بخشی از مقاله
چکیده
وقوع انقلاب اسلامی ایران در دهه 1980 که به مثابه یک سازمان غیردولتی عمل میکرد و به هنجارهاي نظام بینالمللی توجه چندانی نداشت، یکی از اصلیترین منابع »مقاومت هویتی« در برابر هجوم اعتقادات سرمایهداري بود. بر اثر انقلاب اسلامی، براي نخستینبار در تاریخ معاصر خاورمیانه، این امکان بهوجود آمد که »هویت« اسلامی صاحب یک »روایتکننده« شود. زنان مسلمان جهان با گره خوردن با مبارزات سیاسی زنان در ایران و سایر کشورهاي مسلمان از اصلیترین مقاومان در صحنه یکسانسازي فرهنگی در جهان بهشمار میروند.
بروز تحولات اخیر در منطقه و نقش مؤثر زنان مسلمان در این خیزش، که بیش از هر عامل دیگري اذهان عمومی را به خود جلب نموده، گویاي نقشآفرینی این راویان هویت اسلامی در رفع بیعدالتی جهانی بهشمار میرود. این مقاله میکوشد تا با تمرکز برچگونگی حضور زنان مسلمان در سازمانهاي غیردولتی، اجلاسهاي بینالمللی، سازمان کنفرانس اسلامی، توسعه و آموزش و حجاب و عفاف بهعنوان نمادي از هویت اسلامی به بررسی ابزارهاي تأثیرگذاري زنان مسلمان در عرصه بینالملل بپردازد.
مقدمه
منازعات و درگیريهاي نظامی در کشورهایی چون افغانستان و عراق پس از رخداد 11 سپتامبر، عدم پریایی و تأثیرگذاري سازمان ملل متحد را در عرصه جهانی به نمایش گذاشت. این در حالی است که توصیههاي جهانی جهت تغییر نقشهاي به اصطلاح کلیشهاي زنان همچنان با ارائه معاهدات گوناگون نظیر کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان - CEDAW - به سیاستگذاران کشورهاي اسلامی توصیه میشود.
نکته جالب توجه عدم دقتنظر محافل بینالمللی بر آسیب و صدمات وارده به زنان و کودکان در مناطق جنگی عراق، افغانستان و آوارگی هزاران زن و کودك فلسطینی است که بهوضوح بهعنوان یک ظلم بر علیه این قشر بیدفاع و بیگناه در جهان مطرح میباشد. تبیین جایگاه و منزلت والاي زن در جهان امروز بیش از هر زمان دیگري نیاز به کوشش و تلاش دوباره دارد. در این میان، زنان مسلمان جهان با تکیه بر مبانی الهی اسلام و با تکیه بر ادبیات مشترکی چون اخلاق، عدالت، ظلمستیزي و..... که میتواند همراهی اذهان عمومی زنان آزاديخواه جهان را به همراه آورد، در این راه، پیشرو و حادثهآفرین هستند. این مقاله میکوشد تا با ارائه نقطهنظرهایی پیرامون وضعیت زنان مسلمان در عرصههاي تأثیرگذاري نظام بینالمللی، چون سازمان کنفرانس اسلامی، سازمانهاي غیردولتی و....... به بهبود نقشآفرینی آنان در فضاي جهانی بپردازد.
.1 زن مسلمان در فرایند جهانیسازي
صاحبنظران معتقدند که درگیريهاي آیندة جهانی برپایه عوامل اقتصادي و سیاسی شکل نمیگیرد، بلکه براساس عوامل فرهنگی شعلهور خواهد شد. نزدیکی ملل با یکدیگر به واسطه پیشرفت ارتباطات و رشد تکنولوژي بهطور مداوم و پویا و ارسال سریع آن به کشورها موجب شده است تا آموزش هاي جهانی یکپارچه و فضاي گفتوگو در عرصه بینالمللی بیش از پیش مهیا شود. ارتقاي آگاهی جهانی و افزایش اطلاعات عموم مردم در دورترین نقاط جهان، از دستاوردهاي مثبت جهانیسازي بهشمار میآید.
فضایی که ترسیم شد، در حالی انسان را دربرمیگیرد که حوزة فضاي رایانهاي1 با این شعار که بگذارید مقرراتی وجود نداشته باشد، گرایش به بیقانونی، و کمرنگ شدن ارزشهاي اخلاقی یا شأن اجتماعی را افزایش داده است - ریتر، . - 1379 در هجوم انبوه زیباییهاي تصور شده در فرهنگ و هنر، آنچه قابل رؤیت است اصرار بر زندگی فارغ از هیاهو و از همه مهمتر به دور از دغدغههاي اجتماعی و سیاسی است.
در این فرایند، انسان با دور شدن از معنویات، خواهان استفادة هر چه بیشتر از زمان و مکان و کلیه ابزارهاي مالی است که به نوعی بیقید و شرط، براي حداکثر شدن لذت و رفاه، در اختیار او قرار میگیرد. امروزه، کلیه وسائل ارتباط جمعی و ابزار اطلاعرسانی بهگونهاي آشکار در دسترس کشورهایی است که از لحاظ قدرت صنعتی و برتري اقتصادي حرف اول را میزنند. نتیجه این نظرگاه این است که معاملات فرهنگی بین غرب و کشورهاي دیگر نامتعادل و نابرابر است، لذا جهانی شدن پدیدهاي است که اساساً غربی به نظر میرسد وغیرغربیان در روند مواجهه نابرابر فرهنگی، ناچار از انقیاد و اطاعت از غرب میشوند.
متفکران بر این عقیدهاند که جوامع جدید در اواخر قرن بیستم، به دلیل رشد روزافزون ارتباطات فراملی، با بحران هویتی روبهرو هستند که در نهایت، به »همسانسازي« و »هویت مشترك« مبدل خواهد شد. گرایش به وابستگیهاي بیشتر جهانی، فروپاشی همه هویتهاي مستحکم فرهنگی، مبادلات و مصرفگرایی جهانی بین ملتها، اشکال این »هویت مشترك« است. از آنجا که فرهنگ ملی، بیشتر در معرض تأثیرات خارجی قرار میگیرد، حفظ هویت به صورت دستنخورده براي انسان امروزي از هر زمان دیگر دشوارتر است - مردانی گیوي، 1381، ص 111، . - 114 با گذشت زمان و رخدادهاي تاریخی، ابهاماتی در فرضیه بالا پدید آمد.
