بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این پژوهش طراحی و تبیین مدل چابکی سازمانی صنعت حمل و نقل دریایی ایران به منظور دستیابی به کلاس جهانی سازمان ها است. چارچوب مفهومی اولیه پژوهش، با بررسی و استفاده از نظریات و مدلهای محققین چابکی سازمانی پیشین و همچنین نیازمندیها و الزامات ساختار کسب وکار صنعت حمل و نقل دریایی ایران طراحی و تدوین شد.
در این چارچوب مفهومی، هفده متغیر - مولفه - چابکی سازمانی شناسایی و تحت عنوان چهار بعد اصلی یعنی: چابکی منابع انسانی - چابکیتکنولوژی- چابکی عوامل سازمانی و نهایتا بعد چابکی زنجیره حمل و نقل دریایی طبقه بندی شدند..
در این تحقیق، برای جمع آوری داده های مورد نیاز، از پرسشنامه استفاده شده است و جامعه آماری تحقیق کارشناسان و مدیران سازمانهای صنعت حملونقل دریایی ایران در نظر گرفته شدهاند. حجم نمونه براساس نظریات اندیشمندان تحلیل معادلات ساختاری به ازاء هر مولفه، هفده آزمودنی و در مجموع 255آزمودنی محاسبه گردید. چارچوب مفهومی اولیه ،با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی مورد آزمون قرارگرفت .
در نهایت با استفاده از متدلوژی مدل سازی تفسیری -ساختاری - ISM - روابط بین ابعاد چابکی سازمانی بنادر مورد مطالعه تعیین و به صورت یکپارچه مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل عاملی تاییدی و شاخصهای آن، نشان داد ند که مولفههای هفدهگانه، همبستگی خوبی با چهاربعد اصلی و نهایتا چابکی صنعت حمل و نقل دریایی ایران دارند. بنابراین، مناسب بودن برازش مدل برای جامعه مورد مطالعه را تایید نمودند در نهایت با استفاده از متدلوژی مدل سازی تفسیری -ساختاری - ISM - روابط بین مولفه ها مورد بررسی قرار گرفت؛ نتایج حاصله از بهره گیری این روش ، ضمن اولویت بندی مولفه های مدل، آنها را به نه سطح طبقه بندی نمود.
بر این اساس، ابعادی که در سطوح اول قرار می گیرند، نتیجه یا اثر سطوح بعدی هستند . این شیوه، علاوه بر ارایه مدل به تفکیک اولویت عوامل، در مرحله اجرای مدل به سازمانها در دستیابی به چابکی و مالا کلاس جهانی سازمان ها ، کمک میکند.
- 1مقدمه
امروزه، اهمیت بنادرو زنجیره حمل و نقل دریایی بعنوان یکی از مولفه های مهم اقتصادی و نقش آن در توسعه کشورها به ویژه توسعه اقتصادی، بر هیچکس پوشیده نیست. توسعه اقتصادی، تجارت بین المللی و حمل و نقل، و بویژه حمل ونقل دریایی به شدت با یکدیگر در ارتباط می باشند. جهانی شدن و گسترش بازارهای اقتصادی جهان، مبادلات تجاری را تسریع نموده و جریان حمل و نقل را افزایش داده است. در حال حاضر سهم صنعت حمل ونقل دریایی در جابجایی، نگهداری و توزیع کالا در تجارت جهانی، حدود %90 کل تجارت را تشکیل می دهد. به عبارت دیگر، حمل و نقل دریایی، شالوده و زیربنای اصلی تجارت و عنصر اصلی زنجیره تامین کالا است.
بر اساس گزارش کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل - آنکتاد - در سال 2017میلادی ، به موازات رشد اقتصاد جهانی وتولید ناخالص داخلی 2 - GDP - ، تجارت جهانی و به تبع آن سهم حمل و نقل دریایی نیز در سال 2016 درمقایسه با سال 2015و سال های ماقبل افزایش نشان می دهد . براساس این گزارش ، همین روند برای سالهای 2012-2017 نیز پیش بینی شده است . - UNCTAD,2017. - در گزارش مورد اشاره روند این رشد به شرح زیر ارایه شده است :
شکل :1 روند رشد حمل و نقل دریایی جهان از 2014تا 2022
با مطالعه این روند ورشد روز افزون حمل ونقل دریایی در جهان ومنطقه اولین سئوالی که در ذهن خواننده شکل می گیرد، این است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و مرزهای وسیع دریایی ایران ، قرارگرفتن در مسیر کریدورهای مهم حمل و نقل از جمله کریدور شمال- جنوب و شرق- غرب،و پتانسیل بالقوه برای ترانزیت کالا ، چه سهمی از حمل ونقل دریایی جهان ومنطقه عاید بنادرایران می شود.؟ به عبارت دیگر، صنعت حمل و نقل دریایی ایران - و بطور مشخص بنادر ایران - توانسته است، با توجه به موقعیت ممتازخود ، سهم مناسبی از بازار حمل و نقل دریایی را به حود اختصاص دهد
دقت در گزارشات منتشره توسط مراجع جهانی همچون سازمان آنکتاد و بانک جهانی و همچنین گزرشات داخلی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، پایین بودن سهم صنعت حمل ونقل دریایی ایران از بازار حمل ونقل دریایی ، عدم کارایی و اثربخش نبودن منابع انسانی، فرایندها، عملکرد لجستیک و زنجیره حمل و نقل دریایی را تایید مینمایند. در ادامه ،با ارایه آمار واطلاعات دراین رابطه و لزوم چابکی سازمانی صنعت حمل ونقل دریایی ایران برای دستیابی به تراز جهانی می پردازیم.
