بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از این تحقیق، شناسایی و تحلیل موانع رفتاری مؤثر بر کارآفرینی سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان ارسنجان می باشد. تحقیق، از نوع توصیفی - پیمایشی به روش همبستگی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق، شامل کلیه کارکنان شاغل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان به تعداد 65 نفر که تمام آنها به عنوان نمونه آماری تحقیق، انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق، شامل پرسشنامه شناسایی موانع رفتای مؤثر بر کارآفرینی سازمانی می باشد که در بر گیرنده سه متغیر اصلی سبک رهبری، نگرش و شخصیت، می باشد. یافته های حاصل از نمونه مورد مطالعه با استفاده از آزمون T-test تک نمونه ای، مورد آزمون قرار گرفته و نتایج زیر به دست آمد:
نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر که ناشی از تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده به دنبال توزیع و گردآوری پرسشنامه ها می باشد، بیانگر این است که در تمامی فرضیه های مطرح شده در تحقیق، رابطه معناداری بین متغیرها یافت نگردید. نتایج به دست آمده، ناشی از نحوه نگرش و پاسخگویی پاسخگویان در این تحقیق صرف می باشد. این گفته بدین معناست که اگر چنین تحقیقی در جامعه ای دیگر به انجام برسد، ممکن است با نتایج دیگری همراه باشد. بطورکلی، نتایج به دست آمده نشان داد که در بیان بررسی تأثیر کلی موانع رفتاری بر کارآفرینی سازمانی، تأثیر مزبور تأیید گردید. همچنین، در بیان بررسی تأثیر موانع رفتاری فرعی، فرض مزبور در مورد مؤلفه های شخصیت و نگرش، تأیید و در خصوص مؤلفه سبک رهبری، تأیید نگردید.
مقدمه
نیروی انسانی کارآمد مهمترین سرمایه هر سازمان است توجه به سازمان به عنوان بزرگترین سرمایه سازمان پدیده ای است که در سال های اخیر رشد فراوان داشته و بخش عظیمی از زمان و سرمایه سازمان های پیش رو را به خود اختصاص داده است, نگرش سازمان ها نسبت به نیروی کار دگرگون شده و کارکنان منابع پر ارزش سازمان شناخته می شوند. در عصر حاضر، سازمان هایی می توانند به رقابت با دیگر سازمان ها بپردازند که بتوانند خود را با تغییرات محیطی وفق دهند که در این راستا خلاقیت و نوآوری کارکنان نیز از سهم بسزایی برخوردار می باشد. البته، خلاقیت تا به عرصه ظهور نرسد، شاید به تنهایی نتواند موجب تغییر در سازمان گردد لذا، برای این مهم باید بتوان از افرادی کارآفرین جهت این تغییر و تحولات استفاده کرد. بنابراین نیروی انسانی و مسائل مربوط به آن، باید در سرلوحه برنامه های توسعه در هر سازمانی قرار گیرد.
فرایند وضعیت تغییرات در دنیای امروز سازمان ها، به گونه ای است که بی ثباتی را می توان با ثبات ترین مشخصه سازمان های این عصر نامید. اگر تا کنون مؤلفه های مدیریت تغییر ، ارزش اضافی برای سازمان ها محسوب می شد، امروزه این عناصر، تبدیل به بنیان بقای سازمان ها شده است. بنابراین، سازمان ها از یکسو باید قادر به خلق شرایط پیش زمینه ها و مکانیسم هایی در جهت جلوگیری فرایندهای خود به سمت نوآوری و تغییر باشند و از سوی دیگر، زمینه را برای موفقیت نهایی ایده های ارائه شده و دستیابی به مفهوم کارآیی، فراهم آورند. اگر تعریف کارآفرینی را به عنوان فرآیند تخریب خلاق در نظر بگیریم، فرآیند کارآفرینی از مرحله شناخت فرصت تا بهره برداری و برداشت را می توان شامل مراحل شناخت فرصت، توسعه مفهوم، تعیین منابع مورد نیاز، کسب منابع لازم، اجرا و اداره و نهایتاً بهره برداری و برداشت دانست
کارآفرینی دارای کارکردهایی فراتر از کارکرد اقتصادی صرف است و عوامل مادی و غیر مادی و همچنین عملگرایی و ایده آل گرایی را با یکدیگر ترکیب می کند - کورنوال و پرهامٍ، 1990، ص ص . - 171-175 از جمله تفاوت های کارآفرینی فردی و سازمانی آن است که اقدامات کارآفرینی فردی، ایجادی است در حالیکه کارآفرینی سازمانی اغلب متوجه بازیابی است و اقدامات بازیابیمعمولاً در مواجه شدن با رکود در سازمان های بزرگ صورت می گیرد. کارآفرینی سازمانی می تواند رشد و نوآوری را در یک سازمان سنتی بهبود بخشد - فرایَ، 1993، ص . - 61 بر این اساس، سوال اصلی در تحقیق حاضر این است که موانع رفتاری مؤثر بر کارآفرینی سازمانی کدامند؟ کدامیک از این عوامل، تأثیر بیشتری بر کارآفرینی سازمانی دارند؟
فرضیات تحقیق
فرضیات تحقیق حاضر به دو دسته فرضیه اصلی و فرضیات فرعی به شرح زیر، تقسیم می شوند:
الف. فرضیه اصلی تحقیق
· موانع رفتاری بر کارآفرینی سازمانی، تأثیر دارد.
ب. فرضیات فرعی تحقیق
· موانع مربوط به سبک رهبری، بر کارآفرینی سازمانی تأثیر دارد.
· موانع مربوط به شناخت شخصیت، بر کارآفرینی سازمانی تأثیر دارد.
· موانع مربوط به شناخت نگرش نسبت به افراد و سازمان، بر کارآفرینی سازمانی تأثیر دارد.
پیشینه تحقیقات
تحقیقی که بطو اخص به بررسی و شناسایی موانع رفتاری مؤثر بر کارآفرینی سازمانی پرداخته باشد، یافت نگردید. بطورکلی، برخی از مهمترین تحقیقات انجام شده در این خصوص، به شرح زیر می باشد:
الف. پیشینه تحقیقات داخلی
- حسینی - 1381 - در تحقیقی، به شناسایی عوامل و شاخص های اولویت دار جهت دستیابی به سازمان های کار آفرین در کشور، عوامل و شاخص هایی که در صورت وجود در سازمانها به تقویت فضای نوآورانه و افزایش انجام فعالیت های کارآفرینانه در سازمان منجر می شود، پرداخته است. عوامل مزبور در پنج دسته شامل حمایت مدیریت، فرهنگ، ساختار، سیستم ها و اهداف و راهبردها، شناسایی و دسته بندی شده و تأثیر آنها بر کارآفریننی سازمانی، تأیید شده است. در تحقیق حاضر، تأثیر شخصیت و نگرش بر کارآفرینی سازمانی تأیید شده است. از منظر تأثیر عوامل بر کارآفرینی سازمانی، نتایج دو تحقیق، همسو است.
- فرهنگی و صفرزاد - 1384 - در تحقیقی با عنوان طراحی و تبیین الگوی ارتباطات سازمانی در فرایند کارآفرینی سازمانی، بیان می دارند که با توجه با اینکه کارآفرینی سازمانی درون سازمانی بوده، متأثر از عوامل درون سازمانی نظیر حمایت و پشتیبانی مدیریت، سازوکارهای پاداش و تقویت، فرهنگ سازمانی، ارتباطات سازمانی، سلامت سازمانی و ساختار سازمانی است، بررسی نقش و اثر این عوامل در فرایند آن می تواند موجب بهبود، تسهیل و تشویق پیامدهای مرتبط با اهداف کارآفرینی در سازمان گردد.
همچنین به رغم بسیاری از محققین، همانند شاکر در سال 1991، آنتونسیک و هیسریچ در سال 2002 ، هارنسبی و کوراتکو در سال 2001، راجرز در سال 1995، استوارت کلین در سال 2002، دیورنیگ در سال 1986 ، کارین پتیرز و برونوون پتلزبزرگ در سال 2001 و والن چرچ در سال 1999، نقشی که مؤلفه های ارتباطات سازمانی در توسعه کارآفرینی سازمانی ایفا می کنند، بسیار قابل توجه است و چنانچه رابطه این مؤلفه ها در طول فرایند خلق، اجرا و به ثمر رسیدن ایده های جدید و بدیع یا شناخت فرصتهای نو در سازمان به طرز صحیحی تبیین شود، می تواند نوید بخش دستیابی به میزان اثر بخشی بالاتر سازمانی باشد.
نتایج آزمون آماری فوق نشان می دهد که هر سه جزء - سه مرحله - از فرایند کارآفرینی سازمانی با مؤلفه های ارتباطات سازمانی رابطه ی معنی دار دارد .وجود ضرایب میسر - ضرایب همبستگی - برابر با %285 ، %266، %212 ، حاکی از آن است که رابطه معنی دار مثبتی میان آنها برقرار است. بنابراین به عنوان یکی از مجموعه عواملی که بر توسعه کارآفرینی سازمانی اثر و نقش دارد، شناخت و تسهیل سیستم ارتباطات در داخل سازمان که قصد افزایش نوآوری های درون سازمانی را دارند.
- طراحی و تبیین الگوی پرورش مدیران کارآفرین صنعت از جمله مطالعاتی است که توسط احمد پور داریانی به عنوان رساله دکترا در دانشگاه تربیت مدرس در سال 1377 انجام گرفته است. وی در این پژوهش 120 مدیر موفق کارآفرین را که با استفاده از دیدگاه ها و نظرات وزارتخانه های ذی ربط و خبرگان صنعت شناسایی و معرفی شده بودند. مورد مطالعه قرار داد و پرسشنامه تهیه و برای اندازه گیری میزان موفقیت و تعیین ویژگی های شخصیتی میان آنها توزیع و جمع آوری می کرد .
آزمون همبستگی انجام گرفته با معیار %95 اطمینان را تأیید کرده است. در همین حال با استفاده از آزمون رگرسیون چند متغیره و تحلیل عامل تعدادی از عوامل مؤثر در موفقیت سازمانی و کارآفرینی مورد شناسایی و دسته بندی قرار گرفتند و در نهایت دو الگوی سازمان کارآفرین و موفق کارآفرین و موفق و در عین حال الگوی پرورش مدیران کارآفرین، معرفی و ارائه شد.
- فتاح و کلانتری - 1384 - با همکاری یکدیگر پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین جو سازمانی و کارآفرینی مدیران دانشگاه آزاد اسلامی - منطقه - 8 انجام داد. که یافته های پژوهش بیانگرآن است که:
-1 بین جو سازمانی و کارآفرینی مدیران رابطه×ی معنی داری وجود دارد.
%42 -2 از پراکندگی مشاهده شده توسط متغیر مستقل جو سازمانی تبیین می شود و تا حدی می توان از روی متغیر مستقل، مقدار متغیر وابسته کارآفرینی را پیش بینی کرد.
- بررسی نقش سازمان های دولتی و غیر دولتی در توسعه کار آفرینی در بین کارکنان سازمانهای استان اصفهان در سال - 1385 - عنوان پژوهشی است که اکبرالسادات انجام داده است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که سازمان های دولتی توجه بیشتری به کار آفرینی دارند و دیگر یافته ها بر اساس جمعیت نیز تفاوت معناداری را بین میانگین مردان و زنان گروه نمونه نشان نمی دهند. همچنین بر اساس متغیرهای سن و سابقه خدمت نیز تفاوت معناداری بین نظر کارکنان در زمینه میزان توجه سازمان ها مؤسسات دولتی و غیر دولتی نسبت و کارآفرینی دیده نمی شود.
- حداد عادل - 1379 - در پژوهش خود پی برد که در گروه کار آفرینان »نیاز پیشرفت«، استقلال، تمایل به خلاقیت، »خطر پذیری» «عزم و اراده« و در مقایسه با غیرکارآفرینان، بطور معناداری بیشتر بوده است.
- هزارجریبی - 1382 - طی مطالعه ای نتیجه می گیرد که بین دارا بودن آموزش های رسمی دانشگاهی و ویژگی های کارآفرینی از جمله مهارت های فردی، انگیزه فردی، خطرپذیری، نیاز به پیشرفت و خلاقیت، رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
