بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانشآموزان مقطع ابتدایی شهرستان کردکوی در سال تحصیلی 94-95 بود.جامعه ی آماری کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان کردکوی بودند که از این میان 48 نفربه روش نمونه گیری خوشهای انتخاب و در تحقیق شرکت کردند.
ابزارگردآوری داده ها فرم اطلاعات فردی، پرسشنامه خلاقیت تورنس و پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس تهیه و تنظیم شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش آمار از تحلیل کوواریانس استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین گروههای آزمایش و کنترل از لحاظ خلاقیت و انگیزه پیشرفت تفاوت معناداری وجود دارد.
مقدمه
در دنیای پرهیاهوی کنونی که مادیات همه چیز را تحت شعاع قرار داده، عواطف و احساسات و بشردوستی میرود که به فراموشی سپرده شود. در دنیایی که جنگ و فساد رو به افزایش است، چیزی جز پشتوانه معنوی، مثبت اندیشی و تغییر و تحول درونی نمیتواند بشر را از این همه نابسامانی و از هم پاشیدگی روانی نجات دهد
در واقع، پیشرفتهای سریع فناوری و اطلاع رسانی علیرغم مزایای فراوان، خلأهایی را برای انسان معاصر به وجود آورده است. موج فزاینده بدبینی و افسردگی، یأس و ناامیدی، پایین آمدن سن خودکشی، افزایش طلاقها و بزهکاری و بسیاری از مشکلات روانی- اجتماعی دیگر، واقعیتهای انکار ناپذیری هستند که نشان میدهند گویا شادی از جوامع بشری رخت بر بسته است.
به گفته رولومیٍ - - 1967 انسانها به قدری سرگرم و شیفته ماشین - تکنولوژی - شدهاند هویت انسانی خود را با خویشتن و نیز دیگران از دست میدهند - سادات آقایی، . - 1391 یکی از راههای افزایش انگیزش پیشرفت دانشآموزان بالا بردن عزت نفس آنهاست عزت نفس نتیجه نهایی کارکرد سازگارانه و ثمربخش خود است. به همین نحو عزت نفس پیامد جانبی رسیدن به آرزوها و آمال شخصی و موفقیت است. عامل دیگری که در انگیزش پیشرفت مؤثر است تفکر است.
همانطور که در تعریف تفکر مثبت آمده است، شیوهای از فکر کردن است که فرد را قادر میسازد نسبت به رفتارها، نگرشها، احساسها و علائق و استعدادهای فردی خود و دیگران برداشت و تلقی مناسبی داشته باشند و با حفظ آرامش و خونسردی بهترین و عاقلانه تصمیم را بگیرد.مثبت اندیشی از کودکی در انسان شکل میگیرد و اندیشههای مثبت یا منفی به طور خواسته یا ناخواسته توسط خانواده یا سازمانها در فرد ایجاد و بارها و بارها در ذهن او تکرار میشوند یکی از سازمانهایی که میتواند نقش موثری در پیدایش خوش بینی و افزایش عزت نفس در افرار داشته باشد، سازمان آموزش و پرورش است.
با این وجود و با توجه به اثرات مثبت آموزش مثبت اندیشی متاسفانه در برنامههای درسی مدارس، موضوع تقویت تفکر مثبت گنجانده نشده است. خوش بینی در کودکان و نوجوانان با الگوگیری از پدر و مادر رشد میکند. اگر پدر و مادر و معلمین، دانش آموزان را در مقابل خوش بینی تشویق کنند، آنها در بزرگسالی افراد خوش بینی خواهند بود.
تحقیقات آبرامسون و همکاران - - 2000 نشان داده است که به احتمال زیاد، افراد خوش بین از خانوادههایی هستند که در آنها پدر یا مادر افسرده نبوده، علت شکستها را میفهمند و آنها را به جای این که به عوامل درونی و خرافات و سرنوشت نسبت دهند، به عوامل بیرونی نسبت میدهند. مطالعات نشان داده است که افراد خوش بین در مقایسه با افراد بدبین در مقابله با فشار و استرسهای زندگی کمتر دچار ضعف سلامتی جسمی یا افسردگی میشوند و کمتر به افکار خودکشی گرایش دارند - ترجمه افروز، - 1386، ولی افراد بدبین بیشتر افسرده میشوند.
رشد خوشبینی در بزرگسالی باعث میشود که این افراد در تحصیلات دانشگاهی، میدانهای ورزشی و پیشرفت شغلی، موفقتر باشند. همچنین افراد خوش بین در مقابل از دست دادن عزیزی بر اثر مرگ یا داغدیدگی، بهتر با این مسئله کنار میآیند و با پرداختن به سرگرمیهای دیگر و مثبت اندیشی سعی میکنند که با اوضاع جدید کنار بیایند.
خلاقیت یکی از جهات اصلی پژوهشهایی است که به پدیدههای هنری مربوط میشود. بیتردید هر تحولی که در هنر معاصر روی دهد، مسئله خلاقیت و محرکات روانی را همیشه در مرکز مباحثه خود قرار داده است. میتوان گفت هنراصولاً همان خلاقیت است و دارای عملکرد و تأثیر آموزشی عمیقی میباشد که به طور متوسط دید تازهای به شخص میدهد و ارتباط او را با انسانها و اشیای دیگر مورد تجدید نظر قرار میدهد و او را وادار به پژوهش و پیدا کردن طریقهای جدید تجزیه و تحلیل راه حلهای تازه میکند.
ظهور خلاقیت هنری همچون خلاقیت در دیگر زمینههای علوم و معارف نیازمند یاری و دخالت برخی عوامل ذهنی و وابسته به محیط است
احمدی و عبدالملکی - - 1393 نشان دادند که رویکرد اکتشافی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانش آموزان مؤثر است. همچنین در بررسی تأثیر رویکرد اکتشافی بر مولفههای خلاقیت نتایج نشان داد که تفاوت میانگین نمرات سیالی، ابتکار و بسط دانش آموزان گروه آزمایش بیشتر از گروه گواه بوده است اما در مولفهی انعطاف پذیری تفاوت میانگین بین دو گروه مشاهده نشد.
بنابراین تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد رویکرد اکتشافی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانش آموزان تأثیر مثبت دارد. تأثیر محیط آموزشی و تفاوت جنسیتی بر انگیزه پیشرفت دانش آموزان به هنگام کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، تدریس همراه با تصاویر زیبا صورت میگیرد و از طرفی چون دانشآموز در یادگیری نقش دارد؛ باعث علاقه و تعمیق یادگیری وی میگردد. از آنجا که به اعتقاد محققان بخش اعظم یادگیری و به خاطرسپاری از طریق بینایی صورت میگیرد و باز از آنجا که فن آوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری جهت درگیر ساختن حس بینایی و شنوایی فراگیر است؛ موجب تعمیق یادگیری در دانشآموزان میگردد.
هم چنین، فنآوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری جهت تفکر و عمل بوده و بر قدرت استدلال و خلاقیت دانش آموزان میافزاید و موجب توسعه دسترسی به آموزش کیفی میگردد. بنابراین عدم توجه به آن، تبعاتی را برای آموزش و پرورش کشور و کیفیت خروجیهای آن به عنوان یک شهروند جهانی که در آیندهای نه چندان دور باید در اقتصاد، تجارت و فرهنگ به هم پیوسته جهانی فعالیت کند؛ در بر خواهد داشت و به یقین دورنمای آن، عقب ماندگی کشور در دنیای رقابت و در عرصه بین المللی در بلندمدت خواهد بود
رایانٌ - - 2001 دریافت که دانشآموزانی که معلم خود را به عنوان فردی حامی استقلال و خودمختاری خود تلقی میکنند که رابطه گرم و دوستانه را با آنان برقرار ساخته است، بیشتر درون انگیخته میباشند و احساس شایستگی بیشتری میکنند و تمایل فراوانی برای انجام تکالیف درسی دارند. با توجه به اهمیت موضوع خلاقیت و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در مقطع ابتدایی به عنوان مقطع پایه برای مقاطع تحصیلی بالاتر، تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مقطع ابتدایی مورد بررسی قرار میگیرد.
یافتهها:
مطابق جدول 1 نتایج نشان داد توزیع پاسخگویان به تفکیک گروه
جدول شماره 2 میانگین و انحراف معیار نمرات خلاقیت و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در قبل و بعد از آموزش مهارتهای مثبت اندیشی
بحث و نتیجهگیری
هدف پژوهش بررسی تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان کردکوی در سال تحصیلی 94-95 میباشد. طرح پژوهش حاضر تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون پی گیری با گروه کنترل است که تعداد 48 نفر از این دانش آموزان انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه - 24 نفر گروه آزمایش، 24 نفر گروه کنترل - ، جایگزین شدند.
