بخشی از مقاله
چکیده
از آنجا که حضرت امام رضا - ع - به بارگاه حضرت حقتعالی راهیافته و از مقربان الهی هستند، زیارت با معرفت آن بزرگوار که به زیارت عارفانه مشهور است، برای دنیا و آخرت انسان مفید و باعث ارتقای فرهنگ معنویت میشود. در این مقاله که با مطالعه کتابخانهای انجام شده است، بعد از مقدمهای کوتاه به زنده بودن پیامبر - ص - و ائمه - ع - اشاره خواهد شد. سپس جایگاه معنوی زیارت بامعرفت حضرت امام رضا - ع - بررسی میشود.
یافتههای تحقیق نشان می- دهد، از آنجا که زایر حضرت امام رضا - ع - عقیده دارد، آن بزرگوار انسان کاملی است با عشق و محبت به زیارت آن حضرت میشتابد و دوستی خود را اظهار میکند و با بیزاری از دشمنان امام - ع - به صفات پسندیده روی آورده و از صفات رذیله دوری میجوید. همچنین، زایر وظیفه خود میداند، به احترام دوستی با امام رضا - ع - سنّت و سیرت آن بزرگوار را بیاموزد و از اخلاق و روش آن حضرت در رسیدن به کمال معنوی پیروی کند. روش پژوهش کیفی مبتنی بر رویکرد توصیفی و تحلیلی میباشد.
مقدمه
موجودات جهان به چهار نوع جمادات، نباتات، حیوانات و انسان تقسیم میشوند؛ جماد هیچ حرمت و تغذیه و رشدی ندارد، ولی نبات تغذیه و رشد دارد. حیوان در عین اینکه با نبات در تغذیه و نمو، شریک است، امتیاز حرکت ارادی و یا حیات حیوانی نیز دارد. انسان افزون بر حیات حیوانی، افکار عالی و تصرفهای شگفتآوری دارد که او را از همه حیوانات ممتاز میکند. در میان انسانها نیز افرادی یافت میشوند که افزون بر زندگی عادی همگان، از علم و ایمان و معرفت نسبت به آفریننده هستی بر خوردارند، چیزهایی از عالم معنا درک میکنند که سایران از درک آن عاجزاند. چیزهایی را ارده میکنند که دیگران آن را ارده نمیکنند؛ درحقیقت دریچهای از باطن و حقیقت عالم به رویشان گشوده شده و به معنای عالم دست یافتهاند و معنوی شدهاند.
از هنگامی که پیامبر بزرگوار اسلام - ص - در مکه به پیامبری مبعوث شدند و مردم را به دین مبین اسلام دعوت میکردند، مسلمانان از هر جای دنیا به مکه میشتافتند تا از آن خورشید تابناک فضیلت کسب فیض کنند. تا آنکه آن جلوگاه معنویت از این جهان رخت بر بستند و به عالم باقی شتافتند. از زمانی که پیامبر - ص - و ائمه - ع - از دنیا رفتند، مسلمانان از گوشه و کنار جهان به قصد زیارت مطهر آن بزرگواران وسایل سفر را آماده میکرده و سختیهای راه را به جان میخریده اند.
سؤالهای پژوهش
1. آیا زیارت حضرت امام رضا - ع - در ارتقای معنوی زایران رضوی نقشی دارد؟
2. آیا زیارت حضرت امام رضا - ع - می تواند به زایرانش امیدواری، شادی و نشاط ببخشد؟
3. زیارت حضرت امام رضا - ع - برای زایران رضوی چه پیامدهایی خواهد داشت؟
پیشینه پژوهش
درباره زیارت، پژوهشهای بسیاری انجام شده که حاصل آن چندین مقاله و کتاب شده است که از آن جمله می- توان به پژوهشهای زیر اشاره کرد. در سال 1392 امینی و همکارانش پژوهشی با عنوان »بررسی جایگاه زیارت در مهندس فرهنگی« انجام دادهاند. نویسندگان این پؤوهش با بیان نقش زیارت در بهبود وضعیتهای روحی و روانی افراد جامعه، لزوم رویکرد جدی به زیارت به عنوان یکی از مهمّترین عناصر فرهنگساز را ضروری میدانند.
همچنین، در سال1393، ناصح ستوده، پژوهشی با عنوان»فلسفه زیارت و نقش آن در جامعه دینی« انجام داده است. نویسنده در این پژوهش با هدف ایجاد بستر ذهنی مناسب نسبت به جایگاه ولایت و هر گونه پیوند و ارتباط با اهل بیت، در سطح کلان جامعه و اعطای دید روشنی نسبت به فلسفه زیارت امامزادگان و تأثیرهای سازنده آن، به آحاد جامعه پرداخته است. پژوهشگر با مفروضگرفتن جایگاه والای زیارت امامزادگان در نگاه قرآن، احادیث و اهل بیت - ع - ، تلاش کرده است تا فلسفه زیارت و تأثیرهای سازنده آن را در دو بعد فردی و اجتماعی و نیز در عرصههای مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مورد بررسی قرار دهد.
اهمیت موضوع
شادی و نشاط از عناصر مفید و با ارزش زندگی انسانهاست؛ به طوری که این مهم مورد توجه ادیان مختلف قرار گرفته است. درباره ارتباط دین و شادی نیز پژوهشهای بسیاری انجام شده است، که نشان میدهد باورهای مذهبی، یکی از عوامل تؤثیرگذار برای شادکامی افراد است.
