بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر ضرورت بکارگیری فناوریهای نوین و نقش آن در آموزش و یادگیری میباشد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. نتیجه تحقیق که با توجه به ماهیت آن، بصورت کتابخانهای یا مرور آثار و تحقیقات انجام گرفته است نشان میدهد که امروزه استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات در فرایند آموزش یک ضرورت انکار ناپذیر است که دارای چهار نقش اساسی؛ معلم خصوصی، اکتشافی، کاربردی و ارتباطی میباشد. همچنین تکنولوژیهای نوین و فناوری اطلاعات و ارتباطات تفکرات و نگرشهای جدیدی در مورد آموزش و پرورش به همراه آورده است که به موجب آن دگرگونی در ساختار نظام آموزشی، در هدف-ها، روشها و راهبردهای آموزشی از حالت سنتی و ایستایی به آموزشهای مدرن، فعال و فردی اجتناب ناپذیر شده است.
در واقع باید گفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات توانسته است تغییرات فراوانی را در نحوهی زندگی بشر به وجود آورد که آموزش و یادگیری یکی از زمینههایی است که سهم عمدهای از این تغییرات را به خود اختصاص داده است. لذا لازمه برخورداری و بکارگیری آن - فناوریهای نوین - در آموزش و پرورش ابتدا برخورداری از سواد اطلاعاتی و سپس در دسترس بودن امکانات است که به نظر میرسد زمان آن رسیده باشد تا فراگیران و معلمان و در کل، نظام آموزش و پرورش کشور به تمامی این ابزارها مجهز گردند. لذا مشاهده میشود که پیشرفتهترین دولتها و نظامهای آموزشی آنهایی هستند که از این ابزارهای مفید و سودمند بهره میگیرند.
-1 مقدمه
عصر حاضر، عصر اطلاعات است. اطلاعاتی که در زمانی بسیار کوتاه، دو برابر و حتی چند برابر میشود و در یک لحظه در تمامی نقاط جهان منتشر میگردد. با تأثیرپذیری زندگی بشری از این پدیده میتوان گفت که جهان وارد جامعه اطلاعاتی شده است. بسیاری از محققان جامعه اطلاعاتی را جامعه چند ساختی و چند وجهی می-دانند که تمام لایهبندیها و سطوح آن نیازمند اطلاعات است. در چنین جامعهای دسترسی و یا عدم دسترسی به اطلاعات نقش اساسی و تعیین کنندهای را در تمام عرصهها ایفا میکند
در واقع عصر حاضر مصادفبا یک تحوّل بنیادین و انقلاب عظیم تکنولوژی است. در جهان تکنولوژی و علوم، تکنولوژیهای IT وICT از یک سو، نانو تکنولوژی، یعنی »کاربرد ماشینهای مینیاتوری هوشمند و قابل برنامهریزی در ابعاد و قطعات میکروسکوپی« از سوی دیگر، چنان جاذبهای ایجاد کرده است که یک تحول و انقلاب صنعتی دیگر در سطح وسیعتر دور از انتظار نیست بنابراین با توجه به دگرگونیهای اطلاعاتی و پیشرفت-های تکنولوژیکی در عصر حاضر، الزامات زندگی بشر اقتضا میکند تا محصولات نظام آموزشی آن با فنآوریهای نوین آشنا شوند و اگر قرار باشد، گامی فراتر از آشنایی برداشته شود، میبایست فرصتهای کافی برای بکارگیری و تمرین و مهارتاندوزی را در اختیار دانشآموزان قرار دهد
با این وجود، بوجود آمدن دگرگونی سریع و شگرف در تکنولوژیهای پیشرفته موجب شده است جوامع با چالشای جدید مواجه شوند و برای مدرن کردن آموزش وپرورش، ایجاد تغییر و اصلاح در ساختار آموزش و پرورش، در برنامهها و روشهای آموزشی، در نتیجه توسعه یک سیستم آموزشی باز و انعطافپذیر برای سازگاری با دگرگونیهای تکنولوژیهای پیشرفته و یکی شدن با سایر کشورها کوشش کنند.
از این رو، ضرورت دارد سازمانهای ذیربط، جوامع را در مورد پی آمدهای تسلط و جایگزینی تکنولوژیهای نوین، شیوه کنار آمدن با آن و همچنین استفاده بهینه از تکنولوژیهای جدید برای بهبود زندگی همگان، که همانا توسعه انسانها و جوامع است را آگاهی دهند. در این میان نقش و وظیفه سازمانهای علمی، تحقیقاتی و آموزشی کشور در آگاهی دادن، تولید و انتقال دانش، ایجاد مهارت، ساختن و به کار بردن تکنولوژیهای نوین بسیار حساس و تعیین کننده است
در واقع اگر روزی منابع مادی و فیزیکی، منابع اصلی توسعه و پیشرفت ملتها و کشورها محسوب میشدند؛ امروزه میزان سواد و دانش، وجود پژوهشگران، اندیشمندان و به طور کلی شاخصهای بهرهوری از فنآوری و اندیشه انسانی، نماد اصلی رشد و یا عقب ماندگی ملتها و کشورها به حساب میآیند
به عبارت دیگر اگر تا دیروز آموزش و پرورش تنها از معلمان و مربیان سود میبرد و کتاب به عنوان اصلیترین منبع اطلاعاتی در امر آموزش محسوب میگشت، ولی امروزه آموزش با ابزارها، روشها و محیطهای جدید ارتباطی روبرو شده است. نفوذ فنآوریهای جدید اطلاعاتی به مراکز آموزشی، روابط ساده معلم- شاگردی را به-طور کلی دگرگون ساخته است. بهطوری که اریک اشباین استفاده از رسانههای الکترونیکی را به مثابه انقلابی در آموزش و پرورش مطرح میکند، و کاستلر معتقد است، در عصری که اطلاعات همه وقت و همه جا در اختیار دانشآموزان است مفهوم یادگیری تغییر یافته است. در چنین عصری باید به دانشآموزان چگونه اندیشیدن را آموخت
از سوی دیگر کرومپاکر معتقد است که در اکثر کشورهای پیشرفته سرمایهگذاری در زمینه فنآوری اطلاعات و ارتباطات، در بخش آموزش میباشد. زیرا اولاٌ فنآوری بهطور فزایندهای در کلیه ابعاد زندگی بشر از قبیل کار، ایام فراغت، یادگیری و بهداشت و غیره نفوذ نموده، ثانیاٌ فنآوری اطلاعات و ارتباطات ابزار مهمی در زمینه پردازش اطلاعات میباشد. بنابراین دانشآموزان برای کسب مهارتهای لازم باید اطلاعات ضروری را در مدارس به دست آورند. لذا آموزش و بکارگیری ابزارهای فنآورانه در مدارس باید استمرار یابد و هدف آن آشنا نمودن دانشآموزان با ویژگیهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین ملزم ساختن دانش-آموزان به تفکر بیشتر در آن باشد
بنابراین میتوان گفت که امروزه استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات در فرایند آموزش یک ضرورت انکار ناپذیر است - توکلی، . - 1380 در همین راستا در سالهای اخیر پژوهشهای متعددی در رابطه با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و تأثیر آن در آموزش و یادگیری انجام گرفته است
همچنین اکثر بررسیهای انجام شده در همه فعالیتها و زمینههای آموزشی، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات را بسیار مهم، مثبت و کارآمد ارزیابی کردهاند
با توجه به نتایج برخی بررسیهای انجام شده مهمترین عوامل موثر در لزوم کاربرد فناوریهای نوین در آموزش و پرورش را میتوان اینچنین برشمرد:
• هماهنگی و همکاری نظام آموزشی با پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی
