بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه با هدف تحلیل دانش تخمه کاران شهرستان سنقر نسبت به کشاورزي پایدار انجام گرفته است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماري این تحقیق کلیه تخمه کاران شهرستان سنقر - استان کرمانشاه - بودکه به صورت تصادفی پرسشنامه ها را میان 100نفر از آنان توزیع نمودیم. روایی پرسشنامه را تعدادي از متخصصان موضوعی مورد تأیید قرار دادند. پایایی تحقیق نیز با آماره آلفاي کرونباخ - - α=%81سنجیده شده است. براي تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارspss16 استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که دانش بیشتر تخمه کاران مورد مطالعه در زمینه کشاورزي پایدار در حد متوسط و خوب بود.
نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که متغیرهاي سطح تحصیلات کشاورزان، مراجعه به مدیریت جهاد کشاورزي، و شرکت در کلاس هاي آموزشی همبستگی مثبت و متغیرهاي سن، نوع کشت، محل سکونت همبستگی منفی و معنی داري با میزان دانش آنان نسبت به کشاورزي پایدار دارند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام بیانگر این است که 4 متغیرسن، مراجعه به مدیریت جهاد کشاورزي، نوع کشت و سطح تحصیلات کشاورزان حدود 70درصد تغییرات واریانس متغیر وابسته دانش نسبت به کشاورزي پایدار را تبیین می نمایند.
واژگان کلیدي: دانش، تخمه کاران، سنقر، کشاورزي پایدار
مقدمه
امروزه تلاش براي به بیشینه رسانیدن بازده محصول در واحد سطح از راه مصرف بی رویه نهاده هاي شیمیایی در کشاورزي مدرن حیات روي کره زمین را به مخاطره انداخته است. آلودگی آب، تخریب لایه اوزون، نابودي جنگل ها، فرسایش شدید خاك، افزایش درجه حرارت زمین در اثر افزایش گازهاي گلخانه اي، و... از جمله این خطرها می باشد - Keshavars and Karami, 2010, Al-Subaiee et al, 2005, . - Horrigan et al, 2002 علاوه بر مخاطرههاي زیست محیطی، جامعه هاي کشاورزي نیز با چالش هاي ناپایداري در ابعاد اقتصادي و اجتماعی روبه رو هستند Keshavars and Rasul and Thaba,2003 - . - Karami, 2010, از اینرو توسعه فنآوري هاي نوین کشاورزي که از نظر زیست محیطی، اقتصادي و اجتماعی پایدار باشند، یک الزام و ضرورت راهبردي پایداري نظام هاي بهره برداري کشاورزي و نهایتا توسعه پایدار می باشد.
نظام نوآوري کشاورزي داراي کنشگران پرشماري است و این کنشگران در صورتی نقش فعالی تحقق کشاورزي پایدار ایفا خواهند نمودکه دانش کافی نسبت به آن داشته باشند. تا به حال درباره دانش برخی از این کنشگران نسبت به کشاورزي پایدار تحقیقاتی صورت گرفته است - سلیمانی و همکاران، 1388؛ علیپور و همکاران،1387؛ . - Allahyari et al.2008 کشاورزان تخمه کار نیز از دیگر کنشگران محوري نظام نوآوري کشاورزي هستند که در این راستا بررسی دانش آن ها نسبت به کشاورزي پایدار داراي اهمیت است. بر این اساس هدف اصلی تحقیق کنونی تحلیل دانش تخمه کاران شهرستان سنقر نسبت به کشاورزي پایدار است.
توسعه پایدار عبارت است از مدیریت و حفظ منابع طبیعی موجود و جهت دهی به تغییرهاي فنی و نهادي به راهی که دستیابی به نیازهاي بشري و برآوردن مستمر این نیازها چه در حال حاضر و چه در آینده براي مردم روستا و شهر تضمین شود. چنین توسعه اي، پایداري منابع خاکی، آبی و همچنین منابع ژنتیک گیاهی وجانوري را حفظ می کند، موجب زوال محیط زیست نمی شود و از لحاظ فنی مناسب، از لحاظ اقتصادي ماندنی و از نظر اجتماعی مورد قبول است - عبداللهی و همکاران، . - 1387 کشاورزي مرکز مباحث در مورد توسعه پایدار است. بخش کشاورزي به عنوان یکی از بخش هاي مهم در فرآیند تولید، همواره جایگاه ویژه اي در اقتصاد جهانی داشته است. به ویژه پس از وقوع شوك هاي نفتی دهه هفتاد - رکود اقتصادي - ، توجه به بخش کشاورزي و فرآورده هاي آن به عنوان عاملی مهم در رشد و توسعه اقتصادي بیشتر شد - عسگري،. - 1384
توجه به مبحث کشاورزي پایدار از آنجا نشات می گیرد که استفاده از سموم و کودهاي شیمیایی به بالاترین حد خود رسیده و باعث به خطر افتادن سلامتی انسان و محیط زیست شده است. با توجه به خطرهاي استفاده از کودها و سموم کشاورزي باید به دنبال راه حلی براي این مشکل بود که کشاورزي پایدار می تواند انسان را از این خطرات نجات دهد، زیرا کشاورزي پایدار نظاممند است که ضمن مدیریت و استفاده درست از منابع موجود به محیط زیست آسیبی وارد نکرده، کیفیت محیط زیست و ذخایر منابع طبیعی را افزایش می دهد و براي حفظ منابع براي نسل هاي بعد کوشش می کند و هیچ اثر منفی بر زندگی بشر ندارد - قنبري و برقی،. - 1387
کشاورزي پایدار به معناي دستیابی به بیشینه ظرفیت باروري و تولید مستمر در اراضی کشاورزي همراه با حفاظت از منابع پایه - آب، خاك و تنوع زیستی - می باشد. به طور کلی پایداري وضعیتی است که در آن بهینه بودن و امکانات موجود در طول زمان کاهش پیدا نمی کند - زاهدي و نجفی، . - 1385دگرگونیهاي مهم و برجسته در بخش کشاورزي شامل سه دوره اثرگذار می باشد:-1 کشاورزي سنتی، -2کشاورزي صنعتی و -3 کشاورزي پایدار. کشاورزي معیشتی یا سنتی 50 سال پیش در کشورهاي غربی اعمال می شد و هنوز هم در بیشتر کشورهاي در حال توسعه متداول است. این شیوه کشاورزي علاوه بر انرژي مستقیم خورشیدي به نیروي انسان ودام متکی می باشد. خاك مزارع از راه دفن بقایاي گیاهی، پخش کودهاي دامی و استفاده از تناوب دوره اي گیاهان خانواده بقولات - سویا، ماش، لوبیا - بارور می شوند.
محصولات به دست آمده از دوره هاي تناوب مقداري به مصرف انسان و مقداري نیز به مصرف دام می رسند. از سال 1945استفاده از کودهاي شمیایی و آفت کش هایی که از مشتقات نفتی به دست می آمد، در سراسر ایالات متحده و آمریکا گسترش یافت. در عین حال به کارگیري فزاینده تراکتورها و ماشینهاي توانمند از نیاز به بهره گیري از نیروي عضلانی انسان کاست و جایگزین نیروي کار دامی شد. به عت پایین بودن قیمت نفت
