بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از انجام این تحقیق شناسایی و رتبه بندی فرصت های سرمایه گذاری در شهرهای مذهبی - مطالعه موردی مشهد - می باشد. روش انجام این تحقیق توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق کارشناسان اقتصادی و فعالان حوزه گردشگری مشهد هستند. نمونه های آماری تحقیق 150 نفر هستند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان وبه روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. داده ها به استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است.
برای تجزیه داده از شاخص متوسط و برای رتبه بندی عوامل از آزمون فریدمن بهره گرفته شده است. براساس یافته های تحقیق فرصت های سرمایه گذاری در مشهد به ترتیب اهمیت شامل، حوزه مسکن - انبوه سازی - ؛ مراکز اقامتی وهتل ها، حمل ونقل - درون شهری و برون شهری - و حوزه خدمات مسافرین - ساخت مناطق گردشگری،اژانس ها و تورهای گردشگری - ؛ کشاورزی و بازرگانی و در انتها نیز صنعت و معدن می باشند.
مقدمه
در دنیای پیچیده و پر تلاطم کنونی، بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه برای قرار گرفتن در مسیر توسعه و افزایش رشد اقتصادی سرمایه گذاری در بخش های مختلف ا قتصادی را در اولویت قرار داده اند و در حالیکه تشکیل سرمایه، به عنوان یکی از متغیرهای حیاتی رشد اقتصادی محسوب می گردد، نیروهای مولد جامعه را از طریق تولید کالاهای سرمایه های افزایش می دهند تا از این طریق بتوانند به تولید کالاهای مصرفی و ضروری مبادرت ورزند از سوی دیگر عدم تشکیل سرمایه کافی می تواند منجر به کاهش بهره وری گردد که آن نیز منجر به کاهش سطح در آمدها و رشد اقتصادی که انعکاسی از قدرت تولید کم است، خواهد شد.
کاهش سرمایه گذاری و تولید به دلیل ظرفیت کم پس اندازها، ناشی از فقدان سرمایه است. بدین ترتیب عدم سرمایه گذاری به معنای پایین بودن بهره وری و ضعف قدرت خرید مردم و در نتیجه استمرار پایین بودن درآمدهاست.
سرمایهگذاری در حوزه گردشگری مذهبی در تمام کشورهای دارای جاذبههای مذهبی رو به افزایش است؛ زیرا این نوع از گردشگری نهتنها در پیشبرد اقتصاد ملی و درآمدهای ارزی نقش بسزایی را ایفا میکند، بلکه به عنوان یکی از صنایع پاکیزه و عاری از آلودگی به ویژه در حوزه سلامت روانی و در عین حال ایجادکننده مشاغل جدید مشابه سایر انواع گردشگری در جهان، شناخته شده است؛ البته بهرهمندی حداکثری از این مزایا در این حوزه مشروط بر برنامهریزی صحیح و همهجانبه توام با آیندهنگری برای سرمایهگذاری در آن به شمار میرود
باتوجه به اینکه فرایند سرمایه گذاری در حوزهی گردشگری و از جمله گردشگری مذهبی، مقوله ای چندوجهی است و بهشدت از محیط اقتصادی تأثیر می پذیرد، به منظور رسیدن به نقطه ای قابل قبول در این عرصه، باید عوامل داخلی و خارجی این حوزهی فعالیتی را بررسی و سپس به تدوین راهبرد های بهینه اقدام نمود. در این میان سرمایه گذاری در حوزه ی گردشگری مذهبی در تمام کشورهای دارای جاذبه های مذهبی به ویژه در میان شهرهای زیارتی جهان اسلام رو به افزایش است. بهره مندی حداکثری از مزایای این حوزه، مشروط بر برنامه ریزی صحیح و همه جانبه ی توأم با آینده نگری برای سرمایه گذاری در آن است
مروری بر ادبیات برنامه ریزی گردشگری مبین این نکته است که تاکنون چهار رویکرد عمده در مورد برنامهریزی بخش گردشگری وجود داشته است:
1 -دیدگاه رشد گرا: در این رویکرد از گردشگری به مثابه اهرم و ابزاری برای بهبود شاخصهای اقتصادی یک جامعه یاد میشود.
2 -رویکرد فیزیکی - فضایی: در این دیدگاه گردشگری به عنوان یک پدیده فضایی و منبع مورد استفاده در ساماندهی فضاها، مورد مطالعه قرار میگیرد.
3 -دیدگاه اجتماعی: در این دیدگاه گردشگری به مثابه پدیدهای برای شکوفایی بهبود شرایط زیستی جوامع عنوان میشود.
4 -رویکرد پایدار: در این دیدگاه گردشگری به مثابه ابزاری توانمند در راستای اجرای سیاستهای توسعه پایدار مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.
بررسیهای صورت گرفته در میان مطالعات گذشته حاکی از وجود مطالعات بسیاری در زمینه برنامهریزی در حوزه گردشگری و مباحث پیرامون آن بوده است؛ این در حالی است که مقوله گردشگری مذهبی و برنامهریزی پیرامون مباحث مرتبط با آن به طور خاص دیر زمانی نیست که توجه صاحب نظران و برنامهریزان را به خود معطوف داشته - به ویژه در کشورهای مسلمان - و به تدریج به مرحله فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است
با توجه به نقش بسیار پررنگ حوزه زیارت امام رضا - ع - در گردشگری مذهبی مشهد و نیز کشور، برای پیشرفت و بهبود وضعیت رقابتی حوزه زیارت این شهر در میان سایر شهرهای زیارتی جهان، مطمئنا محور گردشگری مذهبی در مشهد میتواند از مطلوبترین راهکارهای توسعه و جذب سرمایهگذاری تلقی شود. این همه در حالی است که هنوز در مشهد مطالعات مدون و جامعی در زمینه سرمایهگذاری این حوزه صورت نگرفته است که خود منجر به بروز سردرگمیهایی در این حوزه از اقتصاد زیارت شهر مشهد شده است .
از سوی دیگر ورود میلیونی گردشگران به کلانشهر مشهد و به تبع آن آثار شگرف آن در شکوفایی و رونق اقتصاد شهر و ایجاد فرصتهای شغلی، ایجاد منابع درآمدی، بازار و بازاریابی، سرمایهگذاری و تبادل فرهنگی-اجتماعی در گرو تامین خدمات مورد نیاز آنها و ایجاد زیرساختها، تجهیزات و تاسیسات و در مجموع سرمایهگذاری کافی در این زمینهها است که خود نیازمند برنامهریزیهای کلان است.
