بخشی از مقاله
چکیده:
جنگ تحمیلی و تاثیر آن بر کشور اسلامی ایران باعث ایجاد فرهنگ و ادبیات خاصی شد که این نوع ادبیات منشعب از ادبیات پایداری بوده است؛ چرا که این نوع ادبی در راه هدف و ارزشها و پایداری در برابر ظلم و ستم و حفظ استقلال ایجاد شده است.
در این مقاله کوشیدهایم ابتدا ضمن بیان تاریخچه شعر و ادبیات دفاع مقدس، موضوع ادبیات کودک و نوجوان را بررسی کنیم، سپس این موضوعات را با یکدیگر تلفیق نموده، به شیوهای دست پیدا یابیم تا بتوان به بهترین معیارها برای آفرینش شعر کودک و نوجوان دفاع مقدس دست یابیم و در پایان، به بررسی نمونههایی از اشعار موفق در این حوزه میپردازیم تا بتوانیم الگوی مناسب شعر را به طور عملی ارائه دهیم.
مقدمه:
دنیای امروز دنیای پیچیدهای است که در ان بسیاری از ارزشها به دست فراموشی سپرده شده اند یا چنان تغییر کرده اند که اصلا شبیه به موضوع اولیه شان نیستند. یکی از زمینه هایی که در ادبیات هر کشور باید حفظ شود و بسیار مورد توجه است، ادبیات هر کشور است حال اینکه هر کشور با توجه به سرگذشت خود میتواند ادبیات مخصوصی داشته باشد که هربخش آن متفاوت از سایر بخشها باشد. در ادبیات پایداری نیز میتوان به این نکته توجه کرد چرا که این شاخه از ادبیات ارزشهای انسانی را در هر کشور و میان هر ملتی رشد میدهد .
اگر بخواهیم ادبیات پایداری را در کشور ایران بررسی کنیم و نمونههای آن را در نظر بیاوریم؛ بارزترین نمونه آن هشت سال دفاع مقدس است. از آن جایی که این ارزشها باید همواره مورد تقدیر قرار گیرند و برای افراد هر نسل معرفی شوند و مراقب آنها باشیم تا فراموش نشوند بهتر است یادآوری این افتخارات را از سنین کودکی آغاز کنیم؛ یکی از راههای انتقال درست و لذت بخش برای کودکان استفاده از شعر است.
اما سوال اصلی که مطرح میشود این است که باید چگونه این وقایع را به شکل شعر در بیاوریم تا برای مخاطب کودک و نوجوان مناسب باشد؟ در ادامه مقاله به بررسی نکات اصلی و مورد توجه در شعر کودک و نوجوان دفاع مقدس پرداختهایم و سعی کردهایم ضمن اشاره به تاریخچه موضوع بتوانیم الگوی خوب برای شعر موفق در این زمینه را معرفی کنیم.
پیشینه تحقیق:
در ابتدا باید این نکته را یادآوری کرد که مطالب در مورد ادبیات پایداری و ادبیات دفاع مقدس آن هم برای کودکان اندک است، هر جا سخن از این مطلب بود اشارهای به اختصار داشته یا مطالعه موردی صورت گرفته است.
»ادبیات جنگ برای کودکان و نوجوانان آری یا نه؟« به کوشش مهناز باقری، در متن این مقاله نویسنده کوشیده است و با افراد صاحب نظر در حیطه ادبیات کودک و نوجوان در مورد ضرورت ادبیات مقاومت در ادبیات کودک و نوجوان سخن گفته است.
»کودک و نوجوان و ادبیات داستانی« نوشته محمدرضا رهگذر، در این مقاله در مورد ادبیات داستانی و ادبیات جنگ سخن به میان آمده است که آن را در مرحله اول تقلیدی اومانیستی میداند و در ادامه از سیر تکاملی آن توسط نویسندگان متعهد سخن میگوید.
»آسیب شناسی شخصیت پردازی در داستانهای دفاع مقدس کودک و نوجوان« نوشته حسین بکایی، در آن به بررسی شخصیت پردازی در داستانهای کودک و نوجوان میپردازد و آن را مورد نقد قرار میدهد.
»داستانهای ماندگار، شخصیتهای ماندگار« نوشته مهدی کاموس، که در آن به بررسی عناصر بنیادین داستان درداستانهای دفاع مقدس ویژه کودک و نوجوان میپردازد. »دو نگاه و یادداشت/ آسیب شناسی شخصیت پردازی در داستانهای دفاع مقدس کودک و نوجوان« نوشته شهرام اقبال زاده و فریبا نباتی، این مقاله نقدی است بر مقاله آسیب شناسی حسین بکایی که در آن به عناصرجنگ آن میپردازد و پس از آن ادبیات دفاع مقدس و داستانهای کودک و نوجوان را بررسی میکند.
»گل فریادشکفت« نوسته عرفان نظرآهاری، این مقاله در مورد شعر کودک نوشته شده است و چند شعر کودک و نوجوان را با موضوع جنگ از کتاب مثل چشمه مثل رود از امین پور را بررسی میکند.
شعر کودک و نوجوان دفاع مقدس:
برای بررسی این موضوع ابتدا باید معانی برخی واژگان و اصطلاحات مشخص شود:
ادبیات کودک و نوجوان
در ابتدا باید به این نکته توجه کنیم که چگونه ادبیات کودک و نوجوان به عنوان شاخهای از پهنه بزرگ ادبیات معرفی شد:
جداسازی ادبیات کودک و بزرگسال در قرن 18 به کمک ناشرانی مانند مری کوپر، جان نیوبری و کتابهای کودک انگلیسی زبان شروع شد. ناشران این کتابها از همان زمان بسیار تاثیرگذار و فعال عمل کردند.
طی دوسده گذشته در بسیاری از کشورهای اروپا و ایالات متحده و طی دهههای اخیر در بسیاری از کشورجهان، ادبیات کودک صاحب هویت و جایگاه ویژه خود شده است.
کودکان با توجه به شرایط سنی به کتابهای خاص خود نیاز دارند .بی تردید متون برگزیده ادبی کودک با کتابهای ادبی بزرگسال تفاوت دارد و در این زمینه کتاب بزرگسال تماما نمی تواند برای کودک مناسب باشددر واقع کتابهای ادبی کودک برای مخاطبین خود که مهارت ها، نیازها و روشهای متفاوتی برای خواندن دارند خلق و نوشته میشود
