بخشی از مقاله
چکیده
حسین اسرافیلی بی شک یکی از برجستهترین شاعران مربوط به حوزة شعر دفاع مقدس یا ادبیات پایداري است که کسب این شایستگی صرف نظر از انطباق محتواي حماسی و میهنی آثار او با دورة زمانیش و موضوعات روز جامعه انقلابی و حوادث مربوط به آن، در گرو برخورداري اشعار او از یک ساخت ادبی و هنرمندانه است؛ لذا ما در این مقاله کوشیدهایم وجوه ادبی ساختار، اعم از موسیقی شعر و مهمترین ترفندهاي بیانی و بلاغی اشعار اسرافیلی را در سه دفتر مهم شعریش:
عبور از صاعقه، تولد در میدان و در سایه ذوالفقار مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم که از این رهگذر باید گفت که برترین جلوههاي هنري و شاعرانه و زیباترین تصویرپردازيهاي هنرمندانه در این سه مجموعه شعري، بیشتر از رهگذر بهرهگیري از شگردهاي بیانی بهویژه استعاره، تشبیه و کنایه و نیز صنایع بدیعیاي همچون تمثیل و تلمیح صورت گرفته است که ما در این مقاله بهصورت جداگانه به نقد و ارزیابی هر یک از آنها پرداختهایم.
مقدمه
حسین اسرافیلی - متولد اسفند 1331 در تبریز - بدون شک یکی از برجستهترین شاعران مربوط به حوزة دفاع مقدس است - سید حسن حسینی اشعاري را که پس از پذیرش قطعنامه 598 دربارة جنگ ایران و عراق سروده شده است، »شعر دفاع مقدس« نامیده که از آغازین سالهاي این رویداد تاریخی همواره با اشعاري سرشار از روح حماسی و دینی به تبیین و تشریح این برهه مهم از تاریخ سیاسی ایران پرداخته است. هرچند مهمترین آثار او - به جز نخستین مجموعه شعر او یعنی »تولد:1« - 1364 پس از اتمام این دورة سرنوشتساز، به چاپ رسیده است
با وجود این او همواره در طول جنگ تحمیلی براي اعتلاي روح حماسی و دفاعی رزمندگان و تأکید بر آرمانها و اهداف بلند انقلابی نظام »به دفعات مکرر همراه با دیگر شاعران و بهمنظور شعرخوانی در نقاط مختلف رزم، عازم جبهه ها شد و پس از پایان این دوران نیز او پیوسته با همان قدرت و تعلق خاطر در اکثر همایشها و شب شعرهاي مربوط به دفاع مقدس شرکت داشته و به حفظ آثار و ارزشهاي آن پرداخت
تا جایی که در سال 1378 از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهعنوان یکی از برترین شاعران دفاع مقدس در دهههاي شصت و هفتاد برگزیده شد. اشعار او اگرچه بیشتر در همان قوالب و اوزان رایج در ادبیات کلاسیک سروده شده است، ولی -با توجه به محتواي تازه و بیسابقه آن و سخن گفتن از موضوعاتی نو- در واقع شعري نو و منطبق با جامعه زمان خود است؛ زیرا چنانکه نصراالله مردانی دیگر شاعر ادبیات پایداري میگوید:
»این قالب نیست که نو یا کهنه بودن شعري را میرساند، بلکه اگر شعر نو باشد، یعنی با شرایط و نیازها هماهنگ باشد، در هر قالبی که زیانی به محتوا نرساند و بلکه آن را مؤثرتر و زیباتر کند، بیان شود شعر نو است
