بخشی از مقاله
چکیده
امروزه کسی نمی تواند نقش محیط و تأثیرات آن را در هنر و رفتار کودکان نادیده بگیرد. بیمارستان کودکان یکی از محیط هایی است که باید به طراحی محیطی آن توجه شود. این محیط باید دارای طراحی خاص و فضای مناسب حتی برای والدین کودک باشد. علاوه بر پرستاران، مربیان و روانشناسان کودک نیز باید در این محیط حضور داشته باشند و به کودکان از لحاظ روحی و روانی رسیدگی نمایند. یک بیمارستان مناسب بچه ها تنها با نیاز دارویی و پزشکی رو به رو نیست، بلکه نیازهای حرکتی، اجتماعی، تکاملی و احساسی بچه ها باید در نظر گرفته شود .
به طور کلی هدف از نگارش این پژوهش دستیابی به یک الگوی مناسب و ایده آل برای طراحی بیمارستان می باشد تا بتوان مسائل و مشکلاتی که در بیمارستان های کودکان موجود در ایران به چشم می خورد اهم از کمبود امکانات و فضای مناسب,عدم توجه به نیازها و روحیات کودکان,عدم توجه به تأثیرات محیط بر روحیه و شرایط جسمی کودکان بیمار و نهاتاًی سیستم ناکارآمد و معمول در ساخت بیمارستان و ارائه خدمات درمانی را , کاهش داد . برای دستیابی به این هدف, الگوهای موجود برای طراحی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت .
در کنار آن برای رسیدن به یک محیط مطلوب برای بیماران و والدینشان شش عامل محیطی موثر شامل نور طبیعی و مصنوعی , رنگ , دکوراسیون , صدا و فضای سبز مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر هر یک از آنها را در بهبود و روند درمانی کودکان بیمار توضیح داده شد. امید است با در نظر گرفتن موارد و پیشنهادهای ذکر شده بتوان گامی در جهت مطلوبتر شدن فضاهای درمانی کودکان برداشت .
مقدمه
اکثرکودکانی که تحت درمان در بیمارستان های مختلف در جهان هستند همگی به یک گریز ملموس از محیط بیمارستان کشانده میشوند، تا جایی که تنفر از محیط و افسردگی و ناراحتی را میتوان از چشمهایشان درک کرد . بر اساس طبقه بندی سودمندی که توسط ادلمن - Edelmann - ارائه شد، ”اضطراب و پریشانی که از بیماری ناشی می شود به وضوح از اضطرابی که توسط ساختمان بیمارستان و بستری شدن به وجود می آید قابل تمایز میباشد . کپرسو - Kaporso - نیز آشنایی اندک با محیط بیمارستان را در میان عواملی قرار میدهد که میتوانند بیشتریناسترس را در کودکِ بستریشده ایجاد کنند. پروفسور دیالنی - Dilan - بیان میکند که ”محیط کالبدی بر رفتار فرد تأثیر می گذارد و محیط هایی با تجربه ی مثبت و منفی، می توانند سبب شوند که فرد بر استرس خود غلبه کند و یا دچار استرس گردد .
بنابراین در رابطه با محیط های بیمارستانی، واکنش های هیجانی منفی مانند اضطراب یا ترس، فقط با نام بردن از آنها - ساختمان بیمارستان - می تواند نمایان و برانگیخته گردد و دیدن محیط های بیمارستانی با هر اندازه و شکلی، برای هر فردی به خصوص کودک، تجربه ی ترسناکی را فراهم میکند .بدین جهت محیط بیمارستان و فضای بستری برای کودک بیمار،معمولاً به عنوان مکانی توصیف میشود که عجیب، دور از فهم , ناآشنا و ترسناک است. بنابراین کودک بستری شده در بیمارستان، خود را در موقعیت ضعف هیجانی بزرگی می یابد و اثرات بستری بودن و دور ماندن از خانه برای او، از اثرات خود بیماری و درمان، دشوارتر است .
این استرس در والدین این کودکان بیمار نیز وجود دارد. والدینی که کودک آن ها به دلایلی در بیمارستان بستری میشود، مجبور میگردند وقت خود را بین کارهای روزانه و بودن در بیمارستان تقسیم کنند. بنابراین توجه به اصول طراحی یک بیمارستان، در کاهش اضطراب والدین و جلب اطمینان خاطر آنها با مشاهده ارائه خدمات درمانی مناسب و نیز ارتقای روحیه کودک میتواند موثر باشد . به این ترتیب، کلیه اصول مورد توجه هنگام طراحی بیمارستانها باید در جهت کاهش این استرسها باشد
بررسی نیازها و علایق کودکان، برای به دست آوردن راهکارهایی جهت مطلوبتر نمودن محیط و کاهش ترس کودک بیمار، دستیابی به بهترین الگوی جهت طراحی بیمارستان هدف اصلی این پژوهش را شکل می دهد که برای نیل به این اهداف در این پژوهش شش عامل محیطی که میتواند در کاهش اضطراب کودکان بیمار و والدینشان تاثیر مثبت داشته باشد و الگوهای موجود برای طراحی بیمارستان بررسی خواهند شد. سعی بر آن است که با برشمردن عوامل موثر و مدنظر قرار دادن آنها و انتخاب بهترین الگو در هنگام طراحی مکانهای درمانی مختص کودکان، محیطی مطلوب جهت بستری شدن و درمان این کودکان فراهم گردد.
روش تحقیق
همانطور که در عنوان تحقیق بیان شد هدف از این پژوهش دستیابی به اصولی جهت طراحی آسایشگاه کودکان سرطانی است. فلسفه تحقیق با توجه به پرسش های اصلی زیر مشخص خواهد شد:
چگونه می توان از طریق طراحی معمارانه در جهت بهبود بیماران سرطانی گام برداشت؟ ابعاد کیفیت های محیطی مؤثر در بهبود کودکان سرطانی کدامند؟
در این پژوهش از یک طرف سعی شده است تا اصول و رهنمودهایی جهت طراحی بیمارستان کودکان سرطانی ارائه گردد و از سویی نحوه ی کاربرد آن در بخش نهایی به صورت طرح سه بعدی - پیشنهادی - به انجام می رسد. به طور خلاصه روش انجام این تحقیق در شکل زیر نمایش داده شده است:
شکل 1 متدولوژی تحقیق
بیمارستان
بیمارستان عبارت است از نهادی که برای تشخیص مریضی بیماران و مصدومین و درمان آنها - هم درمان دارویی و هم درمان از طریق جراحی - و نیز سکنی دادن به آنها در طی این فرآیند طراحی, ساخته و تجهیز می شود. اغلب بیمارستان های مدرن علاوه بر کاربری های یاد شده به عنوان فضاهای تحقیقاتی و آموزشی نیز مورد استفاده قرار می گیرند . امروزه در بیمارستان های مدرن برای ارائه خدمات بهتر با درنظر گرفتن دامنه ی وسیع نیازهای جامعه، بخش های درمان سرپایی، اورژانس ، روانپزشکی و خدمات توان بخشی نیز گسترش یافته است.
انواع بیمارستان
بیمارستان ها ممکن است به طرق مختلفی مقایسه و دسته بندی شوند : از طریق نوع مالکیت و مدیریت، نوع خدمانی که ارائه می دهند، قدمت، اندازه یا تسهیلات و تشکیلاتی که فراهم می کنند.[2] همچنین بیمارستان ها بر حسب عملکرد به عمومی،تخصصی و دانشگاهی تقسیم می شوند
روانشناسی کودک
شناخت دنیای پر تحرک و شاد کودک، گذشته از لذتی که می تواند داشته باشد، خود از جمله مسائلی است که پی ریزی جامعه انسانی نیاز فراوان بدان دارد.جمعی از اندیشمندان عقیده بر این است که کودک همچون لوحی است پاک، که اجتماع هر نقشی را بخواهدمی تواند بر آن زند، جمعی دیگر را نظر این است که کودک با مشتی غرایز پا بدین جهان می نهد که اجتماع و مربیان موظفند این غرایز را به راهی هدایت کنند. بهر تقدیر کودک محصول محیط خود است و نشانی از سنت، تربیت، آداب و رسوم محیط خود را در تمام خصال و شخصیت بعدی منعکس می کند. ما باید کودک را بشناسیم، با دنیای فکری او آشنا باشیم. استعدادها و قابلیت های او را در سنین مختلف درک کنیم تا بتوانیم آنها را بهتر پرورش داده و شکوفا سازیم.
