بخشی از مقاله
روستای زینوند به همراه سه روستای دیگرِ چهارقلعه عبدالملکی به صورت جزیره در استان مازندران قرارگرفته است. تفاوت های انکارناپذیر گویش این منطقه با گویش غالب استان مازندران، نشان دهنده کوچ قوم دیگری به این منطقه میباشد. یکی از دغدغه های اصلی مردم این منطقه، شناختن ریشههای نژادی و زبانی است. از آنجاییکه منطقه به وسیله گویش مازندرانی احاطه شده است، گویش این چهار روستا در خطر نابودی قراردارد. با توجه به استفاده روز افزون مردم از رسانهها، تاثیر زبان فارسی معیار بر گویشهای در خطر نابودی، روز به روز بیشتر نمایان میشود. گویش منطقه چهارقلعه عبدالملکی نیز از این قاعده مثتثنی نیست. گویش زینوندی دارای نظام آوایی، صرف و نحو دقیق و مجزا از گویشهای بومی منطقه بوده و به خصوص، ساخت مصدری آن بسیار متفاوت از فارسی معیار و گویشهای دیگراست. تأثیر لازم و متعدی بودن فعل در صرف بسیار مورد توجه بوده و جای تعمق دارد. در این پژوهش، ساختارنِزما حالِ فعل در گویش این روستا، مورد بررسی قرار می گیرد.
کلیدواژهها: گویش زینوندی، فعل، زمان حال،لازم و متعدی
مقدمه
روستای زینوند از نظر تقسیمات سیاسی در دهستان میانکاله از توابع بخش مرکزی شهرستان بهشهر واقع شده است. این روستا با ارتفاع منفی 15 متر از سطح آبهای دریای آزاد در موقعیت جغرافیایی / 53 0 - 19 طول جغرافیایی و 36 0 -48 / عرض جغرافیایی و در ضلع شمال غربی شهرستان بهشهر قرار دارد. این روستا از شمال به روستای مهدی آباد، از جنوب به روستاهای خورشید و عسگرآباد، از غرب به روستای زاغمرز و از شرق به روستای امیر آباد محدود میگردد. در خصوص منشأ و آغاز زمان کوچ عبدالملکی ها اطلاعات دقیقی در دست نیست. اما بر اساس کتاب آقای رضا قنبری عبدالملکی، تاریخ ایل عبدالملکی، از زمانی که آنها در شیراز در دربار زند جای داشته اند، حضورشان به ثبت رسیده است. هنگام کوچ زندیه به شیراز و بازگشت آنان به دستور نادرشاه، عبدالملکی ها آنان را همراهی می کردند.
پس از شکست لطفعلی خانزند و تبعید گروه های زندیه، عبدالملکی ها نیز به شهریار تهران منتقل شدند.پس از سه سال اقامت در شهریار به کجور مازندران، و سپس به دلیل وجود درگیریهای میان این ایل و طوایف دیگر، به منطقه کنونی کوچ داده شدند. البته از دلایل دیگر اسکان آنان در چهارقلعه جلوگیری از هجوم مهاجمان ترکمن بود که عبدالملکی ها با توان نظامی خود، به خوبی از عهده دفاع در مقابل آنان برآمدند - قنبریعبدالملکی،. - 47:1388 مردم چهارقلعه عبدالملکی شامل چهار طایفهاند که عبارتند از: طایفه فهروند ساکن روستای زاغمرز طایفه شیخ وند ساکن روستای امیرآباد طایفه کاله وند ساکن روستای حسین آباد طایفه زینوند ساکن روستای زینوند. روستای زینوند به نام خود طایفه نامگذاری شده و به گفته خود اهالی روستا، این افراد سوارکاران زبدهای بودند که در مبارزات و جنگها شرکت داشتند. البته وجود "زین" در بخش اول نام روستا، می تواند با سوارکار بودن این مردم ارتباط داشته باشد. طایفه زینوند خود به شش تیره یا حوزه تقسیم میشود. حوزه قره، حوزه رَضا، حوزه دونَه، حوزه تپَه سری، حوزه مَراویس و حوزه اشتعلی.
روش پژوهش: روش کار در این تحقیق توصیفی است.تحقیق از نوع همزمانی بوده و نگارنده مستقیماً در میدان پژوهش حضور داشته است و سعیداشته پدیده ها را به همان صورتی که رخ دادهاند، مشاهده نماید. روش جمعآوری دادهها: در پژوهش حاضر برای جمع آوری دادهها در کل مدت زمان کار، از روش مصاحبه طبق قواعد معین، استفاده شده است. برای استخراج ساختار زمان حال فعل، روش پرسش و پاسخ مورد استفاده قرار گرفتهاست. جامعه آماری - آزمودنیها - : جامعه آماری گویشوران روستای زینوند میباشند. این جامعه آماری شامل افراد مرد و زن و بین سی سال تا هفتاد سال میباشند. روش تجزیه و تحلیل داده ها: در این پژوهش نظام صرفی گویش مورد بررسی قرار گرفته است. جهت انجام این مورد، دادهها طبق اصول نظام صرفی بررسی و تحلیل شدهاست. یافته های تحقیق: در بررسی این گویش مشخص شد ساختار نظام حال فعل، دارای ویژگیهای خاص و متفاوت با فارسی معیار بوده، گاهی تحت تاثیر لازم و متعدی بودن آن است که در تمام ارکان صرف تاثیر میگذارد. نظام صرفی یک مورد فعل با ساختار ارگتیو در در زمان حال میباشد.
گویش روستای زینوند
بر اساس یک تحقیق میدانی در سال 1391، و بررسی جامع در در خصوص ریشه گویش منطقه، و یافتن اصل آن در منطقه ای که احتمالا کوچ از آنجا صورت گرفته است، به نظر میآید که بیشترین نزدیکی این گویش، با گویش گورانی کندوله ای2 باشد. در تقسیم بندی های گویشی، گویش گورانی از گویشهای کردی جدا شده است. هرچند این دو گویش، آنچنان به هم نزدیکند و نکات صرفی و نحوی مشترک دارند که برخی از زبان شناسان آن دو را یکی می دانند.در این تقسیم بندی ، گویش گورانی شامل سه شاخه اورامی، کندوله ای و باجلانی می باشد - حسن دوست،. - 19 :1389 که در بررسی های به عمل آمد، گویش زینوندی، بیشترین قرابت را با این شاخه دارد. . 2 × این پژوهش، بخشی از یک تحقیق میدانی مربوط به گویش روستای زینوند، در سال 1391 می باشد.
