بخشی از مقاله
چکیده :
این مقاله به بررسی مفهوم توسعه پایدار و فضاهای آموزشی پایدار کودکان می پردازد. فضاهای آموزشی پایدار، کودکان را باید از نظر رشد اجتماعی وفرهنگی، دادن آگاهی لازم و مشارکت دادن در فعالیت های اجتماعی و ایجاد موقعیت برای آنها در فرآیند توسعه و درگیر کردن کودکان و خانواده های آن ها در حفظ زیست محیط و ایجاد فرصت برابر برای همه کودکان آماده کند. بحث آموزش از طریق فضاهای آموزشی سال ها در زمینه طراحی فضاهای آموزشی مطرح شده است که در معماری، فضاهای آموزشی به عنوان معلم دوم شناخته می شوند و با در نظر گرفتن مباحث آموزشی و شیوه های تدریس، نقش فضاهای آموزشی بسیار مهم خواهد بود.
با توجه به این که امروزه در فضاهای آموزشی ایران توجه خاصی به مباحث پایداری نمی شود و فضای لازم برای آموزش مبانی و شاخصه های توسعه پایدار وجود ندارد در این مقاله سعی برآن است که با مطرح کردن بحث فضاهای آموزشی کودکان با رویکرد توسعه پایدار و نمود کالبد بخشیدن به شاخصه های توسعه پایدار در مراکز آموزشی کودکان گامی در جهت توسعه پایدار برداشته شود. برای رسیدن به این اهداف به اطلاعاتی در رابطه با توسعه پایدار و فضاهای آموزشی کودکان و تاثیر متقابل این دو برهم نیاز داریم.
روش پژوهش حاضر از نوع مروری تحلیلی است که برای گرد آوری مطالب آن از نشریات، مقالات، کتب و منابع الکترونیک استفاده شده است. این مقاله در نهایت مشخصات فضای آموزشی پایدار کودکان را شامل -1 فضاهای باز چند عملکردی برای برگزاری مراسم و جشن ها و مسابقات و بازی های کودکان -2 ایجاد فضاها و نمایشگاه هایی برای نشان دادن فعالیت های کودکان به مردم -3 فضاهایی برای حضور و مشارکت خانواده ها در امر یادگیری -4 فضاهای منعطف و با ماندگاری بالا بیان می کند.
-1مقدمه
به دنبال برگزاری کنفرانس زمین در سال 1992 در ریودوژانیرو، چارچوبی تحت عنوان دستور کار21 تهیه شدکه فصل 36 این دستور کار به مقوله آموزش برای توسعه پایدار می پردازد.موضوع پایداری در آموزش این گونه بیان می شود که برای رسیدن به پایداری در جامعه نیازمندآموزشهای اجتماعی، فرهنگی،اقتصادی و زیست محیطی به افراد هستیم. امروزه آموزش را می توان مهم ترین رکن هر جامعه ای دانست که هر گونه آسیبی به آن موجب زیان به سایر بخش ها می شود و وظیفه آن تربیت نیروی آگاه، کارآمد و متعهد برای جامعه است. در این بین کودکان به عنوان آینده سازان جامعه باید طوری آموزش داده شوند تا پایداری در جامعه به عنوان یک فرهنگ نهادینه شود.برای تحقق این امر معماری - پایدار - نقش مهمی را برعهده دارد و وظیفه آن آفرینش فضاها و ارائه کردن خدمات لازم،استفاده از تکنولوژی نوین و بهره گیری از تجارب گذشتگان است که موجب فراهم آوردن زمینه مناسب برای آموزش و پرورش پایدار می شود.
-2توسعه پایدار و پایداری آموزش
توسعه ی پایدار عبارت است از توسعه ای که نیاز های امروز جهان را برآورده کند بدون اینکه توانایی نسل های آینده را در بر آوردن نیاز های خود به به خطر بیاندازد.توسعه پایدار به عنوان مفهومی فراگیر شامل چهار بعد اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی و زیست محیطی است - نظرزاده،1387، . - 3دست یافتن به پایداری در جامعه به اعتقاد عموم صاحب نظران در گرو اصلاح آموزه های انسان و تغییر در نگرش ، بینش و دانش انسان ها نسبت به سرنوشت خود و محیط پیرامون است - . - huckle,1993,3
به رغم تلاش های گسترده ای که از طریق نظام های آموزش رسمی و غیر رسمی در سطوح بین المللی و ملی به منظور تعمیم آموزش توسعه پایدار و محیط زیست به عمل آمده است، دست آوردهای بدست آمده به نظر محدود و ناکافی می رسد و تازمانی که باور های غلط ما از آموزش و مراکز آموزشی تغییر نکند و به تاثیر این مکان ها در روند پایداری ایمان نداشته باشیم این امر محقق نمی شود - آمسترانگ،1380، . - 14 رشد و توسعه در تمام جوامع در گرو توسعه پایدار آن جامعه است.بنابراین دست یافتن به ابعاد اجتماعی ،اقتصادی ،فرهنگی ،زیست محیطی نیازمند برنامه ریزی است.انسان به عنوان محور توسعه پایدار نیاز به آموزش دارد و با توجه به اینکه هدف اصلی آموزش کمک به افراد برای خودکارآمدی است تا درآینده عاقلانه فکر کنند پس دست یافتن به آن نقش موثری در توسعه پایدار خواهد داشت.
-3ضرورت آموزش به کودکان
سال های ابتدایی زندگی هر انسان فرصت مطلوبی برای یادگیری است و این که ارزش ها و نگرش ها به صورت پایه ای به افراد یاد داده می شوند تا زمانی که در یک چالش قرار می گیرند این ارزش های پایه ای به عنوان راه حل و راهنما به افراد کمک کنند.پس یادگیری و حساس بودن در دوران کودکی سبب می شود تا فرد در تمام مراحل زندگی درست تصمیم بگیرد - . - haddad,2008,2آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت در معنای کلی دلالت بر پرورش فکری،اخلاقی،رشدشخصیت و توانایی ذهنی - کودک،نوجوان،جوان - به خصوص از راه آموزش منظم است.صاحب نظران در این زمینه محیطی را از نظر مادی و اجتماعی برای آموزش توصیه می کنند که با نیازهای کودکان و فعالیت های آنان منطبق باشد و ابزار و وسایل جذابی در اختیار کودکان قرار دهد تا آنان بدون محدودیت از طریق دستکاری ابزار و به کمک اکتشافات شخصی توانایی های بالقوهی خود را رشد دهند - . - Montessori,1994
-4فضاهای آموزشی کودکان
دوران کودکی زمانی است که هر فرد بیشترین تاثیر را از محیط خود می گیرد و به طور طبیعی کنجکاو می شود.حال آنکه فضاهای آموزشی در ایران مانند مهد کودک فاقد طراحی مناسب کودکان است آموزش و به تبع آن محیط های آموزشی بیشترین اثر بر ذهنیت و تمدن سازی جوامع به عهده دارند. بنابراین لازمه اصلاح کالبد مراکز آموزشی،ایجاد فضاهای مرتبط با فعالیت دانش آموزان است فضاهایی که دارای شرایط مناسب و مطلوب برای رشد فیزیکی،ذهنی،عاطفی و اجتماعی کودکان می باشد که تحقق این امر از طریق طراحی درست جزئیات فضاها با توجه به الگوهای رفتاری کودکان امکان پذیر می گردد اغلب بزرگسالان تا اینکه از فضای آموزشی کودکان صحبت می شود همه ذهن های خود را به چارچوب بسته ی کودکستان می دوزند وبا فراهم آوردن اسباب بازی های زیاد،شرایط مناسب نور و دمای مطلوب انتظار دارند کودکان راه و رسم زندگی را یاد بگیرند. از عوامل موثر تربیتی در آموزش و پرورش نوین چگونگی معماری و عناصر غیر کالبدی آن است.
