بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق ساخت و اعتباریابی مقیاس معیارهای بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی . جامعه آماری تحقیق، اساتید و دانشجویان دکتری و ارشد رشته های روانشناسی، تکنولوژی آموزشی و IT دانشگاه های دولتی اصفهان، علامه طباطبایی تهران، خوارزمی تهران، آزاد اسلامی واحد یزد و همچنین مراکز روانشناسی کار با کودک اصفهان بود. روش تحقیق از نوع ترکیبی اکتشافی بود و پژوهش در دو مرحله کیفی - مصاحبه - و سپس کمی - زمینه یابی - انجام شد. با متخصصین تکنولوژی آموزشی، روانشناسان و متخصصان IT مصاحبه شد و پرسشنامه سنجش معیارهای بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی - محقق ساخته - توسط 90 نفر از صاحب نظران تکمیل گردید. روایی پرسشنامه با روایی صوری محتوایی به دست آمد و ضریب پایایی محاسبه شده به روش آلفای کرونباخ برابر 0/72 تعیین گردید. یافته های پژوهش نشان داد معیارهای بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه - بیش فعالی را باید رعایت نمود. همچنین بین رشته تحصیلی و مدرک تحصیلی پاسخگویان تفاوت معنادار وجود نداشت. نتیجه گیری : نتایج در این تحقیق نشان می دهد که استفاده از مدل طراحی و تدوین معیارهای بازی های رایانه ای این تحقیق می تواند برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی موثر باشد.
واژه های کلیدی: ساخت و اعتباریابی، معیارهای بازی های رایانه ای، کودکان با نقص توجه بیش فعالی
-1مقدمه
اختلال نقص توجه-بیش فعالی - ADHD - 1 یک تشخیص روان پزشکی برای کودکانی است که سطوح نامناسبی از نقص توجه و یا بیش فعالی را نشان می دهند - انجمن روانپزشکی آمریکا2،. - 2013 این اختلال معمولا از دوران پیش دبستانی آغاز شده و اغلب تا بزرگسالی تداوم دارد - هالپرین و هیلی3،. - 2011 براساس برآورد های فرهنگستان پزشکی آمریکا - - 2000، حدود 8 تا 10 درصد کودکان، مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی هستند. همچنین برخی تحقیقات، نسبت پسران مبتلا به اختلال ADHD به دختران مبتلا را 9 به 1 و برخی تحقیقات جدیدتر ان نسبت را 3 به 1 گزارش کرده اند - راهنمای عملی اختلال ADHD کانادا4،. - 2011 اهمیت شناخت و درمان به هنگام کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی، به دلیل بالاتر بودن خطراتی مانند حادثه پذیری، بزهکاری و سوء مصرف مواد است. از سویی دیگر هسته اصلی علایم اختلال ADHD ، فرایند رشد را تحت تاثیر قرار می دهد و اختلال چشمگیری در زندگی روزمره و چندین حیطه از عملکرد های روانی-اجتماعی - تحصیلی، اجتماعی، درون فردی - این کودکان ایجاد می کند - بل5،. - 2012
بنابراین درمان اختلال نقص توجه-بیش فعالی در دوران کودکی برای پیشگیری از آسیب های فوق، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در حال حاضر یکی از روشهایی که در بهبود اختلال نقص توجه بیش فعالی می تواند اثرگذار باشد استفاده از بازی های رایانه ای استاندارد شده می باشد. تحقیقات گذشته بیانگر این است که نخستین فردی که شایع ترین اختلال رفتاری کودکان را توصیف کرد، دکتر هنریش هافمن بود. در سال 1845 هنگامی که پسرش سه سال داشت برای او کتاب مصوری تالیف نمود که در مورد کودکان و رفتار آن ها بود. یکی از این اشعار داستانی به نام فیلیپ بی قرار بود. این داستان در واقع اولین توصیف واقعی از پسر بچه ای مبتلا به ADHD است - بارکلی، - 2006
اما برای اولین بار یک پزشک انگلیسی به نام جورج استیل در سال 1902 دانش عمومی جدیدتری را نسبت به کودکان مبتلا به ADHD ایجاد کرد. وی در سخنرانی خود در کالج سلطنتی پزشکان انگلیس و همچنین در مقالات منتشر شده در لابینت، به کودکانی اشاره کرد که از مراجعان بالینی وی بودند و به رغم محیط مناسب تربیتی، در توجه پایدار و بازداری ارادی مشکلاتی داشتند به گونه ای که منجر به نقص در کنترل رفتارشان شده بود - استفن، شین و رابین6 ، - 2009 در سال1957 لوفر و دنهوف7 دریافتند که کژکاری مغز علت اختلالی است که آن ها نشانگان فزون کنشی می نامیدند. نشانه ها عبارت بودند از بیش فعالی، فراخنای توجه کوتاه، تمرکز ضعیف، پیش بینی ناپذیری رفتار، تکانشگری، ناتوانی در به تاخیر انداختن ارضا و تحریک پذیری. به گفته آن ها این نشانه ها در نتیجه آسیب مغز میانی که ساختار زیر قشری تالاموس، هیپوتالاموس، ساب تالاموس و اپی تالاموس می باشد.
همچنین محققان رفتار های مشابهی در کودکان مبتلا به ADHD و افرادی که با آسیب ها و جراحات سر از جنگ باز می گشتند، مشاهده کردند که به ایجاد تئوری بدکاری خفیف مغزی منجر شد - بارکلی، - 2006 بازی های رایانه ای به عنوان یک پدیده اجتماعی درکنار سایر رسانه های صوتی و تصویری در دنیای امروز به دلیل رشد چشمگیر فناوری های ارتباطی، طی سال های اخیر با کشش و جاذبه ای حیرت انگیز، عمده ترین مخاطبان خود را از میان کودکان و نوجوانان انتخاب می کند و نه تنها بخش قابل توجهی از اوقات فراغت این قشر را به خود اختصاص داده بلکه به نظر می رسد حتی اوقاتی را که آنان باید به انجام تکالیف درسی یا حضور در جمع خانواده اختصاص دهند نیز پوشش داده است. لذا توجه به این امر مهم باید بیش از پیش مورد توجه و بازنگری قرار گیرد.هدف کلی: ساخت و اعتباریابی مقیاس معیارهای بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی اهداف جزیی:
-1 تعیین معیارهای فناورانه8 و فنی طراحی بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی -2 تعیین معیارهای روانشناختی طراحی بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی روش پژوهش: با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش حاضر از روش تحقیق ترکیبی اکتشافی استفاده شد. بدین صورت که در مرحله اول از روش تحقیق کیفی استفاده و در مرحله دوم از روش تحقیق کمی - روش زمینه یابی - استفاده گردید. در مرحله اول با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاری با متخصصان، ملاکهای تدوین و طراحی ساخت بازی های رایانه ای ویژه کودکان ADHD بدست آمد و بعد پرسشنامه معیارهای فناورانه و روانشناختی ساخته شد. در مرحله دوم با استفاده از روش زمینه یابی نظر متخصصان - روانشناسی، تکنولوژی آموزشی، - IT در خصوص معیارهای طراحی، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
-8 فناورانه همان تکنولوژی آموزشی یا تکنولوژیکال که در تعریف جدید مطالعه شیوه تسهیل جریان یادگیری و بهسازی عملکرد یادگیرنده از طریق ابداع، به کارگیری و مدیریت فرایندها و منابع فناورانه به شکلی مناسب و با رعایت ضوابط اخلاقی از آن نام برده می شود. ترجمه: زمانی، بی بی عشرت و همکاران. . - 1392 - تکنولوژی آموزشی - تعریف و تفسیر جدید - جامعه آماری این تحقیق شامل: اساتید، دانشجویان دکتری و ارشد رشته های روانشناسی، تکنولوژی آموزشی و IT دانشگاه های دولتی اصفهان، علامه طباطبایی تهران، خوارزمی تهران، آزاد اسلامی یزد و تعدادی از دانشجویان ایرانی مقطع دکتری رشته IT دانشگاه نیویورک امریکا و همچنین مراکز مشاوره کار با کودک استان اصفهان بودند. روش نمونه گیری : حجم نمونه و روش نمونه گیری به دو صورت کیفی و کمی انجام گردید.- 1 کیفی: در بخش کیفی نمونه گیری به شیوه هدفمند بود و حجم نمونه بر اساس روش های مرسوم محاسبه نشد بلکه مصاحبه ها با افراد تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت.- 2 کمی: روش نمونه گیری در بخش کمی هدفمند بوده و از سه جامعه متخصصان - روانشناسی، تکنولوژی آموزشی و - IT و از هر جامعه 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و در مجموع 90 پرسشنامه، که بین جامعه پژوهش توزیع گردید.
روش گردآوری اطلاعات:در دو مرحله کیفی و کمی انجام گردید. در روش کیفی استفاده شده در این تحقیق، مصاحبه در حد کفایت - اشباع - با متخصصین روانشناسی، تکنولوژی آموزشی، IT بود که پس از مصاحبه بصورت صحبتهای شفاهی و ضبط مکالمه، مطالب پیاده سازی شد و پس از کدگذاری نکات اصلی و مشترک که اکثر متخصصان گفته شده بر آن توافق داشتند، نکات اصلی بصورت پرسشنامه 21 گزینه ای تنظیم شده و با تنظیم پرسشنامه وارد مرحله کمی تحقیق شده و در مرحله کمی پس از تکمیل پرسشنامه ها توسط تعداد 90 نفر چون داده های این تحقیق در سطح رتبه ای بودند، لذا از روش غیر پارامتریک یومان ویتنی، کروکسکال - والیس برای تجزیه و تحلیل نتایج کمی بوسیله نرم افزار SPSS-19 استفاده شد. مطالعه مبانی نظری و تحقیقاتی اختلال کودکان : ADHD در قسمت مبانی نظری و تحقیقاتی اختلال کودکان ADHD ضمن مطالعه و جستجو در کتاب ها، مقالات، پایان نامه و . . . در مورد علل، نشانه ها، درمان های دارویی و غذایی، نشانه های ظاهری، عوامل ژنتیکی، اختلال این نوع کودکان و همچنین مشکلات و آسیب های اجتماعی- خانوادگی - تحصیلی - رفتاری، راهکاری درمان و . . . . از دیدگاه و نظرات صاحب نظران رشته روانشناسی استفاده گردید
.مطالعه مبانی نظری و تحقیقاتی ملاک های تدوین بازی های رایانه ای: تحقیق و بررسی دیدگاهها و نظریه های صاحب نظران در مورد معیارهای تدوین بازی های رایانه ای آموزشی در کتب و ژورنال های خارجی و همچنین مقالات و پایان نامه ها از بعد ویژگی های بازی های آموزشی، وضعیت ساخت بازی های رایانه ای، اثرات و ساختار بازی های رایانه ای، تاریخچه و معیارهای روانشناختی و فناورانه و فنی این نوع بازی ها مطالعه گردید. تنظیم فرم های مصاحبه با متخصصین - اساتید و کارشناسان رشته های روانشناسی، تکنولوژی آموزشی و : - IT پس از مطالعه و جمع آوری اطلاعات لازم در مورد موضوع مورد نظر اقدام به تنظیم فرم های مصاحبه با اساتید و صاحب نظران گردید. بدین صورت که ابتدا ویژگی های کودکان نقص توجه بیش فعالی را از پرسشنامه DSM-5 و پرسشنامه کانرز و منابع دیگر جمع آوری و سپس با ملاکهایی که در منابع کتابهای تکنولوژی آموزشی و کامپیوتر جمع آوری شده بود جهت اعتباریابی با اساتید و کارشناسان رشته های روانشناسی، تکنولوژی آموزشی و کامپیوتر مصاحبه و نظرات آن ها گردآوری شد. تهیه پرسشنامه معیارهای بازی های رایانه ای برای کودکان :ADHD در تهیه پرسشنامه معیارهای بازی های رایانه ای برای کودکان با نقص توجه بیش فعالی پس از جمع آوری و اعمال نظرات و پیشنهادات اساتید و صاحب نظران این رشته ها اقدام به تنظیم و تهیه پرسشنامه گردید.
-2 یافته ها:
