحث اسطوره ای است. ریشهی قهرمان یونانی و به معنی »محافظت و خدمت« است - وگلر، . - 43 :1386 قهرمان معرب kuhruman به معنی کاراندیش است از مصدر کار kar به معنی کردن و مان به معنی منش در فرهنگ پهلوی ،فروشی هم به معنی قهرمان معادل huvir به معنای باهوش و با حافظه آمده است. در فرهنگ معین »قهرمانی کردن« در مفهوم نگهبانی کردن و محافظت کردن است.
قهرمانان یا پهلوانان در گفتار روزانه به معنی انسان شجاع و برجسته به کار می رود؛ همچنین واژه قهرمانگُرد - - با فره ورتی - ایران میانه - هممعنا است . فروهر فروشی به معنای »دفاع و ایستادگی « است. فروشی معنای »دلاور برجسته « دارد. علت این نامگذاری را باید در وظایف دفاعی عمومی بر ضد اهریمن و اعمال دلاورانه فروشی ها در دفاع از خویشاوندان و نزدیکان دانست - بهار، . - 24-25 :1376 قهرمان چه شخصیت واقعی باشد و چه انگاره ذهنی، شاخص خوبی برای شناخت است؛ زیرا همانگونه که یونگ میگوید: »کارکرد اصلی قهرمان، داستان انسانی است که می کوشد خود را بشناسد و نیز به جامعه ای که نیازمند اثبات هویت جمعی است، دلالت دارد - «یونگ، - 168 : 1386 در واقع فرآیند آگاهی انسان بر خود و جهان را در اسطوره ی قهرمان می توان یافت، از اینکه قهرمان در تلاش و جستجویی که انجام می دهد، از موقعیت خود در هستی، آگاه می شود. قهرمان در کنش هدفمند به زندگی انسان، معنا می دهد.
بسیاری از داستان ها به دلیل برخورداری از قهرمان یا اشکال دیگر آن نظیر ضدقهرمان، مورد پیگری یا اقبال مخاطبان قرار می گیرند. قهرمان با تحقق بخشیدن به پیروزی، نامیرایی، امنیت، عدالت، غرور ملی و آرمان های اخلاقی، نیازهای روان انسانها را ارضا می کند، از این رو هر فرد یا جامعه ای به ویژه در شرایط بحرانی نیازمند ضدقهرمان است - رزمجوی صوفیانی، - 1 :1391داستان، همچون آینه ای در برابر انسان و دگرگونی های حیات اوست و این دگرگونی ها را در خود بازتاب می دهد. شکلهای گوناگونی که داستان به خود گرفته، نمایانگر این اس ت که با تحول بشر متحول شده است.
حوزه تحقیق رمان و رمان جامعه است؛ زیراهمواره مصالح تحقیقاتشرا آداب و رسوم اجتماعی و نمودهای فرهنگی، اجتماعیات، تاریخی، سیاست و... بوده است. بسیاری از که داستانها کهغالباً توسط نویسندگان پراستعداد نوشته شده است، به خاطر انسان گرایی و نشان دادن مشکلات و مسایل زندگی آنها، با اقبال توده خوا نندگان طبقه متوسط مواجه شدهاند. - زرافا، - 41 :1368 در واقع شاخصههای فرهنگی و بومی همواره سرچشمه غنی برای نویسندگان و هنرمندان بوده و آن ها بسیاری از الهامات هنری خود را از این مؤلفه گرفته اند؛ زیرا آثار هنرمندان هیچگاه بی تأثیر از فرهنگ مردمی و افراد دخیل درآن مناطق خود نبوده است.
توجه جدی به فرهنگ مردمی و بازتاب ویژه آن در آثار ادبی ا ز جمله ادبیات داستانی بعد از مشروطه و در پی تحولات اجتماعی در ایران شروع میشودو سالهای بعد از مشروطه سال های توجه به فرهنگ بومی، ادب و هنر مردمی، است . با رواج داستان نویسی نوین و تغییر سبک نوشتار و ورود درون مایه های جدید به عرصه ادبیات داستانی، داستان و رمان نیز پذیرای مسائل اجتماعی و فرهنگی شد. بوشهر نیز با داشتن نویسندگان نامی و اثرگذاری چون صادق چوبک، منیرو روانی پور، رسول پرویزی و... نقش پررنگی در مکتب داستان نویسی جنوب و احیای مسائل اجتماعی و فرهنگی، آداب و رسوم و عقاید و فرهنگ مردم بومی این منطقه داشته است.
به طوری که توجه به این موضوعاتنوعی هویت و رنگِ بومی به فضای آثار نویسندگان این ناحیه داده است. این نویسندگان، قهرمانان خود را از میان افرادی از خودگذشته و دلاور بوشهر انتخاب می کنند و هنرمندانه تلاش و دلاوری آنان را در سیمای قهرمانان داستان های خود انعکاس میدهند؛ زیرا در تاریخ بوشهر آنچه در نگاه اول جلب توجه می کند، روحیه دلا وری و شجاعت مردم این ناحیه است؛ بنابراین، مبارزات ضدّ استعماریدلیرمردانِ این منطقه علیه دولتهای اشغالگرِ اروپایی، همواره از نمودهای تاریخی- فرهنگی بوده و تا جایی که می توان گفت شخصیت های از خودگذشته ای چون رئیس علی دلواری و همراهانشان، در ذهن و ضمیر مردم جنوب و ایران به شخصیت های اسطورهایِ فرهنگ بومی جنوب و بوشهر بدل شده اند.
