بخشی از مقاله
چکیده:
مباحث مربوط به سلفیگری با رویکردهای متفاوتی همراه بوده است و اختلاف این رویکردها، مبتنی بر پیش فرضها و موضوعات گوناگون از قبیل حجیت عقل و نقل است که در کانون توجه پژوهشگر قرار می گیرد. هدف مقاله حاضر ، تمرکز روی مبانی معرفت شناسی جریان سلفی گری و رابطه آن با انقلاب اسلامی ایران است. اختلاف میان عقل و وحی به قدری مهم است که سرچشمه ایجاد فرق متفاوت دینی شده است.
سلفی گری جریانی نقل گرا و مقابل جریان عقل گرا دینی است که خود را بدیل الگویی معرفی می کند که آن الگو با ایجاد انقلاب اسلامی در ایران ظاهر شد؛ الگویی کاملاً دینی و عقل گرا است. لذا این پژوهش با روش تحلیلی و کتابخانه ای در صدد پاسخگویی به این سوال است که مبانی معرفتی جریان سلفی گری چه رابطه ای با انقلاب اسلامی ایران دارد. نتیجه آن است که سلفی گری، ابعادی از مقام و منزلت ایدئولوژیک انقلاب اسلامی را در بین مسلمانان و حتی غیر مسلمانان با تهدید مواجه می سازد.
-1 بیان مساله:
شکل گیری سلفی گری، یکی از مهمترین رویدادهای ایدئولوژی و فکری تاریخ مسلمانان به شمار می آید که توانسته است به پشتوانه معرفتی خود، نیاز به گرایش ها و جریان های سیاسی سلفی را مجسم می کند . این جریان که در منطقه خاورمیانه ظاهر شده به دلیل بر هم خوردن توازن قدرت در منطقه بوده است . پس از وقوع انقلاب اسلامی تئورهای قدرت در معادلات کلان جهانی دچار تحول شدند و در نهایت دین اسلام از حاشیه سیاست ها و معادلات بین المللی خارج شد و در مرکز فضای ذهنی دنیای معاصرنشست . در غرب صنعتی ظهور فلسفه پوزپتوسیتی و فرهنگ لیبرالیستی و سوسیالیستی، غیر دینی شدن و دنیوی گرایدن فرایند اجتناب ناپذیر بشریت شده بود.
انقلاب اسلامی در تقابل ماهوی با این روند در جهان معاصر شد . که نظریه قبول صلاحیت و کارآمدی دین در خط دهی و اداره شئون اجتماعی و فردی را نمایندگی و هدایت کرد . که عقلانیت و دیانت را در ساحت سیاست قرار داد و فراتر از فضای شیعی ، الهام بخش معنوی ملت ها و نهضت های آزادی بخشی به ویژه در جوامع مسلمان شد . بعد از وقایع 11 سپتامبر و سقوط رژیم بعثی عراق ، اهمیت زئوپلتیکی ایران در جهان اسلام بیشتر نمایان شد و این امر یک سری تهدیدات و محدودیتهای جدیدی برای ایران به وجود آورد.
یکی از خطیرترین و دغدغه انگیزترین این تهدیدات در سطح منطقه خاورمیانه ، رویکرد خاصی از اسلام گرایی است که عنوان سلفی گری معرف آن است . که بیشترین خاستگاه آن در عراق کنونی است این گروه که در قالب کاتالیزور و تسهیل کننده عامه اهل سنت علیه شیعه و جمهوری اسلامی ایران عمل می کنند .به تعبیر برخی پژوهشگران به رغم جمعیت و امکانات محدود به دلیل داشتن یک سری مبانی معرفتی در موقعیتی هستند که می توانند افکار عمومی اهل سنت را علیه شیعیان و ایرانیان برانگیزند.
بنابراین این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی و انتقادی در صدد پاسخگویی به این سوالات می باشد که میان مبانی معرفتی و فکری سلفی گری با انقلاب اسلامی چه رابطه ای وجود دارد؟ نتیجه آن است که سلفی گری، ابعادی از مقام و منزلت ایدئولوژیک انقلاب اسلامی را در بین مسلمانان و حتی غیر مسلمانان با تهدید مواجه می سازد.همچنین جریان سلفی گری بر مبانی فکری خود نتوانستند افزایش نفوذ ایران را در قالب فضای حیاتی تحمل کنند.همچنین گرایشات پان عربیسیم که در مبانی معرفتی این فرقه وجود دارد در تقابل با جمهوری اسلامی است. ×
-2پیشینه نظری:
در مقاله ای با عنوان سلفی گری در عراق و تاثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران اثر سید باقر سید نژاد - - 1389،در این مقاله، به تاثیر جریان سلفی گری عراق بر انقلاب اسلامی پرداخته است؛ در حالی که مقاله حاضر، به طور کلی مبانی معرفتی اکثر جریانهای سلفی و رابطه این مبانی با انقلاب اسلامی ایران پرداخته است لذا به مقاله حاضر، جنبه نوآورانه داده است. در مقاله دیگری، تحت عنوان بررسی تاثیرات سلفی گری تکفیری بر بیداری اسلامی اثر محمد ستوده و سیدمهدی علیزاده موسوی - - 1393، به بررسی فرهنگ تکفیری و رادیکالی سلفی گری پرداخته وچالشهایی که این فرهنگ تکفیری فرا روی بیداری اسلامی قرار داده است بررسی شده است.
در حالیکه این مقاله به بررسی رابطه مبانی معرفتی جریان سلفی گری با انقلاب اسلامی ایران پرداخته و از این حیث جنبه نوآورانه دارد. در نهایت مقاله ای تحت عنوان گفتمان اسلام سلفی و جهانی شدن امنیت خاورمیانه اثر نبی االله ابراهیمی - - 1389، به بررسی گفتمان سلفی در امنیت خاورمیانه پرداخته است. در حال که مقاله حاضر، به بررسی مبانی معرفتی جریان سلفی و رابطه آن با انقلاب اسلامی دارد و از این حیث نوآورانه است.
-3رابطه مقاله با الگوی پایه پیشرفت کشور
جریان سلفی گری بر مبانی فکری خود نتوانسته است؛ افزایش نفوذ ایران را در قالب فضای حیاتی تحمل کند. همچنین گرایشات پان عربیسیم که در مبانی معرفتی این فرقه وجود دارد در تقابل با جمهوری اسلامی است. ابعادی از مقام و منزلت ایدئولوژیک انقلاب اسلامی را در بین مسلمانان و حتی غیر مسلمانان با تهدید مواجه می سازد.در نتیجه، به مقایسه مبانی و ارزشهای آرمانی الگوی پایه پیشرفت با مبانی فکری جریانهای جهان اسلام مانند سلفی وجریان جدید آن یعنی داعش پرداخته است.
ُ- روش پژوهش
به نظر میرسد در فرایند تدوین و نگارش یک اثر علمی-پژوهشی، انتخاب روش و چگونگی سازماندهی آن، امری مهم و ضروری است. لذا در تنظیم این بخش از پژوهش ضروری است تامل بیشتری در آن صورت گیرد. با توجه به ماهیت موضوع، روش تحقق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی میباشد، که بوسیله این روش، ضمن فهم مناسب از معرفت شناسی جریان سلفی، به بررسی رابطه این مقوله با انقلاب اسلامی ایران پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش هم به شکل استنادی و کتابخانهای بوده است. از این رو اطلاعات و مطالب مورد نیاز از طریق فیش برداری و یادداشت بوده که ضمن جمعآوری مطالب، پس از تجزیه و تحلیل این اطلاعات به سوالات تحقیق پاسخ داده است.
