بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی یکی از مسایل مهم حیات آدمی به حساب میآید. سبکی که در زندگی به کار گرفته میشود، به دیدگاهی بستگی دارد که هر فرد بر اساس چارچوب نظری آن را برمیگزیند و در زندگی مورد استقاده قرار میدهد. بررسی سبکهای زندگی و تعیین مولفههای آن از سوی نظریهپردازان، میتواند در جهت معرفی سبک زندگی مطلوب مفید واقع شود و ابعاد مختلف وجود آدمی و عرصههای گوناگون زندگی را در برگیرد.
این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، در راستای تحقق چنین هدفی انجام شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که سبک زندگی از نظر اندیشمندانی همچون آدلر به شخص و تمایلات نفسانی وی وابسته است و به دوره زمانی خاصی اختصاص دارد که شکلگیری شخصیت انسان در آن دوره رخ میدهد. این در حالی است که سبک زندگی اسلامی جامع تمامی ابعاد وجودی انسان، عرصهها و سنین مختلف میباشد. مؤلفههای سبک زندگی اسلامی شامل اجتماعی، اخلاقی، خانوادگی، عبادی، تفکر و علم، سلامت، دفاعی و امنیتی و باورها و عقاید است.
مقدمه
سبک زندگی1 یکی از موضوعات مهمی است که از زاویههای متعدد و ابعاد مختلف مورد مطالعه قرار میگیرد. سبک زندگی آنقدر گسترده است که از مباحث تجویزی تا پژوهشهای توصیفی و تحلیلهای استنباطی پیچیده و از عامترین و کلیترین نگاه در سطح نظریهپردازی کلان تا ریز موضوعاتی مثل سبک بستن دکمه پیراهن و تأثیر آن بر برداشت اولیه دیگران از فرد را دربردارد. با این وجود، نگاه کلان و پرداختن به نظریههای منسجم برای تمام ابعاد زندگی، بس دشوار و ضروری است.
بدیهی است برای عرضه کردن یک نظریه کلان برای سبک زندگی تجویزی باید به زیربنای هستیشناختی، انسانشناختی توجه نمود و نگاه توصیفی و تحلیلی را درهم آمیخت - کاویانی،. - 22 :1391 فعالیتهای فیزیکی، اوقات فراغت، خواب و بیداری، روابط اجتماعی، روابط خانوادگی، معنویت، ایمنی، آرامش، تغذیه و تحصیل از جمله شاخصهای سبک زندگی است. این شاخصها هر یک به منزله بزرگراهی از راههای زندگی افراد به شمار میرود - کاویانی، . - 34 :1391 محقق بر این باور است که با توجه جامعیت دین اسلام در تمامی ابعاد زنگی انسان، سبک زندگی مطلوب در سبک زندگی اسلامی تجلی پیدا میکند.
منبع اصلی سبک زندگی اسلامی کتاب الهی بوده، مهمترین دغدغه زندگی اسلامی در زندگی قرآنی معنا مییابد - مجلسی، 1414 ق، ج . - 23 آموزههای دین اسلام، موضوعات و مسایل مهم زندگی را یکی پس از دیگری برای یک انسان کامل چینش کرده است. از اینرو، جامعه ما با داشتن ذخایر عظیم معرفتی و فرهنگ اسلامی میتواند راه پیشرفت در حوزههای مختلف را طی کند و شایسته الگو برداری از فرهنگهای بیگانه نیست. این تحقیق در صدد دستیابی به این هدف مهم است که سبک زندگی اسلامی چگونه میتواند مسیر زندگی را مشخص کند و مولفههای آن را تبیین نماید تا با شناخت آن هر فرد بتواند مسیر نادرست در زندگی را تشخیص داده و راههای اصلی را شناسایی کند. به همین دلیل، در ادامه این مقاله پس از مفهومشناسی، مولفههای سبک زندگی به ویژه با نگرش به منابع اسلامی مورد بررسی قرار میگیرد.
مفهومشناسی
مفهوم سبک زندگی در ادبیات علمی و فرهنگی بشرنسبتاً جدید است. در اینکه نخستین بار این اصطلاح از سوی چه کسی به کار رفته است، میان روانشناسان و جامعه شناسان اختلاف است. برخی جامعه شناسان مدعی هستند از اصطلاحات و ابداعی ماکس وبر2، جامعه شناس فرانسوی است. در مقابل، برخی روانشناسان ابداع این اصطلاح را به آلفرد آدلر 3 دانسته اند - مهدوی کنی، . - 201 :1386 به هر حال، با وجود مفهوم جدید سبک زندگی، این مفهوم از دیدگاههای مختلف تعریف شده است.
از دیدگاه گیدنز4، سبک زندگی، الگوی مصرف، درک و ارزشگذاری محصولات فرهنگ مادی است که استقرار معیارهای هویتی را در چهارچوب زمان و مکان ممکن میسازد. گیدنز سبک زندگی را نتیجه قابل رؤیتی از ابراز عادت میداند - گیدنز، . - 1385 بوردیو5 نیز معتقد است که همه چیزهایی که انسان را احاطه کردهاند مثل مسکن، اسباب و اثاثیه، کتابها، سیگارها، عطرها، لباس و غیره بخشی از سبک زندگی او را تشکیل می دهند.
