بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مولفه های حقوق شهروندی بحث محیط زیست سالم و توسعه پایدار است. این تحقیق با هدف دستیابی به یک مدل برای ارزیابی میزان پایداری ساختمانهای کشور انجام گرفته است. به همین منظور جهت یافتن مهمترین معیارهای تاثیر گذار ، روی شش سیستم ارزیابی ساختمان پایدار کشورهای مختلف بررسی عمیق انجام گرفت وکل معیارهای این سیستمها و نحوه تخصیص امتیاز در آنها استخراج ودسته بندی گردید. در گام بعدی با تشکیل تیم 24 نفره از خبرگان، نسبت به امتیازدهی معیارها در طیف لیکرت و مقایسه دوزوجی گروه ها در طیف ساعتی با کمک ابزار پرسشنامه و تکنیک AHP اقدام گردید. پایایی پرسشنامه طیف لیکرت با محاسبه آلفای کرونباخ کنترل شد و ضریب سازگاری ماتریس طیف ساعتی در حدود 0,01 بدست آمد.
با کمک ضریب شاخص نسبی - - RI پترو اکادیری ، معیارها بلحاظ میزان اهمیت دسته بندی شدند و با حذف دو دهک پایین ، در نهایت تعداد 80 معیار در هشت گروه معیاری شامل بهره وری انرژی ، بهره وری آب، مصالح و پسماند، تاثیرات سایت، کیفیت محیط داخل، مدیریت و راهبری، فرهنگی-تاریخی و نوآوری دسته بندی شدند. با ابزار مصاحبه زیرمعیارها و نحوه تخصیص امتیاز به هر معیار در سازگاری با مبحث 19 مقررات ملی ایران تشریح گردید و همگی در یک مدل بنام سیستم ارزیابی ساختمان پایدار ایران ، بعنوان اولین مدل بومی جهت ارزیابی پایداری ساختمانهای مسکونی پیشنهاد گردید که برای کاربری های مسکونی جدید در فاز طراحی و اجرا قابل استفاده است .
در بخش تحلیل مدل،معیارهای هزینه برجهت اجرا - نظیر سیستم آب کدر، سیستم کنترل هوشمند ساختمان،فضای باز خصوصی،انرژی پاک،سیستم پیش ساخته و سیستم مدولار - یا معیارهای با مشکل زیرساختی برای پیاده سازی - نظیرتسهیلات دوچرخه ، مصالح سبز، مصالح با آلایندگی پایین، توسعه در شهرکهای رتبه بندی شده، ماشینهای برقی، استفاده از مصالح بازیافتی،سیستم تشخیص نشتی و انرژی پاک - از دید خبرگان دسته بندی شدند که این موضوع در انتخاب معیارهای دارای اولویت به مدیران پروژه کمک می کند. همچنین نتایج حاصل از رتبه بندی معیارها از دید خبرگان و ضرایب اختصاص داده شده به گروه های معیاری نشان می دهد گروه بهره وری انرژی در تمام مدلهای مورد مطالعه بجز GPRS اولین اولویت را به خود اختصاص داده اما این ضریب برای تمامی مدلها یکسان نیست.
همچنین گروه بهره وری آب در این مدل - ودر مدلهای SEAM ، QSAS و - GPRS به لحاظ میزان اهمیت در رتبه دوم - یا اول - قرار دارد اما در LEED وBREEAM - مدل های آمریکا و انگلستان - در رتبه های پنجم و هفتم قرار دارد و ضریب آن 30 و 60 درصد کمتراز مدل ایران است. همچنین در گروه معیاری فرهنگی اجتماعی ، مدلهای LEED وBREEAM هیچ معیاری معرفی نکرده اند ، سایر مدلها دارای معیار هستند ولی ضریب آن کمتر از مدل ایران است لذا این مدل نسبت به معیارهای اجتماعی و فرهنگی بیش از سایر مدلها اهمیت نشان می دهد. این مطلب نشان می دهد استفاده از مدلهای بین المللی بدون توجه به اولویت منطقه ای ممکن است نتایج درستی بلحاظ اهداف توسعه پایدار به مدیران پروژه منعکس نکند.
مقدمه
انسان حدود 90 درصد از عمر خود را داخل محیطهای ساختمانی است. این ساختمان بخش عمدهای از انرژی، آب و منابع را مصرف میکند، تأثیر مهمی روی انتشار آلایندههای زیستمحیطی دارد و حجم عمدهای از ضایعات را تولید مینماید. سال 2008 در آمریکا ساختمانها 17 درصد از آب بهداشتی، 25 درصد از چوب جنگلی، 33 درصد دیاکسید کربن انتشاریافته، 40 درصد مصالح مصرفی و 40 درصد از مصرف انرژی را به خود اختصاص داده بودند .[1]
یکی از اساسی ترین موضوعاتی که امروزه در حوزه ساختمان سازی مورد توجه قرار گرفته است بحث ساختمانهای پایدار است. ساختمان پایدار به ساختمانی اطلاق میشود که در طول چرخه حیات خود با ارتقا کیفی جانمایی، طراحی، اجرا، راهاندازی، تعمیرات و تخریب باعث افزایش بهرهوری استفاده از انرژی ، آب، مواد و مصالح و همچنین موجب کاهش اثرات منفی روی محیطزیست و سلامت انسان شود. .[2]
ساختمانهایی که در جهت تحقق اهداف توسعه پایدار عملکرد بهتری از خود نشان داده اند ، تاثیرات زیست محیطی کمتری داشته و تاثیرات منفی آنها بر سلامت انسان کمتر بوده است. بی جهت نیست که این حوزه ، در منشور حقوق شهروندی مصوب سال 1395ریاست جمهوری یک بخش مجزا با عنوان "حق محیط زیست سالم و توسعه پایدار" به خود اختصاص داده و ماده های 112 تا 114 به این مهم پرداخته شده است.
بیان مساله
توسعه پایدار1 به مفهوم توسعه ای که نیازهای نسل امروز را تامین و نسل آینده را برای تامین نیازهایشان با محدودیت مواجه نسازد تعریف شده است. ادبیات توسعه پایدار، از اوایل سال 1990 وارد حوزه ساختمان شد ودر این سالها بود که توجه محققین و شوراهای ساختمان سبز کشورهای مختلف به معرفی معیارهایی جلب شد که بتوانند نتیجه تاثیرات ساختمان بر اهداف توسعه پایدار یعنی حفظ منابع ، حفظ محیط زیست و حفظ سلامت انسان را به روشنی نشان دهند. دانش مهندسی همواره بدنبال ساده سازی و توصیف آسان متغیرهای پیچیده بوده است و از آنجایی که گستردگی حوزه توسعه پایدار و ابعاد اجتماعی ، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی آن ، درک مفاهیم و تاثیرات آن را دشوار ساخته است بهترین ابزار استفاده از معیار یا شاخص هایی بود که بتواند این محیط پیچیده را بصورت کمی تبیین سازد.
