بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری و صنعت توریسم در دنیای امروز از جنبههای مختلف حائز اهمیت است. کشور ایران پتانسیلهای فراوانی جهت توسعه این صنعت دارد. یکی از پیش زمینههای این امر لزوم نهادهای مناسب جهت سیاستگذاری و برنامهریزی و پیگیری این سیاستها است. در حال حاضر گردشگری زیر مجموعه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. به نظر میرسد وجود سازمانی مستقل جهت توسعهی گردشگری در کشورضروری است. در این طرح پیشنهادی سعی شده ساختار و استراتژیها و نحوه رسیدن به آنها پیشنهاد گردد.
مقدمه:
امروزه اهمیت گردشگری بر کسی پوشیده نیست. گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد کشورهای توسعهیافته و برخی کشور های در حال توسعه را تشکیل میدهد. علاوه بر این گردشگری در صورت مدیریت صحیح میتواند دارای منافع اجتماعی فرهنگی و سیاسی بسیاری باشد. مدیریت گردشگری در ایران تاریخی 78 ساله دارد. اگر چه در مقاطعی گردشگری در ایران با رشد قابل توجه همراه بوده، اما رویه هم رفته در طول این سالها به دلایل مختلف آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفته است. تغییرات ساختاری پیاپی، تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در جامعه ایران و وایستگی روز افزون به درآمدهای حاصل از فروش نفت، از عوامل پا نگرفتن صنعت گردشگری در ایران به حساب میآید.
از سال 1384 با مصوبه مجلس شورای اسلامی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری زیر نظر رئیس جمهور تاسیس شد و در سال 1385 سازمان صنایع دستی ایران نیز به آن ملحق گشت. در حال حاظر برنامهریزی و اداره گردشگری کشور زیر نظر معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار دارد. ایران بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، رتبه دهم جاذبههای باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی در جهان را داراست.
همینطور از نظر مکانهای ثبت شده در به عنوان میراث جهانی یونسکو، رتبه هفدهم را دارا است. با وجود تمام این پتانسیلها، رتبه ایران از نظر تعداد گردشگران خارجی در سال 2011 از بین 140 کشور 114 و از نظر سهم درآمد حاصل از گردشگری از درآمد ملی 128 می باشد. مجموع مطالب ذکر شده لزوم برنامهزیری دقیق گردشگری و برقراری مدیریتی کارآمدتر در عرصه گردشگری کشور را طلب میکند. گردشگری پدیدهای پیچیده و با ذینفعان مختلف میباشد. مدیریت برنامهریزی گردشگری نیز جز با مشارکت همه بازیگران صحنه گردشگری امکان پذیر نیست. اهمیت بحث گردشگری و پیچیدگیهای خاص آن، لزوم تشکیل سازمانی مستقل با به کارگیری همه نیروها و مدیریت و برنامهریزی نوین را طلب میکند تا بتواند موجبات توسعه گردشگری کشور را فراهم سازد.
اهداف پروژه
- طراحی ساختار سازمان توسعه گردشکری ایران.
- استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی و غیرانتفاعی در ساختار سازمان جدید.
- بررسی وضع موجود و تدوین استراتژیهای کلی سازمان جهت نیل به توسعه گردشگری.
- تدوین برنامهای 3 ساله جهت ارتقای برند گردشگری ایران.
تیم پروژه
برنامهریز توسعه گردشگری - متخصص بازاریابی گردشگری - اقتصاددان گردشگری - متخصص برنامهریزی زیربنا - جامعه شناس و مردمشناس - متخصص برنامهریزی توسعه - متخصص مدیریت دولتی.
ساختار کنونی مدیریت گردشگری
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری: متشکل از شش معاونت است که معاونت گردشگری یکی از آنها میباشد که خود شامل دفتر توسعه گردشگری داخلی، دفتر توسعه گردشگری خارجی، دفتر آموزش امور گردشگری، دفتر امور مراکز و خدمات گردشگری و اداره کل کمیته ملی طبیعتگردی میباشد.
شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری: به ریاست رئیس جهور یا معاون اول رئیس جمهور
شورای عالی شهرسازی و معماری.: نظارت و کنترل کیفیت، بازاریابی، پژوهش و آموزش. - - ITTO سازمان گردشگری و تفریحی ایران
سازمان اوقاف: با نگهداری بیش از 70000 مسجد 5000 ساختمان مذهبی.
ساختار سازمان توسعه گردشگری ایران
به جهت عدم وقوع تداخل وظایف و موازی کاریها، با تشکیل سازمان توسعه گردشگری ایران، این سازمان مسئول برنامهریزی، تعیین استراتژیها، مدیریت و توسعه گردشگری داخلی و خارجی در کشور خواهد بود. جدایی گردشگری از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به صورت تدریجی و طی یک برنامه چند ساله صورت خواهد پذیرفت. در فاز اول سازمان توسعه گردشگری ایران مسئول بررسی استراتژیهای و برنامههای موجود، اصلاح و تعیین استراتژی های بلند مدت و میان مدت خواهد بود و تا جدایی کامل و تشکیل دفاتر سازمان در مراکز منطقههای گردشگری، سازمانهای میراث فرهنگی در استانها به عنوان بالهای اجرایی سازمان توسعه گردشگری ایران محسوب خواهند شد.
الزامات ساختار پیشنهادی:
جهت ایجاد ساختار سازمان جدید پیشنیازهایی وجود دارد که به منظور مشارکتی ساختن ساختار سازمان توسعه گردشگری ایران و پر رنگتر کردن نقش بخش خصوصی و غیرانتفاعی در اداره آن لحاظ گشتهاند.
- تشکیل شورای ملی صنعت گردشگری متشکل از اتحادیههای صنفی صنعت گردشگری سراسر کشور.
- تشکیل شورای سازمانهای غیرانتفاعی مرتبط با گردشگری - میراث فرهنگی،محیط زیستی و دانشگاهها - .
- لزوم وجود نسبت برابر از سازمان میراث فرهنگی و شورای ملی صنعت گردشگری در بین اعضاء هیات مدیره سازمان توسعه گردشگری ایران.
- لزوم وجود نمایندگانی از شورای سازمانهای غیرانتفاعی و اتاق بازرگانی ایران در هیات مدیره.
- جهت داشتن ضمانت اجرایی مدیر عامل با معرفی هیئتمدیره توسط رئیس جمهوری یا معاون اول رئیس جمهور انتخاب میگردد.
اعضاء شورای ملی صنعت گردشگری
- نماینده انجمنها و اتحادیههای هتل داران
- نماینده اتحادیه هتل آپارتمانها
- نماینده اتحادیه حمل و نقل زمینی و هوایی
- نماینده دفاتر خدمات مسافرتی و نماینده مرکز تور ایران
