بخشی از مقاله
چکیده
تمام ساز و کارهای بشر بر پایه ایجاد مسیری بهتر و مستعدتر جهت تعالی، رشد و شکوفایی جوامع میباشد. ابداع، نوآوری، اختراع، تولید و پیشرفت همه و همه از انسانی سرچشمه میگیرد که اگر ابعاد وجودی خود او را باز کنیم به بالاترین اختراعات، پیشرفت و مواردی برمیخوریم که تا هم اکنون از توانایی خود او خارج بوده است، پس به سرمنزلتی میرسیم که به یک و یکتایی خالقش پی میبریم. بنابراین ارتباط محکمی بین انسان که به تمام دست آوردهای خود مینازد از یک طرف و خالق بزرگش که مبدا اصلی تمام این معلومات است از طرفی دیگر وجود دارد که این ارتباط را میتوان به گونهای دیگر تعمیم داد، ارتباط تکنولوژی و معنویت اسلامی! حال چرا معنویت اسلامی، چون تعالی-ترین ملزومات و نیازهای بشر را میشمارد و حقوق انسان را بر روی زمین کامل و بینقص برایش روشن میکند.
بنابراین با داشتن چنین معنویت و معرفتی است که استعدادهای بی شمار انسان را به عرصه نبوغ میرساند و تکنولوژیهای جدید و علم نوین را ابداع میکند. علاوه بر آن در این شرایط با داشتن رهبری مقتدا، نافذ و حکیم که بند بند این ارتباط را موشکافانه میداند و دلسوزانه در اختیار امت خود قرار میدهد موهبتی بس بزرگ و قابل ستایش است. پس معنویت اسلامی به عنوان بستر رویش و کمال معنوی و علمی انسان شالودهای بنا میکند که باعث شده موطن عزیزمان در سالهای اخیر به عنوان سریعترین رشد علمی منطقه و حتی جهان را از آن خود کند. برآنیم تا در این مبحث ابعاد مختلف پیشرفت و نوآوری را با معنویت اسلامی که ارتباط تنگاتنگ دارد با مدیریت و هدایت رهبری پیشوا و مقتدا بررسی کنیم و آن را با جوامع غرب و غربزده مقایسه کرده و پتانسیلهای موجود در معنویت اسلامی در جهت پیشبرد و پیشرفت ایران اسلامی بیان کنیم.
مقدمه
یکی از بزرگترین نعمتهایی که خداوند درون ذات بشر قرار داده است ذائقههای کمال و معرفت است، نعمتی که باعث پیشرفت و صعود انسان به ذات حق میشود. این نعمت که بعد معنوی انسان را شامل میشود نیاز به تغذیهای دارد که خارج از دنیای مادی است تا بتواند رشد کند و درجات مختلف کمال و معرفت را سپری کند تا از سرچشمه زلال احدیّت سیراب گردد و بتواند استعدادهای درونی و ذاتی خود را، که به صورت گنجی درون انسان نهفته شده است بیابد و از آنها استفاده کند.
این معنویت است که دنیایی فرای دنیای مادی را برای انسان فراهم کرده است تا از طریق آن به سرمنزلت اصلی خود پلی بزند و به سرچشمه ازلی صعود کند. نوع دیگر ارتباط، ارتباطات جهان امروز که به نام تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات نامگذاری شده است و تمام زندگی ما را تحت الشعاع خود قرار داده است. تکنولوژی این ابداع بشر مدرنیزه تمام زندگی مادی انسان را با خود اجین کرده است و اثری عمیق در زندگی انسانها ایجاد کرده است، از زندگی فردی، شخصی و خصوصی افراد یک جامعه گرفته تا زندگی عمومی و حقوقی افراد را پوشش میدهد. زن و مرد، کوچک و بزرگ، پیر و جوان را متأثر ساخته و راه و روشهای جدیدی را بر روی آنها قرار داده است.
اسلام و معنویت اسلامی تمام ملزومات بشر را کامل و بینقص در اختیار او قرار داده و تمام حق و حقوق آنها را کمال و تمام تدوین کرده است، دینی که پیغمبر آن خاتم پیامبران و تمام کننده و کامل کننده دینهای ماقبل خود بوده است - قرآن، احزاب - - 40 طباطبایی، . - 1374 بنابراین آنقدر بی عیب و نقص و تمام و کمال مسائل را بیان کرده است که دیگر جای هیچ سوالی نگذاشته و تمام دِینِ خود را نسبت به اشرف مخلوقات ادا کرده است، تا انسان متفکر در آن تفکر کند.
یعنی هم از بعد دنیوی و هم از بعد اخروی راه و رسم پیشرفت مادی و کمال معنوی را برایش روشن ساخته است که به واسطه آن نه تنها حیات این دنیای مادی را برای خود به درستی تأمین میکند بلکه آخرت خود را نیز تضمین کرده باشد، که از طریق آن انسان میتواند پلی محکم به معبود و آفریننده خود ایجاد کند. حال با توجه به این معنویت که امت اسلامی ایران در اختیار دارد و در پوشش رهبری دلسوز، فداکار و متفکر، میتوان بند بند این تکنولوژی را باز کرد و با دنیا و حتی جلوتر از بقیه کشورها همانگونه که در سالهای اخیر شاهد رشد روز افزون آن بودهایم حرکت کرد، بنابراین ارتباط عمیق و جدا ناپذیری وجود دارد.
با توجه به اینکه انسان دو بعد معنوی و مادی - روحی و جسمی - دارد و ارتباط نزدیکی بین این دو بعد وجود دارد بنابراین نیازهای او هم در دو بعد تقسیمبندی میشود که بتواند روح را تغذیه و جسم را زنده نگه دارد. اگر بخواهیم این مسئله را به نوعی تعمیم دهیم همانطور که اشاره کردیم در این مقوله به دو نوع ارتباط بر میخوریم، یکی ارتباط معنوی انسان و دیگری ارتباط مادی یا همان تکنولوژی بشر که هریک و به نوبه خود نیاز به توجه دارد تا سبب پیشرفت انسان در هر دو بعد گردد و ملزومات ترقی و رشد انسان در بعد معنوی و اجتماعی را سبب شود.
حال این سوال بیان میشود که تا چه حد و به چه میزان هر یک از این ارتباطات توانستهاند بر روی دیگری اثر گذاشته و تحت تاثیر قرار دهند و یا اینکه آیا معنویت بر روی تکنولوژی فائق آمده است یا تکنولوژی بر روی معنویت! یا به چه میزان هر یک بر دیگری اثر دارند؟ کدام بستر رویش دیگری میشود و زمینه ساز رشد و ترقی آن! آیا در جهان امروز به هر دو آنها به صورت موازی نیاز است؟ یعنی اگر بستر تکنولوژی وجود داشته باشد دیگر نیاز به معنویت احساس میشود یا خیر و یا بالعکس با داشتن بستر معنویت دیگر نیازی به تکنولوژی هم داریم یا خیر!!؟.
در ادامه مطلب بحث اصلی و سوالهای پیش آمده را باز کرده و به آن در قالب متن اصلی پاسخ میدهیم و تکنولوژی و معنویت اسلامی در ایران اسلامی را با کشورهای غرب و غربزده مقایسه کرده و توانمندیها و پتانسیلهای موجود جهت ارتقاء و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران را بر میشمریم. در قسمت سوم یک نتیجهگیری و جمعبندی را بر روی کل مطالب ارائه میدهیم و نهایتاً منابع و مراجع را عنوان میکنیم.
روش تحقیق
اختراعات، پیشرفتها، تکنولوژیها و ابداعات که ما تا گذشته نزدیک استفاده میکردیم از دانشمندان آن طرف مرزها و در کشورهایی بوده است که فرسنگها از ما دور بودهاند و ما تنها به عنوان مصرف کننده و پیشبرد الگوهای ابداعی و ترکیبی آنها عمل میکردیم و با استفاده از آن تکنولوژیها به نوعی موارد آزمون و خطای آنها را انجام میدادیم و وسیله بهبود و پیشرفت آن ابداعها را فراهم میکردیم. واقعاً جواب این سوال چیست که چرا تا سه دهه قبل در زمینههای تکنولوژی نرم و سخت اعم از پزشکی، نظامی، ارتباطی، صنعتی و همه و همه که مستلزم علم و ابداع و نوآوری میبوده است مردم ما فقط نظارهگر دست غرب بوده و صرفاً بازاری جهت سود و منفعت از یک طرف و از بین رفتن عزت نفس و استقلال خود از طرف دیگر بودهایم.
چرا که مصرفگرایی و عدم استقلال هر ملتی باعث وابستگی و از بین رفتن عزت نفس و اراده ملتها میشود - وصیت نامه امام خمینی، . - 1377 چرا زنان و مردان این مرز و بوم در تولید علم و تبدیل آن به تکنولوژی باید در جایگاه فقط مصرف کننده و نظاره گره میبودهاند! آیا بشر غربی از دیدگاه انسانی و ذاتی چیزی فراتر از یک انسان معمولی و ایرانی بوده است؟ اگر بخواهیم جواب این همه سوال و مجهول را دقیق، بی نقض و کامل بیان کنیم میتوان در یک جمله به آن اشاره کرد: عدم تقویت معنویت و عدم بروز استعدادهای ذاتی! با وجود داشتن این استعدادها اما راهها و بسترهای شکوفایی و بروز آنها مهیا نبود. زمینه خودباوری و رشد و تکامل فردی شخصیتی در افراد کمتر به چشم میخورد و تنها صرفاً ذهنها آماده مصرف بودند نه آماده خلق و نوآوری! همچنین راههای رشد و تکامل معرفتی و معنوی کمتر بود.
در دهههای گذشته فکر و مغز جوان ایرانی مانند کوه آتشفشان خفته به خواب رفته بود و به علت عدم استقلال و مصرفگرایی - وصیت نامه امام خمینی، - 1377 این فرصت را پیدا نمیکرد که آنها را بروز دهد و به عرصه عمل برساند. این مغز خفته با وجود داشتن بارقههای بدیع و نو بستر لازم جهت جرقه زدن و شکفتن را نداشت، بستری که با معنویت درون آغاز میشود و با وصل شدن به اصل خود، ایزد منان، میتواند تمام عرصهها را فتح کند. در سالهای پس از انقلاب با تقویت معنویت اسلامی و بالا بردن کمال معرفتی و علمی، هر یک از مردان و زنان این مرز و بوم مانند یک تیر، از کمان در رفته، خروشیدند و حماسههای علمی، معرفتی، اقتصادی و سیاسی - مقام معظم رهبری، - 1392 خلق کردند.
