بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به بررسی و مقایسهی مدلهای پویایی افکار و تغییر آنها می پردازد. هدف از این تحقیق شبیه سازی فرآیندهای شکل گیری واقعیت های اجتماعی کلان از خلال تعامل میان عناصر خرد و بررسی مکانیسم های اجتماعی است. نظریه های مقایسه اجتماعی، استدلال های متقاعد کننده، خویش رده بندی، طرح تصمیم اجتماعی و شبکه تاثیر اجتماعی مبنای نظری مدل این تحقیق را تشکیل می دهند. روش اصلی این پژوهش مدل سازی عامل محور است.
در مدل این پژوهش که در محیط نرم افزار NetLogo طراحی شده است، هر عضو دارای ویژگی هایی مانند یک نظر، میزانی از پافشاری بر آن نظر و میزانی از قابلیت پذیرش از جانب دیگران است. در این پژوهش مدل در 50 دور با 1000 تیک زمانی اجرا شد. در هر دور داده های مربوط به آن دور و تیک - لحظه - های آن در یک فایل متنی ذخیره شد و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و MATLAB مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته های این تحقیق نشان می دهد در بسیاری از موارد توافق پیرامون میانگین نظرات در گروه شکل می گیرد، هرچند در برخی موارد می توان توافق به سمت یکی از دو سر طیف - قطبی شدن گروه - را شاهد بود.
مقدمه
گسترش روزافزون افکار خاص در جامعهی امروز مانند افکار افراط گرایانه و یا اندیشه های مذهبی جدید، که برخی از آنها به شدت رواج یافته و علاوه بر ماهیت خاص گرایانه ای که دارند، منشاء اتفاقات و تغییرات بسیار گسترده، عمیق و گاه دردآور اجتماعی می شوند، فهم اینکه چگونه دیدگاه های جدید رواج یافته و از رهگذر چه مکانیزمها یا سازوکارهایی موفق به تغییر در افکار و نگرشهای انسانها میگردند، اهمیتی دوچندان یافتهاست.
از سوی دیگر بیتردید، میدان دگرگونی اجتماعی عرصهای است که جامعهشناسان در آن مخصوصاً در مراحل نخستین تندرویهایی داشتهاند: در پی فلاسفه قرن هیجدهم - که در میان آنان کندرسه را باید در صدر نشاند - ، هگل سپس کنت و مارکس سعی میکنند آینده جامعه عصر خود را چگونگی سیر تاریخی آن را تا مرحله نهاییدقیقاً شناسایی کرده و پیش گویی کنند. امروزه جاهطلبیهای جامعهشناسا عموماً محدودتر است. تحلیل جامعهشناختی جدید به جای آنکه دگرگونی جامعهها را در بلندمدت پیش گویی کند، سعی میکند منطق دگرگونی در نظامهای کنش متقابل را در ابعادی دستیافتنی با توجه به امکانات ابزارهایی که در اختیار جامعهشناس است، بشناسد.
این تغییر فهرست موضوع، نخستین ویژگی تحلیل جامعهشناختی جدید دگرگونی اجتماعی است. دومین ویژگی آن روششناسی امر منفرد است، به عبارت دیگر، جامعهشناس جدید عموماً حتی اگر این اصل موضوع گاهی مکنون باشد نظرش بر این است که دگرگونی اجتماعی، حتی در سطح جامعهشناختی کلان، معقول نیست مگر آنکه تحلیل را به سطح سادهترین کارگزاران یا بازیگران اجتماعی که نظامهای وابستگی متقابل مورد توجه جامعهشناسان را تشکیل میدهند، تنزل داد
در این تحقیق سازوکار یا مکانیزم عبارت است از فرآیندی که طی آن از خلال تعامل میان عامل ها و پارامترهای مختلف یک خروجی حاصل می شود؛ مانند مکانیزم شکل گیری و تثبیت هنجارهای اجتماعی . این پژوهش تلاش میکند با استفاده از روش مدلسازی عامل - محور به بررسی و مقایسهی مدلهای پویایی افکار و تغییر آنها بپردازد.
روش اصلی این پژوهش مدلسازی عامل محور است. ویژگی بارز مدلسازی عامل محور آن است که می تواند فرآیندهای شکل گیری واقعیت های اجتماعی کلان را از خلال تعامل میان عناصر خرد به خوبی مدل کند و اینچنین مکانیسم های اجتماعی را مورد بررسی قرار دهد. امری که در دیگر تکنیک های مورد استفاده در تحقیقات اجتماعی چندان به شکل واقعی امکان پذیر نیست. ایده اساسی این رهیافت این است که پدیده های اجتماعی از خلال تعامل میان عامل ها - عناصر تشکیل دهنده جامعه انسانی - به وجود می آیند. به همین دلیل برای بررسی پدیده ها باید عامل ها و تعامل های میان آنها را مدل کرد
پیشینه تجربی
• آزمون مجدد مدل توافق نسبی در پویایی نظرات - 1 مایکل میداوز و دِیو کلیف، - 22012
در این پژوهش تاریخچه مختصری از مدل های مربوط به پویایی نظرات عمومی ارایه شده است. سپس مجموعه ای از پژوهش ها از زمان شکل گیری مدل » اطمینان محدود« تا تحولات جدیدی که در مدل »توافق نسبی« انجام شده خلاصه شده اند. در مدل توافق نسبی دو عامل که تصادفی انتخاب شده اند جفت می شوند و تعامل می کنند. در این تعامل نظر عامل ها و میزان پافشاری آنان بر نظر خود به شکلی معین مبادله می شود. سپس هرعامل بر اساس اطلاعاتی که کسب کرده است، نظرش را به هنگام می کند.
هدف این پژوهش این است نتایج مقاله های پر ارجاع مدل توافق نسبی، را مستقلا بازسازی کند. یکی از نقاط قوت بزرگ این پژوهش این است که 150 مقاله را مورد بررسی قرار داده است که ویژگی مشترکشان ارجاع به دفان و همکاران 2002 بوده است. البته این مقالات هیچ کدام نتایج تجربی کلیدی ارائه شده در مقاله سال 2002 دفان را به طور مستقل بازسازی نکرده اند. در این تحقیق مدل RA به طور جداگانه در جاوا و پایتون پیاده سازی شده است. تصور می شود این اولین بازسازی مستقل از مدل RA سال 2002 دفان است. هر دو پیاده سازی از مدل RA نتایج مشابهی به دست داده است. محققان این پژوهش ادعا می کنند که نتایج این تحقیق از نتایجی که در سال 2002 منتشر شده است، قابل قبول تر است. این پژوهش بحث خود را با پیشنهاد راههایی برای توسعه این مدل در آینده به پایان برده است.
مفروضات مدل ها به شرح زیر می باشند:
- 1 گروهی از متخصصان را فرض کنید که از طریق تعامل با یکدیگر موظف به دستیابی به توافق روی یک موضوع خاص شده اند.
-2 ابتدا، همه متخصصان در این زمینه نظر مشخصی دارند. این فکر ممکن است کاملا مشابه، صد در دصد متفاوت یا حتی شاید یکسان با فکر بعضی از همکاران باشد.
-3 اگر در پایان جلسه تمام نظرات یکسان باشند می توان گفت که توافق حاصل شده است، در غیر این صورت جلسه ی دیگری مورد نیاز خواهد بود.
-4 در بسیاری از مقاله های مورد بررسی در این پژوهش، مدل دوگرو مورد آزمون قرار گرفته است و مبنای بسیاری از مدل های بعدی قرار گرفته است.
-5 مسئله مدل دوگرو این است که، تحت شرایط این مدل، یک توافق عمدتا در میانه نظرات موجود در گروه شکل می گیرد. یعنی توافق متخصصان صرفا میانگین نظرات ابتدایی است.
-6 مدل دوگرو مطابق رفتارهای مردم در جهان واقعی نیست.
-7 تلاش های زیادی در جهت تطابق مدل دوگرو با جهان واقعی صورت گرفته است که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
مدل اطمینان محدود 3 - BC - کراوس تنوعی را - به مدل دوگرو - اضافه کرد که درآن متخصصان فقط نظرات کسانی را مدنظر قرار می دهند که با فکر خودشان چندان متفاوت نباشند . استدلال پشت این نکته بسیار ساده است: ایده اضافه شده به مدل این است: متخصصی که دارای نظر خاصی است، میزان مقاومت قابل سنجشی را هم در برابر تغییر آن نظر دارد. با این شرایط در مدل اطمینان محدود، اگر یک متخصص پافشاری زیادی روی فکر خودش داشته باشد، متخصصانی با نظرات به کلی متفاوت را به راحتی نادیده می گیرد. یعنی اگر دیگر متخصصان در محدوده اطمینان نظرات قبلی قرار نگیرند مورد بی اعتنایی خواهد بود. در نتیجه روشن است که تحت این شرایط توافق در میان متخصصان همیشه حاصل نمی شود.
مدل توافق نسبی 4 - RA -
در این مدل تعدادی از عامل ها در نظر گرفته شده اند که هریک از آنها دارای دو متغیر هستند:
1. نمره نظر
2. میزان عدم اطمینان
تعامل جفت های تصادفی تا زمانی که وضعیت ثابتی بر نظر جمعیت حاصل شود، ادامه می یابد. مدل RA به عنوان بسط مدل BC دارای دو تفاوت اصلی با آن است:
1. در شیوه تعامل؛ در مدل BC، عامل ها نظر خود را در سطح جمع با یک ارزیابی عمومی از نظرات ارائه می دهند، حال آنکه در مدل RA جفت های تصادفی از عامل ها با هم تعامل می کنند.
2. تفاوت دیگر در چگونگی به روز رسانی نظر هر عامل است. در مدل BC یک عامل تنها نظر عاملی را در نظر می گیرد که در مرز نظر خودش قرار گیرد. اما در مدل RA برای تعیین وزن نظرات دیگران در هنگام بروز رسانی نظر یک عامل، میزان هم پوشانی نواحی پافشاری دو عامل مبنا قرار می گیرد.
