بخشی از مقاله
چکیده:
با توجه به جایگاه انکارناپذیر الگوهای مدیریتی پیامبر و معصومان در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، توجه به سیره عملی و نظری آنان که بیانگر پایهگذاری الگوی حکومت اسلامی است، اهمیت فراوانی مییابد. هدف از این پژوهش توصیفی، بررسی سیره عملی و نظری پیامبر و معصومان برای بهرهگیری بیشتر در زندگی فردی و اجتماعی و غنای بستر فرهنگی کشورمان است. یافتههای پژوهش مبین این واقعیت است که در این مسیر تنها الگویی میتواند در رسیدن به پیشرفت و تعالی کشور اسلامی مؤثر باشد که از منبع آن یعنی سیره عملی و نظری پیامبر و معصومان - ع - نشأت گرفته باشد.
موقعیت ایران در اجرای سبک زندگی نبوی بسیار متفاوتتر از کشورهای دیگر جهان اسلام است، و آنچه باعث تمایز ایران در این موضوع شده این است که ایران یک کشور شرقی و دارای فرهنگ چندین هزار ساله است و دومین مورد به پذیرش اسلام، پذیرش شیعه و پذیرش ولایت اهلبیت بر میگردد. در این خصوص وضعیت مردم ایران و حتی دولتمردان نسبت به اجرای سیره نبوی از همه ملتهای دیگر سنگینتر و بالاتر است، زیرا مدعی هستیم که پیروان حقیقی پیامبر - ص - به خاطر پیروی از اهل بیت - ع - هستیم.
.1 مقدمه
با توجه به جایگاه انکارناپذیر الگوهای مدیریتی پیامبر و معصومان در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، توجه به سیره عملی و نظری آنان که بیانگر پایه گذاری الگوی حکومت اسلامی است، اهمیت فراوانی مییابد. اهل بیت پیامبر - ص - و سنت در قرآن جایگاه خاصی داشته و مورد توجه پروردگار عالم و رسول خدا - ص - می باشند، تا جایی کهکلام اللﱠه مجید آنان را فوق العاده تمجید نموده و به مقام عصمت می رساند. پیامبر عظیم الشان اسلام - ص - ، این گروه را اساس اسلام خوانده و آنان را به کشتی نوح تشبیه می نماید، که امت اسلامی را از غرق شدن در دریاها و اقیانوسهای فساد و بدبختی و انحراف و کجروی مصون می دارد.
همچنین در سخنان دیگر، این افراد را عامل برکات زمین ومایه ی حیات مردم و همبستگی جامعه و جلوگیری از هرگونه اختلاف و بیراهه رفتن می دانند. و در فرازهایی، اهل بیت، تشبیه به ستارگان درخشان گردیده و بدین وسیله جدایی از آنان باعث بدبختی و گرایش به حزب شیطان نامیده شده است. در اینجا توجه شما را به این آیه و حدیث که دلائل این گفته ها است جلب می کنم: انما یریداللﱠه لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا1خداوند می خواهد پلیدی و گناه را از شما »اهل بیت« دور نموده و کاملا شما را پاک گرداند. چنانچه توجه می فرمایید در این آیه، اهل بیت از هرگونه رجس و ناپاکی مصون مانده و به مقام عصمت وکمال مطلوب رسیده اند.
حضرت امام باقر - ع - از جد بزرگوارش رسول خدا - ص - نقل می کنند که فرمودند: اگر ستارگان برای اهل آسمانها امان هستند، اهل بیت من نیز برای اهل زمین مایه ی آرامش و امان می باشند، چنانچه اهل آسمانها در فقدان ستارگان دچار گرفتاریها می شوند، مردم روی زمین نیز در فراق اهل بیت من به آفتهایی گرفتار آیند. احادیث زیادی در فضیلت و برکات اهل بیت پیامبر - ص - در کتب حدیث آمده است که ما به جهت مراعات اختصار، به همین مقدار بسنده می کنیم. - بابازاده،1380، ص. - 14
بیان مسأله
با توجه به جایگاه انکارناپذیر الگوهای مدیریتی پیامبر و معصومان در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، توجه به سیره عملی و نظری آنان که بیانگر پایه گذاری الگوی حکومت اسلامی است، اهمیت فراوانی مییابد. بشر در طول تاریخ، امتیازات قابل توجهی به دست نیاورده است. مقصود آن نیست که هواپیماهای قاره پیما ندارد، جارو برقی ندارد، اعمال شگفت انگیز جراحی را نمیداند، کامپیوترهای فوق العاده کارساز به دست نیاورده است. همه اینها و صدها برابر آنها، با فکر و دست بشری به وجود آمده و بسیار هم جالب و دارای اهمیت است.
بلکه می خواهیم بگوییم با وجود آن همه امتیازات و پیشرفتها که هیچ کس نمی تواند آنها را نادیده بگیرد، و منهای رگه های باریکی از انسانهای بسیار پرارزش، فساد بر روی زمین خیلی فراوان بوده و موجب عقب ماندگی انسان از رشد و عظمتهای قابل وصول شده است. از آن رو بشر می توانسته است به وسیله ی تعلیم و تربیت صحیح و بهره برداری از حکمت عالیه ی ادیان و اخلاق والای انسانی، حیات خود را در گذرگاه دنیا قابل تفسیر و توجیه مقبول کند، بنابراین می توان گفت: فسادی که بشر در زمین در طول تاریخ به راه انداخته است، تا حدی که بتواند برای خود تاریخ انسانی بسازد، قابل اجتناب بوده است.
- جعفری، 1377، ص - 69-68 که متاسفانه با عدم آگاهی از آموزه های اسلامی و عدم شناخت این امر حاصل نشده است. سوال پژوهش: بنابراین با شرایط کنونی جهان و زندگی اجتماعی چگونه می توان این علوم را شناخت و از زندگی رهبران اسلامی آنان بهره گرفت؟ با توجه به بیان مسأله پژوهش حاضر، هدف از این پژوهش توصیفی بررسی سیره ی عملی و نظری پیامبر اکرم و معصومان - ع - برای بهره گیری بیشتر در زندگی فردی و اجتماعی و غنای بستر فرهنگی کشورمان می باشد.
مفهوم سیره
در شناخت سیره ی عملی پیغمبر و امام - ع - باید توجه داشته باشیم که سیره به همان اصول عملی و روشها و شیوه هایی که در زندگی فردی و اجتماعی آنان بوده است گفته می شود نه به تاریخ زندگی آنها، و این یک اشتباهی است که گاهی دیده می شود که به هر چه در تاریخ زندگانی پیغمبر و امام نوشته شده سیره گفته می شود، در صورتی که سیره به سبکها و روشهای خاص و شیوه های زندگی پیغمبر و ائمه ی دین گفته می شود، یعنی همان اصول و روشهای اخلاقی و عملی ثابتی که در برخورد با دشمنان، دوستان، مردم عادی، افراد خانواده، و همچنین در تبلیغ، رهبری، فرماندهی، عبادت، تجارت، سیاست، و خلاصه در تمام شئون زندگی داشتند، و به عنوان اصل و قانون در زندگی آنها حکم فرما بود و برای ما هم باید همان اصول و روشها، راهنما باشد وگرنه برای ما دانستن اینکه امام رضا - ع - مثلا در چه روزی به دنیا آمده و در چه روزی از دنیا رحلت فرموده و به شهادت رسیده و یا شکل و شمائل آن بزرگوار چگونه بوده، و خصوصیات جسمی و شخصی آن حضرت چگونه بوده است خیلی مهم و آموزنده نیست.
دانستن و شناختن آن، سیره شناسی نیست چون اینها سیره آن حضرت نیست »سیره« آنهائی است که شیوه ی عمل آن بزرگواران را در زندگی به ما نشان می دهد و به طور ثابت و پیوسته در زندگی آنها دیده می شود، و معمولا در اخبار و روایات هم به صورت »کان« و مشتقات آن بیان شده که فهماننده ی استمرار و پیوستگی عمل می باشد، و خود آن بزرگواران نیز همان را از پیروانشان خواسته اند. - رسولی محلاتی، 1362، . - 421-422
ادبیات و پیشینه پژوهش
حجت الاسلام ابراهیم نژاد - 1385 - ، در مقاله نقش پیامبران در تمدن جهان آورده اند که از آنجا که جایگاه پیامبران در تمدن گذشته بشر پیوسته مورد نقد و بررسی موافقان و مخالفان پیامبران بوده و با توجه به اینکه اراده انسان مهمترین عامل تمدن ساز شناخته شده چگونگی تأثیرگذاری پیامبران مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد. منابع دینی، تاریخی و علمی و نیز داوری اندیشمندان، مأخذ و مستند سنجش این امر و تعیین نتیجه آن می باشد.
