بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق شناسایی مولفههای مدرسه شاد در مقطع ابتدایی بود. روش تحقیق از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی - پیمایشی - و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان و اولیای دانشآموزان مدارس ابتدایی دخترانه مناطق نوزدهگانه شهر تهران بود.
حجم نمونه بر اساس جدول »مورگان« برابر 354 معلم و 381 اولیای دانشآموزان برآورد شد. روش نمونهگیری تصادفی خوشهای و طبقهای بود. ابزار با گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته در مقیاس پنج درجهای لیکرت با ضریب آلفای 0/83 بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای تحلیل عاملی و فریدمن استفاده شد.
نتایج بدست آمده ن شان داد که:
-1 از دیدگاه معلمان و والدین دانشآموزان مورد مطالعه عوامل فیزیکی، عوامل آموز شی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل سازمانی و عوامل اقتصادی از جمله عواملی هستند که در ایجاد و شکلگیری مدارس شاد تاثیر دارند.
-2 ترتیب اهمیت هر یک از مولفههای مدارس ابتدایی شاد در شکلگیری اینگونه مدارس از دیدگاه معلمان عبارت است از عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل فیزیکی، عوامل آموزشی، عوامل سازمانی و عوامل اقتصادی و از نظر والدین عبارت است از عوامل آموزشی، عوامل فیزیکی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل اقتصادی و عوامل سازمانی.
.1 مقدمه
تردیدی نی ست که برای حرکت به سوی پی شرفت و سربلندی ک شور یکی از اقدامات ا صلی و زیربنایی توجه به آموزش و پرورش و مسائل مربوط به آن است. در واقع، ره سپردن به سوی آینده روشن و روبه تعالی در گرو تعلیم و تربیت فرزندان این آب و خاک و توجه و دقت در شیوه آموزش و بهینهسازی مکانهای آموزشی به ویژه مدارس است
مدرسه حاصل تلاش نهایی بشر برای آموختن رسمی و یکی از اجزای بقای تعلیم و تربیت است. به یک تعبیر عمومی میتوان گفت مدرسه، خانه دوم همه کودکان و فراگیرانی بوده و هست که میخواستند و میخواهند بیشتر از حد آموزههای درون خانه خود بیاموزند. مدارس امروز، کاملا متفاوت با مدارس گذ شته ه ستند.
جوهره اصلی و اسا سی مدارس توانمند و اثربخش امروز را اصولی همچون کیفیت، مشارکتجویی، ایجاد پیوند و ارتباط موثر بین خانه و مدرسه، ارتباط موثر بین معلمین و دانشآموزان، ایجاد فر صت برای یادگیری، جو شاد و دو ستانه، محیط ایمن و منظم، بومی سازی برخی از برنامهها و ایجاد انعطاف در آنها متناسب با شرایط اقلیمی و با رعایت مبانی و اصول دینی، توجه به آموزش مهارتهای زندگی و شهروندی، ایجاد زمینه خودراهبری و خلاقیت و پویایی در مدارس تشکیل میدهند
سرلوحه تعلیم و تربیت قرن جدید این است که »شوق زندگی کردن را به دانشآموزان بیاموزیم« پس باید معتقد باشیم که رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است و این شادی باید در مدارس ایجاد و مدیریت شود. چرا که یک مدرسه شاد میتواند شوق زندگی را به دانشآموزان هدیه دهد و نقش مهمی در چهارچوب حیات روانی و اجتماعی او ایفا کند
به گفته ولک - 2009 - 1 یادگیری توام با شادی میتواند در مدارس وجود داشته باشد؛ اگر که به شادی فرصت دهیم. خلق یک مدرسه شاد، نیازمند بکارگیری عوامل متعددی است که این عوامل باید در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند. به اعتقاد میلر - 2008 - 2 مدارس موفق دارای سه جزء ا سا سی برای خلق یک مدر سه شاد ه ستند. آنها مکانی را میسازند که کودکان با دوستانشان باشند، دانش جدید را یاد بگیرند و مهارت رویا داشتن، رشد کردن و برنامهریزی را بیابند و نیز محیط فیزیکی خوشایند و مطلوب در ساختن یک مدرسه شاداب بسیار مهم است
گروه ارتقاء و کارآفرینی عمومی - 2010 - طی پژوهش در زمینه »شناسایی مولفههای حیاتی یک نظام آموزشی موفق« نه مولفه ا ستانداردها، ارزیابی، پا سخگویی، تو سعه حرفهای، ا ستقلال و خودگردانی مدر سه، درگیری و م شارکت والدین، آمادگی یادگیری، تکنولوژی و ایمنی و انضباط را جهت استقرار یک نظام آموزشی موفق به ثبت رساندند
کوپولا و کونورث - 2008 - 4 مولفههای حیاتی یک مدر سه موفق را شامل جو مثبت مدر سه؛ برنامه در سی و تح صیلی م شخص؛ کنترل پیشرفت دانشآموزان؛ رهبری اداری؛ عضویت والدین در انجمنها؛ ایجاد و خلق فرصتهایی برای مشارکت و مسولیتپذیری دانشآموزان؛ پاداشها و مشوقهایی برای دانشآموزان و کارکنان برجسته؛ ترتیب، امنیت و انضباط عنوان نمودهاند.
شریفی و اسلامیه - 1392 - در شناسایی مولفههای مدارس توانمند از نگاه معلمان نشان دادند که هشت ویژگی توجه به ابعاد وجودی و شخصیتی دانشآموز؛ خلاقیت محوری؛ تاکید بر یادگیری مادامالعمر؛ قابلیت مدرسه در نوسازی و بروز رسانی خود؛ توجه به آموزش مهارتهای زندگی و شهروندی به دانشآموز؛ مبارزه با عوامل بیزارکننده دانشآموز از مدر سه؛ تعامل سازنده با والدین دانشآموزان؛ بهرهگیری از یادگیری ترکیبی در فرآیند یاددهی و یادگیری از مهمترین مولفههای مدارس توانمند هستند.
ایزدی و همکاران - 1391 - به بررسی عوامل مؤثر در شاداب سازی مدارس از دیدگاه دانشآموزان و اولیای مدرسه: با تأکید بر تو سعه فرهنگی پرداختند. نتایج به د ست آمده ن شان داد که دانشآموزان و اولیای مدر سه، عوامل آموز شی، عوامل فیزیکی، عوامل اجتماعی-فرهنگی و عوامل سازمانی را در شادابسازی مدارس مؤثر میدانند.
جعفری و طالبزاده - 1389 - در پژوهشی به بررسی عوامل و مولفههای موثر در نشاط و شادی مدارس ابتدایی دخترانه شهر تهران از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس و ارائه مدل پرداختند. طبق نتایج به دست آمده از دیدگاه معلمان و مدیران به ترتیب اهمیت، عوامل فیزیکی، عاطفی-اجتماعی، فردی و آموزشی در شادی و نشاط مدارس ابتدایی دخترانه شهر تهران موثر شناخته شدند.
با در نظر گرفتن این امر که در جوامع امروز، مدارسی که از شادی و نشاط که یکی از نیازهای اساسی انسان و لازمه زندگی اوست و طبق فرمایش پیامبر بزرگوار اسلام که میفرمایند بازی کنید و شاد باشید همانا من ناراحتم که در دین شما خستگی و بینشاطی دیده شود - ایمانی، - 1391 برخوردار باشند، میتوانند با تربیت صحیح و اصولی دانشآموزان که سازندگان کشور هستند، راه را برای رسیدن به جایگاه جهانی و همسویی با تغییرات، هموار سازند و موجب درخشش کشور در سطح بینالملل گردند. بر این اساس، در این تحقیق بر اساس سوالهای زیر مطرح شده است:
-1 مولفههای ایجاد و شکلگیری مدارس شاد کدامند؟
-2 اولویتبندی مولفههای شناسایی شده برای مدارس شاد چگونه است؟
.2 روش
نوع تحقیق: از نظر هدف، این تحقیق کاربردی است. از نظر شیوه جمعآوری اطلاعات، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری، نمونه و روش نمونهگیری: جامعه آماری تحقیق را کلیه معلمان و اولیای دانشآموزان مدارس ابتدایی دخترانه مناطق نوزدهگانه شهر تهران تشکیل میدهند که به تفکیک، تعداد معلمان برابر با 4717 نفر و تعداد اولیای دانشآموزان برابر با 62094 نفر می باشد. حجم نمونه بر اساس جدول »مورگان354 « نفر معلم و 381 نفر اولیای دانشآموزان تعیین و این تعداد، با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای و طبقهای از بین جامعه آماری انتخاب شده است. مشخصات نمونهها در جدول شماره 1 درج گردیده است.
جدول :1توزیع جامعه و نمونه تحقیق
ابزار جمعآوری دادهها: برای شناسایی مولفههای مدرسه ابتدایی شاد، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. این پرسشنامه مشتمل بر 41عبارت در پنج بُعد عوامل فیزیکی، عوامل آموزشی، عوامل سازمانی، عوامل اقتصادی و عوامل اجتماعی و فرهنگی در مقیاس 5 درجهای طراحی گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه به واسطه چند صاحبنظر مورد تایید قرار گرفت. محاسبه پایایی پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برابر با 0/83 برآورد گردید.
روشهای آماری تجزیه و تحلیل دادهها: از آزمونهای تحلیل عاملی و آزمون فریدمن استفاده شده است.
.3 یافتهها
سوال :1 مولفههای ایجاد و شکلگیری مدارس شاد کدامند؟
ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگهای شاد و جذاب در مدرسه - کلاس، کتابخانه، نمازخانه، راهرو - چیدن میز و صندلیهای کلاس به صورت دایرهای تهویه مناسب هوای کلاس از نظر مهیا بودن سیستمهای گرمایشی و سرمایشی پوشش ظاهری دانشآموزان، معلمان و کادر اجرایی مدرسه
