بخشی از مقاله
خلاصه
سیستم حسابداری نقدی به دلیل آنکه اطلاعت مالی را به سادگی و عینی تر ارائه می نماید برای ارزیابی بودجه های نقدی و نظارت و پیش بینی منابع نقدی مفید است اما قادر به تهیه اطلاعات مربوط به بهای تمام شده فعالیت ها و برنامههای دولت نخواهد بود. حسابداری بخش عمومی، تا میانهی سدهی بیستم میلادی، با تأکید بر معیار اندازهگیری جریان منابع مالی، و مبنای حسابداری نقدی، به حیات خود ادامه داد. در این زمان بحث مدیریت عمومی نوین مطرح شد. تحت فلسفه مدیریت عمومی نوین، مدلها و رویههای مدیریت بخش خصوصی، به شکل گستردهای در بخش عمومی به کار گرفته شدند.
در همین راستا از سیستم حسابداری بخش خصوصی بازرگانی به عنوان یک ابزار مفید، برای غلبه بر مشکلات حسابداری دولتی سنتی مبتنی بر مبنای نقدی، مشخصا از جهت کنترل منابع غیرپولی، استفاده کردند. شهرداری کاشان برای گزارشگری مالی خود از مبنای نقدی تعدیل شده استفاده می نماید، به نحوی که درآمدها با مبنای نقدی و فقط در زمان وصول وجه شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند، و پرداخت های بخش عمومی به چهار نوع شامل هزینه، پیش پرداخت، علی الحساب و تنخواهگردان پرداخت تقسیم می شوند هزینه های استهلاک و سایر هزینه های غیر نقدی در دفاتر ثبت نمی شوند و همچنین هزینه ها تا زمانی که پرداخت نشوند - با وجود تحقق هزینه - بدلیل عدم پرداخت وجه آن شناسایی نمی شوند.
پژوهش حاضر به بررسی حسابداری تعهدی در شفافیت گزارشگری و ارتقای مسئولیت پاسخگویی در شهرداری کاشان می پردازد پس از این نظر یک پژوهش کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان شاغل در بخش مالی مناطق مختلف شهرداری کاشان است. فرضیه های این تحقیق با استفاده از روشهای آماری T استیودنت، آزمون نسبتها و آزمون ks انجام شده است نتایج بدست آمده از فرضیات بیانگر این است که حسابداری تعهدی بر شفافیت گزارشگری تاثیر داشته و موجب ارتقاء مسئولیت پاسخگویی می شود.
.1 مقدمه
با وجود روند روبه رشد پذیرش حسابداری تعهدی در سراسر جهان، نحوه پذیرش آن در کشورهای مختلف، متفاوت بوده است. از نظر کرسیتیانز وری نیرز این تفاوتها در سه سطح محتوا، مدت زمان انتقال از مبنای حسابداری نقدی به تعهدی و نحوه پذیرش حسابداری تعهدی مشاهده می شود. همچنین نتایج پژوهش وی نشان دهنده این است که دلایل مدیریتی و کنترلی، مهمترین عامل حرکت از مبنای حسابداری نقدی به تهعدی در ایالات متحده آمریکا، انگلستان، استرالیا و ونزوئلا بوده است.
ایالات متحده آمریکا حرکت تدریجی به سمت حسابداری تعهدی را از مدتها قبل آغاز کرد. کانادا، در سال 2020 حسابداری تعهدی را در بخش عمومی بکار گرفت و انگلستان در سال 2006 این روش را به طور کامل در بخش عمومی اجرایی کرد. با وجود انجام برخی از اصلاحات در نظام حسابداری و گزارشگری بخش عمومی در بسیاری از سازمانهای دولتی از جمله شهرداریها، کماکان برای ثبت رویدادهای مالی از مبنای نقدی، درآمدها و هزینهها در زمان مبادله وجه نقد ثبت می شوند.
بنابراین صورتهای مالی مبتنی بر مبنای حسابداری نقدی، به صورت سنتی منابع دریافت وجه نقد و تخصیص به مخارج نقدی را نشان میدهد و آن را با مخارج بودجه شده مقایسه میکند. با توجه به بروندادها و گزارش های حاصل از نظام حسابداری مبتنی بر مبنای نقدی می توان گفت که این نظام برای برآوردن نیازهای پاسخگویی و کنترل، دارای چارچوبی از پیش طراحی شده است. بنابراین اطلاعات دریافتی از نظام فعلی ابتدایی و ناکافی است و نمیتوان آنرا برای دستیابی به دو هدف شفافیت گزارشگری و ارتقای مسئولیت پاسخگویی، تجزیه و تحلیل کرد.
.2 مروری بر اصول شفافیت گزارش ها
از آنجا که موضوع مورد پژوهش، از موضوعات کاربردی و قابل استفاده بخش عمومی می باشد، لذا سعی شده از منابع مورد اطمینان در بخش بین المللی علیالخصوص صندوق بین المللی پول و در بخش داخلی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و همچنین برای غنا بخشیدن بیشتر پژوهش از سایتهای معتبر، مقالات، کتابها و پایان نامها مورد استفاده واقع قرار گیرد. گفتار اول در خصوص گزارشگری مالی در بخش عمومی و اهداف آن بحث می کند، گفتار دوم هدف، شناسایی انواع مبناهای حسابداری قابل استفاده در بخش عمومی البته با رویکرد ویژه نسبت به مبنای تعهدی که در این زمینه تجربه کشورهای پیشرو و عضو سازمان همکاری، اقتصادی، توسعه در پیاده سازی حسابداری تعهدی استفاده شده است. در گفتار سوم جهت شناخت بهتر شفافیت گزارشگری بخش عمومی یا شفافیت بودجهای عمدتا منابع مرکز پژوهشهای مجلس شورای مورد مطالعه و کنکاش قرار گرفت.
.1-2 گفتار اول گزارشگری مالی دولت
معنا و مفهوم گزارشگری مالی
در حالت کلی برای ارائه اطلاعات سه روش وجود دارد:
1. ارائه اطلاعات: یعنی ارائه حساب های مالی
2. افشای اطلاعات: یعنی بیان اطلاعات از راه زیرنویس یا یادداشت در کنار حساب های مالی
3. افزودن یادداشتهای اضافی: بنابه تعریف، الگوی گزارش دهی مالی، ترکیب حداقلی از این سه روش ارائه اطلاعات در نظام جدید، قاعدههای رفتاری دولت در سطوح ملی و محلی بر اساس ضوابط بالا تنظیم شده است.
از نظر محاسباتی بین الگوهای جدید و الگوهای سنتی تفاوتهایی وجود دارد که عمده ترین آنها عبارتند از:
✓ حسابداری بر مبنای استفاده از منابع
✓ استفاده از حسابداری ویژه برای موارد خاص
✓ ارائه اقلام مقایسه ای در بودجه کل کشور
.2-2 گفتار دوم: کاربرد مبنای حسابداری تعهدی در حسابداری بخش عمومی
.1-2-2 تعریف حسابداری دولتی
حسابداری دولتی عبارت است از مجموعه قوانین، مقررات و روشها توام با دانش حسابداری ذی حساب های - مدیران مالی - دستگاه های اجرایی در رابطه فعالیتهای مالی خود حسب مورد مکلف به رعایت و بکارگیری آن می باشد.[1] حسابداری دولتی از نگاه اریکال کوهلر مدیر مالی صندوق بین المللی در سال 2001 در کتاب فرهنگ حسابداری خویش به این صورت تعریف می کند: »اصول، رسوم و روشهای آمیخته با دانش حسابداری که در واحدهای شهرداری، ایالات و دستگاه دولت به کار گرفته میشود. « یا اینکه حسابداری دولتی حسابداری و گزارشگری مالی دولتی نظامی است که اطلاعات مالی مربوط به فعالیتهای دولت و واحدهای تابعه را به نحوی جمع آوری، طبقه بندی، تلخیص و گزارش می نماید .[2]
.2-2-2 مبنای حسابداری
مبنای حسابداری زمان شناسایی و ثبت درآمدها، مخارج، هزینه و پرداخت های انتقالی و داراییها و بدهیهای مربوط در حساب ها و انعکاس آن در گزارشهای مالی را تعیین میکند. انواع مبانی حسابداری دولتی به شرح زیر می باشد:
-1 حسابداری نقدی
-2 حسابداری تعهدی
-3 حسابداری نیمه تعهدی
-4 حسابداری تعهدی تعدیل شده
-5 حسابداری نقدی تعدیل شده
.3-2 گفتار سوم
.1-3-2 شفافیت:
شفافیت مفهومی است که یکی از موضوعات داغ در سالهای اخیر بوده است و تفسیر واحدی از آن وجود ندارد. این مفهوم یک سری جنبه های سنتی دارد، اما برخی از جنبه های آن به سرعت در حال تغییر است. شفافیت برای هیات مدیره و مدیران ارشد یک موضوع مربوط است و ریشه در یکی از ارزشهای مشترک به نام صداقت دارد.
