بخشی از مقاله
چکیده
مفهوم شهر هوشمند، بر ساختار، سامانه و هویت شهرهایی دلالت دارد که فن آوری ارتباطات از دور به آنها حیات می بخشد . در این مجتمع های زیستی ارتباطات و فعالیت های متداول حقیقی و واقعی عمدتا مجاز می شوند. در نتیجه فرم ها و فضاها نیز قالب های هندسی، ادراکی و مفهومی جدید پیدا می کنند. کار از دور، خرید از دور، بانکداری الکترونیکی، آموزش و درمان از دور نمونه عملی و مصداق فعالیت هایی هستند که ضمن فراهم آوردن زمینه های آزادی بیشتر وقت مردم و فضاهای شهری و همچنین بالابردن کیفیت زندگی مردم، سامانه های موجود واحد کلی شهر و عرصه های همگانی را دگرگون می سازد.
بنابراین هدف این تحقیق بررسی و شناسایی تکنولوژی هایی برای بهبود زندگی شهری و ایجاد شهر هوشمند می باشد. با توجه به ماهیت موضوع رویکرد حاکم بر این پژوهش روش توصیفی- تبیینی است. همچنین به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.
یافته های تحقیق نشان می دهد به کارگیری فناوری اطلاعات در شهرها یا راه اندازی شهر الکترونیک یا شهر هوشمند از خاستگاههای مدیران شهری برای عرضه مطلوب و استفاده بهینه از خدمات شهری است. همچنین ایجاد اطلاعات فناوری و تکنولوژی نه تنها بر کیفیت زندگی مردم اثر مثبتی دارد، بلکه با برآورد شدن آن، بسیاری از مشکلات شهری عمدتا حل خواهد شد. نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که شهر هوشمند در زنجان به جایگاه مطلوب خود دست نیافته است و 76 درصد از شهروندان به این امر اشاره کرده اند.
-1 مقدمه
بیش از نیمی از جمعیت جهان در حال حاضر در مناطق شهری زندگی می کند. این تغییر عمدتا از جمعیت روستایی به جمعیت شهری پیش بینی شده است که در چند دهه ی آینده ادامه خواهد داشت. به ناچار، با چنین جماعت عظیم و پیچیده ای از مردم، شهرها به مکان های کثیف و بی نظم تبدیل خواهند شد . - Johnson,2008:146 - شهرها، کلانشهرها، انواع جدیدی از مشکلات را تولید میکنند. مشکل در مدیریت مواد زائد، کمبود منابع، آلودگی هوا، نگرانی در مورد سلامت انسان، ترافیک، و نامناسب، وخامت و پیری زیرساختی از جمله مشکلات فنی، جسمی، مادی را بوجود می آورند
حصول اطمینان از شرایط قابل زندگی در چارچوب چنین رشد سریع جمعیت شهری در سراسر جهان نیاز به یک درک عمیق تر از مفهوم شهر هوشمند می باشد . ضرورت این چالش ها، راه اندازی بسیاری از شهرها در سراسر جهان برای پیدا کردن راه دقیق برای مدیریت آنها است . این شهرها را به طور فزاینده ای با لقب شهرهوشمند توصیف می شوند. مفهوم شهر هوشمند ، به عنوان نماد یک شهر پایدار و قابل زندگی است. اگر چه افزایش در تعداد دفعات استفاده از عبارت " شهر هوشمند" وجود دارد، ولی هنوز هم درک روشن و منسجمی ازاین مفهوم وجود ندارد. فقط تعداد محدودی از مطالعات بررسی و شروع به در نظر گرفتن سؤالات مربوط به این پدیده جدید شهری از شهرهای هوشمند شده است.
رشد سریع جمعیت و تمرکز آنها در شهرها در سراسر جهان بر دورنمای زندگی اکثریت بشریت اثر می گذارد. شهرها با رشد هم معنی شده و به طور فزاینده در معرض بحرانهای ناگوار، به ویژه در کشورهای در حال توسعه هستند. فقر، تخریب محیط زیست، فقدان خدمات شهری، نزول زیر بناهای موجود، فقدان دسترسی به زمین و سرپناه و در یک جمله اتلاف سرمایه های طبیعی و انسانی از جمله بحرانهای مربوط به این موضوع هستند این در حالی است که بی توجهی به خدمات زیربنایی و خدمات عمومی شهر باعث بروز کمبودها و فشار بر تاسیسات موجود می شود
در این ارتباط" شهر هوشمند " به عنوان راهکارهای بی بدیل جهت حل بسیاری از مشکلات شهرهای کنونی مطرح شده است. در شهرهای هوشمند، همه خدمات مورد نیاز شهروندی از طریق شبکه های اطلاع رسانی تآمین می شود و در این صورت دیگر نیازی به ارائه خدمات از طریق سازمان نخواهد بود. در حقیقت با اجرای طرح شهرهای هوشمند، ادارات و سازمانهای دیجیتالی ارائه خدمات مورد نیاز مردم را برعهده خواهند داشت.
-1-1 بیان مسئله
نوآوری، یادگیرندگی - فراگیری - و هوشمندی دارای بعد و ماهیت مشترکی می باشند که می توان آنرا تولید، تبادل، فراوری و پردازش اطلاعات دانست. اکنون می توان گفت که انقلاب اطلاعات رخ داده است و به سرعت عصر صنعت را پشت سر میگذاریم و با ورود به عصر ارتباطات مدیوم های زندگی شهری نیز تغییر کرده اند، تغییراتی که بیشتر جنبه کیفی دارد تا کمی. در چنین عصری مهمترین شاخص های توسعه هر کشور بر اساس میزان تولید، امکان توزیع و مصرف اطلاعات ارزیابی می شود.
در این وضعیت توجه به توسعه در سطوح مختلف محلی، منطقه ای و ملی شدیدا به وجود رشد اطلاعات و فضاهایی که بستر شکل گیری این پیشرفت های تکنولوژی و اطلاعاتی باشند نیاز است. منطقه و اجزای مربوط به آن به ویژه شهرها نیز تحت تأثیر این تغییرات تعاریف جدید به خود میگیرند. نمونه ای از این فضاها شهر الکترونیک و مناطق مجازی و هوشمند است. وقتی از شهر الکترونیک صحبت می کنیم، نظرها به یک طرف سوق داده می شود، همان مسأله ای که باعث می شود شهر مجازی یا شهر اینترنتی در ذهن ها تداعی شود. این موضوع در اقدامات اجرایی نیز نمود پیدا کرده است.
در صورتی که منظور از شهر تنها یک مکان نیست و به یقین وقتی از شهر صحبت به میان می آید یک فضای زیستی مد نظر است. بر اساس گفتمان جامعه اطلاعاتی، جای تعجب ندارد که اجزای چنین جامعه ای از جنس اطلاعات باشند یعنی منطقه و شهر اطلاعاتی، خود از عناصر آمیخته اطلاعات تشکیل شده اند
بنابراین شهرهای هوشمند زندگی را بسیار راحتتر خواهد ساخت. از آن جا که زمان تلف شده برای انجام کارهای روزمره در این حالت تا حد بسیاری کاهش می یابد، میتوان از این زمان به گونه بهتری استفاده کرد. از آن جا که رفت و آمدهای شهری در شهر هوشمند به حداقل میرسد، تأثیرات مخرب وسایل نقلیه بر محیط زیست نیز کاهش مییابد و محیطی زیباتر و طبیعیتر برای زندگی شهروندان به وجود خواهد آمد. همچنین شهر هوشمند مزایای بسیار فراوانی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود. این مزیتها باعث میشوند که نتوان از ایجاد این نوع شهرها چشم پوشید.
- فراهم آوردن کانال های آموزشی متفاوت و محیط آموزشی مادام العمر؛
- بهبود کیفیت زندگی مردم؛
- ارائه خدمات یک مرحلهای به شهروندان؛
- ارتباط بهتر سازمانها و ارگانهای مختلف شهری؛
- دسترسی 24 ساعته به خدمات شهری؛
- افزایش مشارکت مردم در اداره شهر.
-1-2 روش تحقیق
با توجه به ماهیت موضوع رویکرد حاکم بر این پژوهش روش توصیفی- تبیینی و تحلیلی است. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای - اسنادی و همچنین پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان شهر زنجان و حجم نمونه 220 نفر می باشد. ابتدا ضمن بررسی منابع مرتبط و پیشینه تحقیق، مبادرت به تدوین مباحث مرتبط نموده است، مباحثی همچون کیفیت زندگی، شاخص های کیفیت زندگی، تکنولوژی و نقش آن در شهرها، مفهوم شهر هوشمند، تعاریف مختلف از شهر هوشمند و فاکتورهایی برای موفقیت طرح شهر هوشمند، مورد توجه قرار گرفته شده است. سپس کیفیت ارائه ی خدمات شهر هوشمند در شهر زنجان و همچنین میزان موفقیت این نوع شهر در زنجان بررسی شده است.
-1-3 پیشینه تحقیق
به سبب ابعاد و زمینه های بسیار گسترده و پیچیده در موضوعات شهری، سابقه ی تحقیق بسیار متنوع و وسیع می باشد، بنابراین در ادامه به برخی از مهمترین پژوهش ها در سطح جهان به طور خلاصه اشاره می گردد. ارگازاکیس و همکاران در سال2011 پیرامون روشهای تصمیم گیری جهت اجرای طرح ها به صورت سیستم یکپارچه و جامع در شهرهای الکترونیکی پژوهشی داشته اند
