بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف توصیف مولفه های شهروند الکترونیک و جایگاه آن در تربیت فرهنگی پرداخته است .و در واقع در تلاش بوده تا مشخص نماید در تربیت فرهنگی ، شهروند الکترونیک و مولفه های آن چه جایگاهی می تواند داشته باشد . روش پژوهش، روش مطالعه کتابخانه ای با رویکرد توصیفی و تفسیری می باشد .شهروند الکترونیک شهروندی است توانایی استفاده از فناوری اطلاعات را در کارهای روزمره خود را داشته باشد و بتواند خدمات مورد نیاز خود را با استفاده از سامانههای الکترونیکی از ادارات و موسسات ذیربط دریافت کند.
نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که شهروند الکترونیک دارای چند زیرمولفه است که تاثیر مشارکت الکترونیکی و شهروندی بر تربیت فرهنگی و استفاده از فناوری اطلاعات در جهت پیشبرد اهداف فرهنگی در تربیت جامعه بوضوح دیده شده و بایستی برای ارتقای این مولفه ها تصمیم گیریهای مناسبی در برنامه های درسی صورت پذیرد.
مقدمه
"اتوپیا"،" مدینه فاضله" یا "آرمان شهر" واژه هائی که توسط آنها اندیشمندان بزرگ تاریخ از سقراط و افلاطون گرفته تا اندیشمندان و عارفان تاریخ کهن ایران و اسلام جهت ترسیم جامعه ای بکار برده اند ،که در آن فیلسوفان بر پایهِ خرد، حکمرا نی آن را به عهده داشته و هدف و آرمان آنان دوری از گناه ، تباهی ،فساد و ارتقاء سطح مادی و معنوی زندگی افراد آن جامعه است .آغاز و ادامه هر تمدن- خواسته یا ناخواسته - با چنین رویکردی همراه بوده است . چه جامعه ای که سلیمان نبی - ع - فرمانروایش بوده چه آنکه نمرود
شاید از آن زمان که ایده آرمان شهر در ذهن متفکران مُصلح جامعه بشری شکل گرفت، تا اواخر قرن بیست میلادی ،کمتر کسی تصور می کرد که یک ابزار بتواند نقش اساسی و کلیدی، در راه تحقق این هدف ایفا کند. اما امروزه بیان این مطلب که: فن آوری و آن هم فن آوری اطلاعات و ارتباطات می تواند بیشترین نقش رادر رسیدن بشر به آرمانهای یک زندگی ایده آل داشته باشد امری است بدیهی ، و این نکته برای دست اندرکاران این فناوری جای بسی افتخار است، واز سوی دیگربار مسئولیت سنگینی را بردوش آنها می نهد.
در میان کانالهای مختلف ارتباطی فن آوری اطلاعات ، اینتر نت با قدرت زیادی مطرح گردید ودیر زمانی نگذشت که جای خود را در بطن زندگی مردم و جوامع بطور غیر قابل کنترلی باز کرد ودر یچه ی جدیدی برای نگرش به موضوعات مختلف اجتماعی گشود. اینترنت به عنوان آخرین پدیده ی دست بشر در جوامع در حال گسترش است . همه روزه از سوی صاحب نظران تأثیرات مثبت آن در توسعه اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی و..... تبیین می گردد و برای کاهش پیامد های منفی آن راه کارها و پیشنهاداتی ارائه می گردد.
اگر برنامه ریزی فرهنگی " استفاده استراتژیک از منابع فرهنگی به منظور توسعه یکپارچه شهر ها ،مناطق و کشور ،تعریف شود" - یادگارزاده، 1385،ص - 268و این نکته که آینده از آنِ فناوری اطلاعات و ارتباطات پذیرفته شود ، برنامه ریزی فرهنگی برای این فناوری یکی از الزامات جامع است .
جامعه امروز به طور روز افزون به اینترنت از جنبه های مختلف اقتصادی ،ارتباطی ، فرهنگی ، آموزشی و........ وابسته شده است
این پدیده ساختار و بنیان زندگی انسان را دستخوش تغییر کرده است ،مظاهر این تغییر مطرح شدن پدیده هایی از قبیل: دولت الکترونیک ، شهر الکترونیک و شهروند الکترونیک است . لذا زندگی در شهرهای امروزه یک زندگی معمولی وسنتی نیست ،بلکه انسان در این مجموعه به عنوان اصلی ترین عامل، یعنی شهروند الکترونیک شناخته می شود . چرا که در صورت عدم وجود شهروند الکترونیک ،دولت ،شهر، اقتصاد و ...... الکترونیکی معنایی نخواهد داشت .
در این مقاله ابتدا تعاریفی از دولت الکترونیک ، شهر الکترونیک و شهروند الکترونیک بیان می شود . سپس به کانالهای ارتباطی در شهر الکترونیک به طور عام و اینترنت به طور خاص پرداخته ، مهارتها وبرنامه ریزی فرهنگی که جهت تربیت شهروند الکترونیک باید آموزش داده شود بیان شده است.
دولت الکترونیک
قابلیت های حیرت آور فناوری اطلاعات باعث افزایش تقاضا های شهروندان برای ارائه خدماتی نو با ویژگیهایی از قبیل خدمات سریعتر ،کاراتر و.... شده ،بعلاوه سوددهی بالاتر در تجارت الکترونیک در بخشهای اقتصادی - علی الخصوص بخش خصوصی - دولتها را به سوی فناوری اطلاعات و ارتباطات سوق داده است .
"دولت الکترونیک در واقع مجموعه ارتباطاتی است الکترونیکی ،میان دولت و سایر سازمانها، کارکنان و مراجعان از طریق شبکه جهانی اینترنت - و البته دیگر کانالهای ارتباطی - تا از این طریق خدمات و اطلاعات عمومی را در هر زمان و هر مکان در اختیار شهروندان قرار دهد"
شهر الکترونیک
شهر الکترونیکی عبارت است شهری که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویسهای دولتی و سازمانهای بخش خصوصی به صورت بر خط و شبانه روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای ان انجام میشود. به عبارت دیگر می توان گفت در شهر الکترونیکی تمام خدمات مورد نیاز ساکنان از طریق شبکههای اطلاعرسانی تامین میشود. در این شهر الکترونیکی ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی میشوند و سازمانها و دستگاههایی همچون شهرداری، حمل و نقل عمومی، سازمان آب منطقهای و ... بیشتر خدمات خود را به صورت مجازی به مشترکین و مشتریان خود ارایه میدهند. این شهر از بستر پیشرفته مخابراتی برخوردار است، به صورتی که میتوان از طریق رایانه با خانهها، مدارس، ادارت و غیره ارتباط برقرار کرد. شهر الکترونیکی واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز می کند.
شهر الکترونیکی، در یک دیدگاه کلی میتواند از سه مولفه اصلی دولت الکترونیک، سازمان الکترونیک و خدمات الکترونیک تشکیل شود. هر کدام از این مولفه ها به بخشی از حوزه های درفعالیتهای شهر الکترونیکی مربوط میشود.
دولت الکترونیکی فعالیت هایی را توصیف میکند که مستقیم با فرایندها و تصمیمگیریهای دولتی مرتبط است.
سازمان الکترونیکی فعالیتهای سازمانها و شرکتهای یک شهر را در برمیگیرد و فرایندهای موجود در آنها را توصیف میکند.
خدمات الکترونیکی شامل کلیه خدمات شهری است که شهر الکترونیکی در اختیار شهروندان قرار میدهد و تعاملات شهروندان را با شهر الکترونیک نمایان میکند. البته این مولفهها بخش های مستقل و جدا از هم نیستند و با هم ارتباط دارند.
امروزه بسیاری از شهرها، شهر الکترونیکی شدهاند و تعاملات در آنها از طریق شبکهها صورت میگیرند. اینترنت به عنوان یکی از مهم ترین فاکتورهای رشد شهرهای الکترونیک، در حال گسترشس و نفوذ در زندگی مردم عادی است. رشد اینترنت در دنیا روندی صعودی دارد. البته شیب این رشد در مناطق مختلف دنیا متفاوت است. آفریقا و آسیا در حال حاضر بیشترین شیب را دارند.
علل حرکت به سوی شهرداری الکترونیکی
اصولا برای حرکت از وضعیت جاری به سمت وسوی وضعیت جدید نیازمند دلایل و ادله های مهم است چراکه این موارد به عنوان منشور حرکت و چشم انداز کار خواهد بود ،یکی از مهترین دلایل حرکت به سوی شهرداری الکترونیکی نیازهای شهروندان و کسب و کار است ، در طی سال های اخیر خیل عظیمی از افراد در کشور ما به سمت شهرهای بزرگ روانه گردیدن و این خود باعث آن شد که نیازهای آنها به شهرداری روز به روز افزایش یابد لذا ارائه خدمات با کیفیت مطبوع بسیار بسیار سخت و دشوار می باشد .
در نتیجه با توجه به رشد سرویسها و خدمات شهرداری و ایجاد زیر ساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات ، داشتن شهرداری الکترونیک جهت ارائه سرویسها و خدمات در کمترین زمان و با کیفیت مناسب موفقیتی برای سازمان شهرداری خواهد بود . از دیگر دلایل حرکت به سوی شهرداری الکترونیکی بهبود و رشد دولت و افزایش سرویسهای به شهروندان توسط دولت است و در نهایت رشد اقتصادی سبب حرکت به سوی شهرداریالکترونیکی می باشد.
فعالیتهای پیشنهادی جهت ایجاد شهرداری الکترونیکی
پیشنهاد می گردد جهت ایجاد شهرداری الکترونیکی فعالیتهای ذیل صورت پذیرد :
سرویسها
برخی از سرویسهای پیشنهادی جهت ایجاد شهرداری الکترونیکی عبارتند از جمع آوری مالیات و عوارض که سالایه هزینه و وقت بسیار زیادی صرف جمع آوری و سازماندهی آن می شود
