بخشی از مقاله
چکیده :
گاهی دیده میشود کودک از صدای خاص یک وسیله یا یک اهنگ بلند درعروسی ومهمانی ویا جیع بچه ها در پارک ویا صدای یک وسیله درخانه یا یک وسیله بازی در شهربازی گوشهایش را با دو دستش میگیرد ودربعضی موارد گریه میکند وقشقرق براه میندازد وشما برای حذف حساسیت شنوایی باید این نکته را درنظر بگیرید که گریه کودک ترس نیست استرس نیست بلکه یک نوع کلیشه رفتاری است ویک رفتار ناهنجار است که به صورت حساسیت شنوایی دیده میشود.مشکلات شنیداری از قبیل حساسیت بیش از اندازه ، آشفتگی ادراکی ، تاخیر در پاسخگویی و مشکلات در زنجیره شنیداری عواملی هستند که موجب یادگیری ضعیف می شوند . به همین دلیل باید روشی را اتخاذ کرد که گوش صدا را شنیده و به صورت عادی پردازش کند بدون اینکه آشفتگی یا تاخیری داشته باشد، وقتی که گوش صدایی را درست شنیده و پردازش کند ،هوشیاری ، توجه ، دقت ، پردازش اطلاعات و شیوه پاسخگویی کلامی و یا نوشتاری نیز تحت تاثیر آن درست عمل می کند.
در غیر این صورت هنگامی که مرکز شنوایی در مغز صدا را با تاخیر و آشفته دریافت کند کل سیستم نیز تحت تاثیر آن قرار گرفته و قادر به عمل صحیح نیست، برای تصور بهتر فرض کنید صدایی را ما با سرعت بالا و سرعت پایین پخش کنیم ، چون سیستم شنیداری نمی تواند آنرا درک کند بنابراین ما نسبت به آن منبع صوتی پاسخ های متفاوتی خواهیم داشت.اینگونه مشکلات شنیداری در عملکرد شناختی و کلامی فرد دخالت دارند، و اینگونه مشکلات حسی و شنیداری معمولا نزد افراد با اختلالات یادگیری ، پیش فعالی با نقص توجه - - ADHD و اوتیسم عمومیت داردَ. با روش های معرفی شده میتوان سیستم شنیداری آشفته را تا حدود زیادی مجدد سازماندهی و متعادل نمود.
کلمات کلیدی : تقویت شنیداری، تلفیق حسی، پردازش شنیداری، آموزش تلفیق شنیداری-حسی
مقدمه :
پر شنوایی همان دا شتن ح سا سیت بیش از حد به صدا ا ست. که به آن Hyperacusis نیز می گویند. افرادی که این م شکل را دارند سطح تحمل شنیداری پایین تری دارند و صداهای که از نظر شدت برای افراد هنجار ، قابل تحمل ا ست برای این افراد غیر قابل تحمل و آزاردهنده می باشد. در کودکانی که حساسیت به صدا دارند نیز علایمی از بدشنوایی دیده می شود و علاوه بر آن در محیط های پر سر و صدا مثل مکانهای جشن ، کنسرت و.. تمایلی به حضور ندارند و یا به سرعت خسته و کلافه می شوند. با صداهای بلند خاصی گوشهایشان را می گیرند و یا حتی از داد و فریاد می ترسند. همیشه از وجود صداهایی گله میکنند که شاید برای ما تنهای یک صدای بی اهمیت و ضعیف می با شد. و یا حتی در دانش آموزانی که با این م شکل مواجه هستند می شنویم که سرو صدای بچه ها در کلاس درس باعث به هم خوردن توجه و تمرکز آنها می شود و از آن شکایت می کنند.
و حتی با وجود سر و صدا قادر به انجام تکالیفشان نیستند.صداهای گوناگون می توانند انرژی یک شخص را بخ شکانند و هجوم صداهای ثابت سبب افزایش تدریجی ا ضطراب شخص گردد.اطلاعات شنیداری و ا صوات تو سط سی ستم شنیداری محیطی دریافت می گردد ، رمز گذاری می شود و به سی ستم شنیداری مرکزی تحویل داده می شود. سیستم شنوایی مرکزی نیز آنها را رمز گشایی می کند.در واقع ما علاوه بر اینکه صداها را دریافت می کنیم، باید بتوانیم آنها را پردازش کنیم. پردازش شنیداری یعنی اینکه مغز ما با آنچه می شنویم در واقع باید چه کاری را انجام می دهد. مکانیسم ها ی پردازش شنیداری که تا کنون شناخته شده است شامل موارد زیر می شود:
-1 مکان یابی و جهت یابی صدا
-2 تمایز و تفکیک شنیداری : - یک مثال ساده : بتوانیم علاوه بر اینکه صداهای "د" و" گ" را می شنویم بین آنهاتفاوت بگذاریم. -
-3 بازشناسی گفتار ی : - مثال ساده : بتوانیم در یک محیط پر سر وصدا که از نظر شنیداری نامطلوب است - کلاسدرس - گفتار هدف را از صداهای مزاحم جدا کنیم و به آن گوش دهیم. -
-4 بازشناسی : - بتوانیم گفتاری که سریع گفته می شود و یا واضح نیست را درک کنیم. مثال ساده: صحبت کردن با تلفن که گفتار فیلتر شده است. -
-5 بازشناسی و درک ویژگی های پایه ی اکوستیکی : - که شامل جنبه های زمانی ، فرکانسی و شدتی اصوات میباشد. - اگر هر کدام از این مکانیسم ها آسیب ببیند، منجر به اختلال پردازش شنیداری می گردد. در واقع در این اختلال، شنیدن مشکلی ندارد اما فرایند گوش کردن به خوبی انجام نمی شود. اختلال شنیداری نوعی نقص پردازش حسی است که تاثیر قابل توجهی بر مهارت گوش دادن ، صحبت کردن ، درک گفتار ، یادگیری و حتی مهارت های اجتماعی کودک باقی می گذارد و علت آن ضعف عملکرد سیستم عصبی مرکزی می باشد.حسا سیت های شنوایی انواع مختلف دارد که هر کدام با روش های متفاوتی قابل درمان ه ستند.. پنج نوع ح سا سیت عمده وجود دارد اما یک شخص ممکن است از، بیش از یک نوع حساسیت شنیداری رنج ببرد.
انواع حساسیت های شنیداری
-1 هایپراکوسیس - Hyperacusis - : عدم تحمل در برابر صداهای محیطی و شنیدن صدای زنگ در گوش است.
-2 حساسیت شدید نسبت به شنیدن فرکانس های خاص: این مشکل در بسیاری از موارد - نه همیشه - با اتیسم همراه است. یک فرد طبیعی صداهای سطوح معمولی را به راحتی تحمل می کند، اما فرکانس های غیر معمول را نمی تواند تحمل کند، به ویژه فرکانس های بیش از 70 د سی بل را. به عنوان مثال یک فرد می تواند صدای ما شین ظرف شویی را تحمل کند اما صداهای با فرکانس بالاتر مانند جاروبرقی برایش آزاردهنده است.
-3 تجدید نیرو : - recruitment - توان گیری به طور مستقیم به فقدان عصب حس شنوایی بستگی دارد. این مشکل ناشی از نارسایی رشد در درک میزان بلندی صدا است. سلولهای مویی واقع در گوش میانی به طور معمول امواج صوتی را به سیگنالهای عصبی تبدیل می کنند. سلولهای آسیب دیده یا مرده نمی توانند اصوات را دریافت کنند، اما در طول موجها و سطوح خاصی از صوت، سلولهای مویی سالم واقع در اطراف سلولهای مرده یا آسیب دیده، تجدید نیرو کرده و سیگنال ها را عبور می دهند. این امر باعث می شود که شخص یک افزایش صدای ناگهانی را احساس کند که می تواند موجب وحشت و ایجاد شوک در او شود.
-4 فونو فوبیا - Phonophobia, Ligyrophobia or Sonophobia - : مقاومت و ترس غیرمعمول در برابر صداست، خواه صدای خاص مانند یک اخطار یا صداهای معمولی موجود در محیط اطراف. افراد مبتلا به فونوفوبیا از مواجه شدن با صدا وحشت دارند، به ویژه صداهای بلند، چه در موقعیت کنونی و چه در آینده. این افراد گاهی به دلیل اضطراب از روبرو شدن با صدا خود درا در خانه حبس می کنند.
-5 میزوفوبیا : - Misophobia - یک واکنش اح سا سی، اغلب به صورت ع صبانیت یا خ شم به برخی صداهای ویژه ا ست. برانگیزاننده این اح ساس به طور معمول یک صدای نرم واب سته به نفس ک شیدن یا خوردن ا ست و فقط ممکن ا ست در مورد یک یا چند شخص نزدیک به فرد مبتلا اتفاق بیفتد.
مشکلات پردازش شنیداری در برخی اختلالات پردازش حسی نظیر اوتیسم، اختلال بیش فعالی و ...بر اساس مطالعات برخی از علایم اتیسم نظیر اختلال توجه و نیز حساسیت بیش از حد یا کمتر از حد در افراد اتیستیک به دلیل وجود اختلالات پردازش مرکزی شنوایی است.یکی از اختلالات پردازش شنیداری در افراد اتیستیک زمانی است که شخص اصوات گفتاری را می شنود ولی قادر به درک معانی اصوات نمی باشد. ممکن است فقدان درک معانی گفتار در فرد اتیستیک از سوی دیگران به گونه ای تعبیر شود که او نمیخواهد به حرف دیگران گوش داده و از آنها اطاعت نماید درحالیکه او اصلاً قادر به فهم مطالب گفته شده نبوده است. Eric Courchesne - 1978 - در دانشگاه کالیفرنیا با استفاده از تکنولوژی امواج مغزیP300، متوجه ضایعات بارزی در پردازش شنیداری افراد اتیستیک گردید.
امواج مغزیP 300 ، حدود 300 میلی ثانیه بعد از ارائه محرک صوتی ، نمود مییابند. علامت * P * نیز به بار مثبت - Polarity Positive - امواج مغزی اشاره دارد. امواج P 300 مرتبط با پردازشهای شناختی و درکی بوده و از آنها بعنوان شاهدی بر بازیابی حافظه بلند مدت ، یاد میشود. هنوز دلیل اصلی وجود اختلال پردازش شنیداری در افراد اتیستیک شناخته شده نیست، ولی تحقیقات نمونه برداری از مغز که توسط - Kemper & Bauman - 1994 انجام شده، نشانگر این مطلب است که منطقه هیپوکامپ در سیستم لیمبیک افراد اتیستیک ، از لحاظ نورولوژیک ناکامل و نارس میباشد. منطقه هیپوکامپ مسئول ورودیهای حسی و نیز یادگیری و حافظه میباشد.
اساساً اطلاعات ورودی از حواس مختلف، وارد هیپوکامپ شده و پس از پردازش در هیپوکامپ به مناطق مختلف کورتکس مغز میروند تا در حافظه بلند مدت ذخیره شوند. در افراد اتیستیک، ممکن است که پس از پردازش اطلاعات شنیداری در هیپوکامپ ، این اطلاعات ، بدرستی وارد حافظه بلند مدت نشوند. اختلال در پردازش شنیداری افراد اتیستیک با برخی از ویژگی های این افراد در ارتباط است. در اغلب اوقات از اتیسم به عنوان یک مشکل ارتباطی- اجتماعی یاد میشود و همانطور که میدانیم ، پردازش اطلاعات شنیداری، نقشی محوری و مهم در ارتباطات اجتماعی دارا میباشد. هرچه کودک اتیستیک بتواند اطلاعات شنیداری را بهتر پردازش نماید ، خیلی بهتر میتواند محیط اطراف خود را از لحاظ اجتماعی و علمی ، درک نماید.
از جمله تکنیک های مختلف صوت درمانی که در درمان اتیسم، بیش فعالی، نقص توجه و ... به کار میروند می توان به تکنیک های زیر اشاره نمود :
-1 تکنیک آموزش یکپارچگی - تلفیق - شنوایی - Auditory Integration Training / AIT -
-2 روش توماتیس - - Tomatis Method
-3 روش ساموناس - Spectral Activated Music of Optimal Natural Structure -
-4 آزمون Speech ABR
روش های فوق الذکر تنها منحصر به درمان اتیسم نیستند بلکه در طیف وسیعی از اختلالات از جمله اختلال پردازش مرکزی شنوایی - - CAPD ، اختلال یادگیری - - LD ، اختلالات رفتاری ، اختلالات گفتار و زبان ، اختلالات رشدی فراگیر - - PDD از جمله اتیسم ، و حساسیت های غیر طبیعی به صوت نظیر ترس از صدا - - Phonophobia ونیز عدم تمایل به در معرض
