بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش شناخت تأثیر آموزش مثبتاندیشی با رویکرد شناختی- رفتاری بر شادکامی و تابآوری در زنان نابارور بود. پژوهش از نوع نیمهآزمایشی بود. طرح مورد استفاده در این پژوهش پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان نابارور مراجعه کننده به مرکز درمانی بیمارستان بعثت نیروی هوایی ارتش در سال 1394-1395 میباشد.
سپس از این جامعه با روش نمونهگیری در دسترس نمونهای به تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند؛ به این صورت 15 نفر بهعنوان گروه آزمایش و 15 نفر بهعنوان گروه گواه انتخاب شدند. ابزارهای به کار برده شده در پژوهش، پرسشنامه شادکامی آکسفورد - OHI - و پرسشنامه تابآوری کانر و دیویدسون بود.
یافته های پژوهش نشان داد؛ آموزش مثبتاندیشی با رویکرد شناختی- رفتاری بر میزان شادکامی در زنان نابارور مؤثر است و همچنین نتایج نشان داد که آموزش مثبتاندیشی با رویکرد شناختی- رفتاری بر افزایش تابآوری در زنان نابارور، مؤثر است.
بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده در مورد اثربخشی آموزش مثبتاندیشی با رویکرد شناختی-رفتاری بر افزایش شادکامی و تابآوری در زنان نابارور، به نظر میرسد استفاده از برنامههای مثبتاندیشی و خوشبینی با رویکرد شناختی-رفتاری، جهت پیشگیری و کاهش مشکلات و نیازهای زنان نابارور و سازگاری آنها یک ضرورت محسوب گردد.
مقدمه
ازدواج یک پدیده اجتماعی است که نه تنها در ثبات و نظم جامعه نقش دارد، بلکه نوعی سلامت جسمی و روحی را برای افراد جامعه به دنبال دارد. تولید مثل یکی از تواناییهای انسان است که سمبلی از جاودانگی و میل به حیات را در وی نشان میدهد. این نوع رفتار بر شخصیت انسان و اجتماع اثرات پایداری میگذارد. به طوری که حیات فرد و جامعه مبتنی بر این کارکرد است
نقطه مقابل قابلیت باروری را ناباروری گویند ناباروری، نه تنها بحرانی روانی را در فرد ایجاد میکند، بلکه میتواند به عنوان ضربهای پرقدرت علیه استحکام بنیاد خانواده عمل نماید - واندنایکرٌ، . - 2005 نیاز غریزی و عاطفی طبیعی انسان حکم میکند که زن و مرد پس از ازدواج صاحب فرزند شوند؛ اما تمام ازدواجها به باروری منجر نمیشود و بعضی از آنها ناخواسته گرفتار تراژدی ناباروری میشوند
ناباروری میتواند بهزیستی روانشناختی را در زنان نابارور کاهش دهد و به نظر میرسد که میزان متغیرهایی مانند شادمانی و تابآوری در زنان نابارور در سطح پایینی قرار دارد. لذا میتوان گفت که افزایش شادکامی و تابآوری در زنان نابارور میتواند بهزیستی ذهنی را در آنان افزایش داده و باعث افزایش کیفیت زندگی و صمیمیت زناشویی در آنان میگردد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر افزایش شادکامی و تابآوری در زنان نابارور به وسیله آموزش مثبتاندیشی به شیوه شناختی- رفتاری به آنان است.
یکی از بحرانهای زندگی که استرس زیادی برای زوجهای نابارور ایجاد کرده و میتواند از راههای مختلف سلامتروانی آنها را تهدید نموده و باعث اختلال در کیفیت زندگی زناشویی و کاهش صمیمیت و ترس از پایان رابطه زناشویی، درماندگی و گاهی تظاهرات بالینی افسردگی و سایر اختلالهای روانی شود؛ ناباروری است - مینینگٍ، . - 1980 ناباروری، پدیدهای است زیستی، روانی و اجتماعی به این معنا که در آن جنبههای روانی، فیزیولوژیک، محیط و روابط بین فردی در تعامل با یکدیگر قرار دارند، در نتیجه نمیتوان ناباروری را صرفاً بهعنوان اختلالی در عملکرد اعضای بدن بهحساب آورد، بلکه ابعاد دیگر آن نیز بااهمیت هستند و لازم است به آن توجه شایانی شود
ناباروری در واقع یک بحران پیچیده زندگی است که از لحاظ روانشناختی تهدید کننده و از لحاظ هیجانی فشارآور است، شاید به همین دلیل است برخی از پژوهشگران پیامدهای روانشناختی ناباروری را به واکنشهای سوگ عمومی تشبیه کردهاند
عدم توجه به اختلالهای هیجانی زوجهای نابارور و علائم ثانویه به ناباروری - اشکال در روابط بین فردی، کاهش تمایل به فعالیت جنسی و اجتماعی، اضطراب، تنش، خودخوری، خصومت و کمرویی - سیکل معیوبی ایجاد میکند که احتمال درمان ناباروری را کاهش میدهد
در نتیجه افراد نابارور، افرادی مستعد افسردگی میباشند که نگرشهای منفی و ناکارآمد نسبت به خودشان، آینده و دنیا دارند
وجود مشکلات هیجانی، از جمله داشتن نگرشهای ناکارآمد علاوه بر تأثیر سوئی که در زندگی فعلی فرد دارند، باعث کاهش بهزیستی روانی، میزان رضایت از زندگی و کاهش شادکامی میشوند؛ زیرامسلماً کسی که این مشکلات را ندارد شادتر و راضیتر از کسی است که با این مسائل روبرو است. علاوه بر این، نبودن یا کم بودن هیجانات و خصوصیات مثبت در زندگی نیز می-تواند باعث پیدایش انواع آسیبها و مشکلات روانی شود - لاینلی و جوزف، . - 2004 شادمانی بر سلامتی تأثیر گذاشته و خلق شاداب و سرزنده، سیستم ایمنی بدن را فعال میسازد و علاوه بر این تأثیر شادی بر سلامت ذهن به فرآیندهای شناختی از قبیل نوع نگاه کردن به زندگی و متفاوت نگریستن به خویشتن مربوط است
واژه شادکامی، در برگیرنده چند مفهوم ذهنی نظیر شادمانی، خشنودی، لذت و خوشایندی است. از این رو تعدادی از روانشناسان مفهوم کلیتر - خوشبختی ذهنی - را که در برگیرنده ارزشیابیهایی مثل خشنودی از زندگی، هیجان، خلق مثبت و فقدان افسردگی و اضطراب است به کار میبرند. نداشتن هیجانات مثبت و لذت در زندگی، تنها نشانههای آسیبهای روانشناختی نیستند؛ بلکه از جمله عوامل ایجاد آنها هستند - پسیچکیانٍ، . - 2012 بنابراین داشتن هیجانات مثبت و افزایش آنها در زندگی از اهمیت ویژهای برخودار است. شادکامی یکی از اصلیترین و مهمترین هیجانات مثبت است. شادکامی تجربه مکرر هیجانات خوشایند، نبود احساسات ناخوشایند و احساس کلی رضایت از زندگی می-باشد
از جمله عواملی که میتواند کارکردهای روانی افراد نابارور را در قالب تفکر، خلق و رفتار بهبود دهد و توان مقابله با مشکلات هیجانی و روانشناختی را افزایش دهد؛ تابآوریُ است
در پژوهشی به بررسی میزان تابآوری در زنان نابارور پرداختند، نتایج نشان داد که ناباروری میزان مقاومت این افراد را در برابر مشکلات زندگی کم کرده و به طور کلی این افراد سرسختی و تابآوری کمتری نسبت به افراد عادی در برابر مشکلات دارند. تابآوری میتواند سطوح استرس و ناتوانی را در شرایط استرسزا تعدیل کند و افزایش رضایت از زندگی را باعث شود. تابآوری روانشناختی به فرایند پویای انطباق و سازگاری مثبت با تجارب تلخ و ناگوار در زندگی گفته میشود - بناردْ، . - 1995 تابآوری به عنوان یک توانایی روانشناختی در افراد محسوب میشود.
