بخشی از مقاله
چکیده
استفاده بهینه و به هنگام از دانش موجود، یکی از عوامل کلیدی در موفقیت سازمانها است. مدیریت دانش به عنوان ابزاری کاربردی فرآیند ایجاد ارزش داراییهای دانشی نامشهود در سازمانها را به نحوی که شناسایی، سازماندهی، انتقال و استفاده صحیح از اطلاعات امکان پذیر باشد، فراهم می آورد. امروزه، سازمانها با صرف منابع مالی و انسانی زیادی سعی در به حداکثر رساندن این ارزش بالقوه سازمانی دارند. بنابراین، شناخت موانع جمعآوری، پالایش و تسهیم دانش در سازمان به منظور جلوگیری از هدر رفت منابع ذکر شده، امری ضروری و انکار ناپذیر است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی موانع اجرای مدیریت دانش در بندر شهید رجایی انجام گرفته است.
با استفاده از نظر خبرگان - پرسشنامه با روش دلفی - و استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و روش مجموع سطری به شناسایی و اولویتبندی عوامل اصلی و فرعی موثر بر عدم اجرای مدیریت دانش در سازمانها پرداختیم. بر اساس یافته های تحقیق به ترتیب موانع سازمانی، فردی، فنی و تکنولوژیکی و در نهایت موانع محیطی به عنوان چهار عامل اصلی شناسایی شده است. در انتها راهکارها و پیشنهادهایی جهت رفع موانع موجود ارائه شده است.
مقدمه
مدیریت سرما یه های انسانی به عنوان یکی از مهمترین استراتژیهای هر دولت شناخته می شود. مدیریت دانش به عنوان یکی از آخرین ابزارها و تکنیک های مدیریتی، نقش مهمی را به عنوان بخشی از استراتژیهای مدیریت سرمایه های انسانی بازی می کند. جوامع علمی و تجاری هر دو بر این باور هستند که سازمانها، با قدرت دانش میتوانند برتریهای بلند مدت خود را در عرصههای رقابتی حفظ کنند. با توجه به این مهم محققان و دانشپژوهان در تمام حوزههای علمی به ویژه علوم انسانی در تلاش هستند تا استانداردها و ساختارهای مدیریت دانش را کاربردی نموده تا جوامع به دانش روز که به نوعی یک سرمایه راهبردی محسوب میشود دست یابند و بر داراییهای فکری و انسانی بیافزایند.
بکارگیری مدیریت دانش و رسیدن به اهداف آن در یک سازمان نیازمند فرایندهایی خواهد بود تا فعالیتها در هر سازمان دانشمحور شود و کارکنان آن سازمان هم به کارکنان دانشمحور تبدیل شوند. بدین معنا که استفاده از دانش در انجام امور و فرایندها یکی از مهمترین سرلوحههای هر فرد در سازمان باشد. در حقیقت مدیریت دانش کارآمد، منجر به کاهش خطاها و دوباره کاریها میشود، سرعت حل مسائل و تصمیمگیریها را افزایش میدهد، کاهش هزینهها را در پی دارد، تفویض اختیارات بیشتر به اعضاء موجب روابط اثربخشتر و خدمات مطلوبتر به مشتریان خواهد شد و نگرانیهای مدیران منابع انسانی در مورد بازنشستگی افراد و کمبود نیروهای متخصص را نیز رفع مینماید و همچنین از میزان تخلفات و فساد اداری میکاهد - نوروزیان، . - 1384 پس میتوان گفت مدیریت دانش به سازمانها کمک میکند تا دانش در سازمان، نقش موثری ایفا نماید و سازمانها از دانش موجود و دانش جدید ایجاد شده بهره جویند.
با بررسی و تحلیل دانش و اهمیت ویژگی های آن در حیطه عملکرد سازمان ها می توان دریافت که برخورداری از دانش و اطلاعات به روز برای ادامه حیات سازمان ها به یک ضرورت انکارناپذیر تبدیل شده است. به خصوص اگر روند تغییر و تحولات دانش در جامعه معاصر به دقت مورد ارزیابی واقع شود، این نتیجه مهم حاصل میشود که جامعه فراصنعتی امروز، جامعه ای اطلاعاتی است که در آن به ترویج فناوری های نیروافزای خود را به فناوری های دانش افزا می دهند - پورداریانی، . - 1381 بنابراین مدیریت سازمانها باید با تکیه بر دانش برتر امکان اتخاذ تصمیمات معقول در موضوعات مهم و بهبود عملکردهای مبتنی بر انش را پیدا کنند.
از این رو مدیریت دانش مقوله ای مهم تر از خود دانش محسوب می شود که در سازمانها به دنبال آن است تا چگونگی تبدیل اطلاعات و دانستههای فردی و سازمانی را به دانش و مهارت های فردی و گروهی تبیین و روشن نماید - گیلبرت و همکاران، . - 1385 از این رو، سازمان ها باید محیطی برای اشتراک، انتقال و تبادل دانش میان اعضا به وجود آورند و افراد را در جهت با مفهوم کردن تعاملاتشان آموزش دهند - نوناکا و تاگویوچی، . - 1995 گرچه در رابطه با مدیریت دانش به صورت گسترده در نظریه و عمل بحث شده است، اما در بخش دولتی شاهد استفاده مطلوب و اثربخشی از آن نیستیم. بکارگیری طولانی مدت نیروی کار در سازمان های دولتی و انباشت دانش در حوزه کاری افراد سبب می شود تا تسهیم و استفاده از دانش موجود پیش از متروک شدن یا خروج از سازمان مورد توجه قرار گیرد.
