بخشی از مقاله
دانشجویان به روشها و سبکهای مختلفی یاد میگیرند و سبک یادگیری در بین گروههای مختلف دانشجویان با همدیگر متفاوت میباشد. هدف این تحقیق توصیفی همبستگی شناسایی و مقایسه سبکهای یادگیری در بین گروههای مختلف دانشجویان کشاورزی میباشد. ابزار تحقیق دربردارنده متغیرهای فردی، آموزشی و نیز پرسشنامه سنجش سبک یادگیری کلب بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان کشاورزی دانشگاه زنجان در مقطع کارشناسی بودند 724 - نفر - که از طریق جدول بارتلت و همکاران، حجم نمونهای به تعداد 217 دانشجو و با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای تصادفی انتخاب و مطالعه شدند. دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS21 تحلیل و از آماره های توصیفی و تحلیلی برای ارایه گزارش استفاده شد.
نتایج نشان داد سبک یادگیری جذبکننده با بیشترین فراوانی 39/6 - درصد - در رتبه اول میباشد و سبکهای یادگیری انطباق یابنده 34/6 - درصد - ، واگرا 14/5 - درصد - و همگرا 11/5 - درصد - در رتبههای بعدی قرار دارند. نتایج آزمون کای اسکوئر نشان داد که از بین متغیرهای فردی و آموزشی مورد مطالعه، تنها بین جنسیت و سبک یادگیری دانشجویان ارتباط متقابلی در سطح یک درصد وجود داشت و بیشتر دانشجویان دختر 43/1 - درصد - دارای سبک یادگیری جذبکننده و در مقابل اکثریت دانشجویان پسر 56/3 - درصد - دارای سبک یادگیری انطباق یابنده بودند. به طورکلی پیشنهاد میشود که اساتید دانشکدههای کشاورزی با توجه به متفاوت بودن سبکهای یادگیری دانشجویان باید از سبکهای تدریس متفاوتی استفاده کنند.
مقدمه
یادگیری، متغیری پیچیده است که عوامل متعددی روی آن تأثیر میگذارند - Eishani et al., 2014; Kalbasi et al., 2008 - .یافتههای محققان مختلف نیز نشاندهنده این است که تفاوتهایی که افراد در یادگیری دارند فقط ناشی از هوش و توانایی آنها نبوده، بلکه عوامل دیگری از جمله ویژگیهای ذاتی و شخصیتی افراد، مشکل بودن تکالیف محوله و سبکهای یادگیری میتواند تأثیر بسزایی در یادگیری افراد داشته باشد - Yam et al.,2004 - از اینرو، شناسایی عوامل مؤثر در حصول به یادگیری، یکی از مقولههای مهم مورد پژوهش محققان میباشد و سبکهای یادگیری نیز بهعنوان یکی از همین عوامل مؤثر بر یادگیری نیازمند بررسی و مطالعه است.
سبکهای یادگیری، ویژگی شناختی، عاطفی و رفتارهای فیزیولوژیکی است که به صورت نسبتا ثابت، نشانگر چگونگی درک، کنش و واکنش به محیط یادگیری میباشد - Karimi Moneghi et al., 2009; Bastable, 1998 - و یا بهعبارتی دیگر، سبکهای یادگیری روش پردازش اطلاعات توسط یادگیرندهها است که بهعنوان عامل کلیدی مهمی در فرآیند حل مسئله، نشاندهنده این نکته است که افراد در یادگیری متفاوت عمل میکنند - Siriopoulos and Pomonis. 2007; Ismail et al., 2010; Mcleod, 2006 - این تفاوتها را میتوان بازتاب تنوع سبکهای یادگیری آنها دانست. سبکهای یادگیری در یادگیری بهینه و افزایش بازدهی آموزش مؤثر میباشند . شناخت سبکهای یادگیری فراگیران در جهتدهی به فعالیتهای تدریس و یادگیری حایز اهمیت است.
- میرکزاده و همکاران، . - 1388 همانگونه که - 2013 - Williams et al. نیز بیان داشتهاند که درک و اطلاع یافتن از سبکهای یادگیری دانشجویان، بهطور فزایندهای در تعیین موضوعاتی از قبیل تعداد دانشجویان کلاس و نیازهای یادگیری دانشجویان، سودمند است. برای شناخت سبکهای یادگیری، در ابتدا لازم است فرآیند یادگیری شناخته شود. بر اساس نظریه کلب، یادگیری در یک فرآیند چهار مرحلهای اتفاق میافتد که شامل: -1 تجربه عینی، -2 مشاهده انعکاسی، -3 مفهومسازی انتزاعی و -4 آزمایشگری فعال است.
این وضعیت دو حوزه را ارائه میکند: تجربه عینی از طریق تفکر انتزاعی و مشاهده انعکاسی به منظور آزمایشگری فعال. این دو حوزه شامل چهار نوع سبک یادگیری میشود: کلب با ترکیب چهار مرحله یادگیری، چهارنوع سبک یادگیری مشخص نمود که عبارت بودند از: سبک همگرا - AC+AE - 2، سبک واگرا3 - CE+RO - ، سبک جذبکننده - AC+RO - 4 و سبک انطباق یابنده - Ozbas,2013; < OPD]-Soylu & Akkoyunlu,2009 - - CE+AE - 5 البته همه فراگیران نمیتوانند در همه مراحل این چرخه آن چنان موفق باشند که در دیگر قسمتها هستند و ترجیحات هرفرد در یک مرحله از مراحل فوق میباشد . -
Arthurs, 2007 - طبق نظر کلب و فری، یادگیرنده برای اینکه بتواند کارکرد خوبی داشته باشد، به تواناییهای متفاوت چهارگانهای نیاز دارد که نشاندهنده این نکته است که سبکهای یادگیری شامل چندین متغیرند از جمله عملکرد آموزشی یادگیرنده، بهبود آموزش عالی، تفکر خلاق و حل مسئله - 2011 - Alharbi et al. . - Nasrababdi et el., 2012 - ، به نقل از - 2009 - Pritchard بیان میکند که سبکهای یادگیری ثابت نیستند.
این بدان معنی است که دانشجویان یا دانشآموزان متناسب با موضوع و محیط یادگیری خود، سبکهای مختلفی را برمیگزینند؛ مثلاً، عدهای، ممکن است یک یا دو سبک یادگیری دیداری، شنیداری و جنبشی داشته باشند، درحالیکه دیگران ممکن است از همه سبکهای یادگیری بهره ببرند. تحقیقاتی که در زمینه سبکهای یادگیری انجام شدهاند، نتایج مختلفی را نشان دادهاند. از جمله، در تحقیق انجام شده توسط بهنام مقدم و همکاران - 1394 - در بررسی سبکهای یادگیری دانشجویان پرستاری و مامایی یاسوج بر اساس الگوی وارک، گزارش شد که 70 درصد دانشجویان، فقط یک نوع سبک یادگیری را برگزیده بودند و تنها 30 درصد از آنها سبک یادگیری ترکیبی را ترجیح داده بودند .
در بین سبکهای یادگیری تکی، سبک خواندنی، نوشتنی سبک غالب در بین دانشجویان بود که 43 درصد دانشجویان آن را انتخاب کرده بودند و فراوانترین شیوه یادگیری چند سبکی در بین دانشجویان، روش دو سبکی 15 - درصد - بود. در بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی، انگیزش پیشرفت و سبکهای یادگیری در دانشجویان که توسط تمناییفر و همکاران - 1393 - صورت گرفت، مشخص شد که بین ویژگیهای شخصیتی، انگیزش پیشرفت و سبکهای یادگیری رابطه وجود دارد؛ آزمایشگری فعال با توافقپذیری رابطه منفی و با وظیفهمداری رابطه مثبت دارد و انگیزش پیشرفت تنها با مفهومسازی انتزاعی رابطه معنیدار دارد. از دیگر یافتههای پژوهش این بود که ویژگیهای شخصیتی، پیشبینی کننده شیوههای یادگیری هستند، اما انگیزش پیشرفت، پیشبینی کننده شیوههای یادگیری نیست.
یافتههای حاصل از مطالعه معتمدی و همکاران - 1393 - در مقایسه سبکهای یادگیری، سبکهای مطالعه و مدیریت زمان در دانشجویان ممتاز و غیرممتاز نشان داد که بین سبکهای یادگیری و مطالعه دانشجویان ممتاز و غیرممتاز تفاوت معناداری وجود دارد، اما بین دو گروه از لحاظ استفاده بهینه از وقت اختلاف معناداری مشاهده نشد. مقایسه سبکهای یادگیری بهورزان با استفاده از پرسشنامههای وارک و کلب و ارتباط آنها با پیشرفت تحصیلی که توسط احمدی و علامی - 1393 - انجام گرفت، نشان داد که اکثریت بهورزان در هر دو جنس دارای سبک واگرا و سبک خواندنی- نوشتنی بودند.
بین جنسیت، سن، سابقه کاری و پیشرفت تحصیلی بهورزان با نوع سبکهای یادگیری رابطه معنادار آماری وجود نداشت. بین نوع سبکهای یادگیری منتج از دو پرسشنامه رابطه معناداری یافت نشد. در مطالعه ساجدی - 1393 - به منظور بررسی خلاقیت و سبکهای یادگیری دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی سمنان در فرایند یاددهی - یادگیری مشخص شد که بین سبکهای یادگیری دانشجویان و رشتههای آنها تفاوت معناداری وجود دارد ولی بین میزان خلاقیت دانشجویان بر اساس سبکهای یادگیری آنها، تفاوت معناداری وجود داشت.
بین نمرات شیوهها و سبکهای یادگیری با خلاقیت رابطه معناداری وجود داشت. در بررسی دیگری درزمینه سبکهای یادگیری دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی بر اساس مدل کلب که توسط طرسکی و همکاران - 1393 - انجام گرفت، این نتایج حاصل شد که انواع سبکهای یادگیری دانشجویان برحسب درصد برای سبک همگرایی، انطباق یابنده، جذبکننده و واگرا به ترتیب 45/4، 17/1، 23/3 و 14/2 درصد بود. نتایج این مطالعه نشان داد بین دانشجویان دانشکده پرستاری - مامایی و دانشکده بهداشت از نظر سبک یادگیری تفاوت آماری وجود داشت و دانشجویان دانشکده بهداشت و دانشکده پرستاری- مامایی به ترتیب بیشتر دارای سبک یادگیری واگرا و همگرا بودند.
نتایج مطالعه آزادمنش و همکاران - 1392 - نیز، در بررسی همبستگی سبکهای یادگیری با برخی ویژگیهای دانشجویان پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین با استفاده از الگوی وارک نشان داد که بالاترین میانگین مربوط به سبک خواندنی نوشتنی بود. بین جنسیت و دوره تحصیلی با تکتک سبکهای یادگیری رابطه معناداری وجود داشت. همچنین، در مطالعه جنت علیپور و همکاران - 1392 - به منظور ارزیابی سبکهای یادگیری دانشجویان پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی رامسر بر اساس الگوی یادگیری وارک، نتایج نشان داد که ارتباط معنیداری بین سبک یادگیری و سن، سبک یادگیری و ترم تحصیلی، سبک یادگیری و معدل وجود ندارد.
در مطالعه تقیپورکران و رضاپور درویش - 1392 - نیز که به منظور بررسی رابطه بین سبکهای یادگیری کلب و سبکهای شناختی ویتکین و تأثیر آن در پیشرفت تحصیلی دروس زبان، ریاضی، فیزیک و شیمی - علوم پایه - دانش آموزان پایه اول دبیرستان انجام شد، بین وجههای پرسشنامه سبک یادگیری کلب و سبکهای شناختی ویتکین و پیشرفت تحصیلی دروس چهارگانه رابطه مثبت و معنادار وجود داشت؛ و نیز بین سبک یادگیری دختران و پیشرفت تحصیلی در دروس چهارگانه همبستگی مثبت و معنیداری بود، اما همبستگی سبک یادگیری با نمرات پسران فقط در درس ریاضی معنادار بود و با دروس دیگر همبستگی مشاهده نشد.
در مطالعه انجام گرفته توسط حسینی نسب و شریفی - 1389 - نتایج نشان داد که بین سبکهای یادگیری تجربه عینی، مفهومسازی انتزاعی و مشاهده تأملی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پسر رابطه معنیداری وجود دارد. ولی بین آزمایشگری فعال با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پسر رابطه معنیداری وجود ندارد. همچنین، بین سبکهای یادگیری تجربه عینی و مشاهده تأملی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر رابطه معنیداری وجود ندارد. ولی بین مفهومسازی انتزاعی و آزمایشگری فعال با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر رابطه معنیداری وجود دارد.
نتایج تحقیق میرکزاده و همکاران - 1388 - در بررسی سبکهای یادگیری دانشجویان کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان بیانگر این است که از بعد پردازش، بیش از نیمی از دانشجویان 52 - درصد - از سبک یادگیری تفکرگرا برخوردارند و 47 درصد آنها از سبک یادگیری فعال بهره میبرند . از بعد دریافت مطالب، 86 درصد پاسخگویان حسگرا بوده و حدود 14 درصد از سبک یادگیری شهودی برخوردارند.
