بخشی از مقاله
چکیده
زبان کردی یکی از زبانهای ایرانی نو غربی است که به سه شاخه شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم بندی می شود و گویش کردی سنقروکلیایی در گروه گویشیشاخه جنوبیِزبانِ کردی جای دارد. از نظر جغرافیایی شهرستان سنقروکلیایی بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان واقع شده است. این مقاله به ساختمان فعل در این گویش می پردازد. برای گردآوری داده های این تحقیق از شیوه های کتابخانه ای؛ بررسی میدانی بصورت مصاحبه از ده گویشور بومی در رده های سنی مختلف از بیسواد تا تحصیلکرده هر کدام به مدت یک ساعتهمو چنین شمﱢ زبانی، بعنوان گویشورِ این گویش کردی استفاده بعمل آمده است.
نتیجه پژوهش حاکی از آن است که: زمان های فعلی گذشته شرطی و شرطی کامل دارای ساختار یکسان می باشند؛ در ساخت گذشته نقلی، برخلاف برخی گویش های ایرانی بجای صفت مفعولی، از ستاک گذشته استفاده می شود؛ ماده مجهول ساز -ya زبانهای باستانی ایران، بصورت -yâ در افعال گذشته مجهول در این گویش محفوظ مانده است؛ فزونه a- ماضی ساز زبانهای ایرانی باستان در این گویش حفظ شده است؛ میانوند - Q- سببی ساز زبان فارسی میانه بصورت -en- در این گویش بجا مانده است؛ ساختار فعل ماضی نقلی در دوره میانه با برخی تغییرات جزئی در این گویش حفظ شده است.
.1 مقدمه:
زبان کردی یکی از زبانهای ایرانی نو غربی است - MacKenzie, 1961 : 69 ; Comrie, 1987: 37; Haig, 2004: 8; Blau, 1989: 327-325; Thackston, 2006: vii - و از نظر زبانی، زبان کردی در کل جایگاهی میانی در میان لهجه های شمال غربی و جنوب غربی ایرانی را در بر گرفته است. - McCarus, . - 2009: 587 زبان کردی به سه شاخه شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم بندی می شود - MacKenzie, - 1981: 479- 480 و گویش کردی سنقروکلیایی در گروه گویشی شاخه جنوبیِ زبان کردی جای دارد. گویشوران این گویش کردی در شهرستان سنقروکلیایی و روستاهای اطراف آن زندگی می کنند. از نظر جغرافیایی شهرستان سنقروکلیایی بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان واقع شده است: از طرف شمال به شهرستان قُروه، از جنوب غربی به کرمانشاه، از شمال غربی به سنندج، و از مشرق به اسد آبادِ همدان محدود است.
.2 روش تحقیق
برای جمع آوری داده های این تحقیق از شیوه های کتابخانه ای یعنی استفاده از منابع مکتوب گویش شناسی و زبانشناسی معتبر از جمله کتاب، مقاله و پایان نامه؛ بررسی میدانی بصورت مصاحبه از ده گویشور بومی در رده های سنی مختلف از بیسواد تا تحصیلکرده هر کدام به مدت یک ساعت؛ هم چنین شمﱢ زبانی، بعنوان
گویشورِ این گویش کردی استفاده بعمل آمده است.
.3 پیشینه تحقیق
درباره گویش کردی سنقروکلیایی که در آن به مبحث فعل نیز پرداخته شده باشد، تا جایی که نگارنده خبر دارد، تاکنون فقط یک پایان نامه کارشناسی ارشد به نگارش درآمده است: سلمان خنجری، بررسی ساختمان دستوری گویش کردی سنقروکلیایی و مقایسه ریشه ای واژگان آن با واژه های ایرانی باستان، پایان نامه کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی، به راهنمایی دکتر محسن ابوالقاسمی، دانشگاه تهران، .1387
