بخشی از مقاله
چکیده
بهکارگیری نظریههای نوظهور در سیستم های یاددهی- یادگیری و تلاش برای گسترش آن میتواند راهگشای بسیاری از چالش ها و بحرانهای آموزشی باشد. در این مقاله یادگیری مادام العمر به عنوان نظریهای نوین در عرصهی یادگیری مورد بحث قرار گرفته و طراحی محیطهای یادگیری الکترونیکی مبتنی بر آن مورد تأکید واقع شده است. این مقاله با روش مروری و با برسی پایگاههای اطلاعاتی، مقالات و کتب مطرح در این زمینه نگارش شده است.
انقلاب ایجاد شده توسط نظریهی یادگیری مادام العمر وسعتی ایجاد کرده که میتواند با انقلاب کپرنیک مقایسه شود به طوری که از آن به عنوان مؤثرترین رویداد تاریخ آموزش و پرورش نام برده شده است. طراحی محیطهای یادگیری الکترونیکی مبتنی بر نظریه یادگیری مادام العمر، اکتشاف، خود نظم دهی، و استقلال یادگیرنده را به بار آورده و روند دسترسی به علم و دانش را تسهیل میکند. به کارگیری این محیطها در راستای برآورده کردن اهداف یادگیری مادام العمر می تواند مزایای متعددی را در عرصههای گوناگون برای جوامع به ارمغان اورده و زمینههای آموزش برای همه در هر مکان و زمانی را فراهم کند.
-1مقدمه
پیشرفت های روز افزون چند دهه ی اخیر در زمینه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات - 1فاوا - و به وجود آمدن ابزار جدید انتقال محتوا، بستری از تحوَلات چشمگیر را در سیستم یاددهی- یادگیری کشورهای دنیا به وجود آورده است. با توسعه ی این فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، دانشگاه ها و سازمان های متفاوت به ارائه ی آموزش-های الکترونیکی روی آورده اند. طراحان این گونه محیط های آموزشی، با استفاده از امکانات و ابزارهای الکترونیکی، تمامی عناصر و فرآیند آموزش را هدایت و مدیریت می کنند و یادگیرندگان را از هر مکانی و در هر زمانی، در محیط یادگیری قرار می دهند.
در این راستا ابزارهای الکترونیک مانند اینترنت، سی دی های آموزشی، نوارهای ویدئویی و صوتی، امکانات ماهواره ای، محیط های یادگیری باز و نظایر آنها به عنوان ابزار های یادگیری امروز، جایگاه خود را در نظام آموزشی کنونی پیدا کرده و الگویی نوین را برای انتقال دانش بوجود آورده اند. یادگیری الکترونیکی که از آن به عنوان آموزش الکترونیکی، آموزش آنلاین و آموزش مجازی نیز یاد می شود محصول پیشرفت های حاصل شده دهه های اخیر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی است
یادگیری الکترونیکی را ادامه آموزش از راه دور می دانند که قدمتی 250 ساله داشته و با دوره های مکاتبه ای آغاز شده است. یادگیری الکترونیکی دارای تعاریف متعددی است ولی به طور کلی می توان گفت هر گاه اطلاعات از یک نقطه به یک نقطه دیگر و یا از آموزش دهنده به آموزش گیرنده از طریق الکترونیکی رد و بدل شود به آن یادگیری الکترونیکی اطلاق می شود اما از سال 1997 به بعد که دوره ها و دانشگاههای الکترونیکی متعددی راه اندازی شده اند برخی از آنها در طراحی و ارائه ی آموزش های خود، بدون توجه به ویژگی ها و قابلیت های محیط یادگیری الکترونیکی، ساز و کارهای آموزش حضوری را در آن شبیه سازی می کنند و به کار می گیرند. طراحان این دوره ها بیشتر با استفاده از ابزارهای الکترونیکی، فرآیند ثبت نام ارائهی محتوا و اجرای آزمون های عینی را در اختیار می گیرند و به عبارت دیگر، آموزش الکترونیکی را مدیریت می کنند
در مقابل در برخی از دوره ها یا دانشگاه های الکترونیکی، محیط یادگیری به نحوی طراحی می شود که در آن مسئولیت های فرآیند یادگیری را به یادگیرنده می سپارند. در این رویکرد یادگیرندگان ترغیب می شوند با استفاده از قابلیت های ارتباطی فناوری، گروه ها یا اجتماع های پژوهشی تشکیل دهند. اما باید گفت که تمام بحث های مطرح شده درباره الگوهای مختلف یادگیری الکترونیکی به طور روشن بر پدیده ی تغییر تأکید داشته اند.
همانطور که تافلر اذعان داشته که »آنچه همه تحولات و رویداد ها را به هم پیوند می دهد، جریان خروشان تغییر است« باید پذیرفت که تغییرات سریع در ابزار های ارتباطی، تغییرات سریع تر در سیستم یاددهی - یادگیری را به دنبال می آورد. آنچه امروزه به عنوان ضرورت یادگیری الکترونیکی مطرح می شود پیاده کردن آموزش حضوری در محیطی مجازی نیست، بلکه به کارگیری رویکردهای جدید، الگوهای جدید و طرح های جدید برای رسیدن به نتایج جدید می باشد. امروزه جهانی سازی و دامنه ی گسترده ی تغییرات در عرصه های گوناگون سبب پدید آیی دانش نو در رشته های مختلف علمی می شود که همراهی با این تغییرات ضرورتی انکار ناپذیر است
همانطور که کناپر و کروپلی خاطر نشان می کنند، نکته ای که باید مورد تأکید قرار گیرد، آن است که افراد باید قادر به سازگاری با تغییراتی باشند که هم سریع است و هم فراگیر، تا هم به رشد و ارتقای خود و هم بهبود جامعه ای که در آن زندگی می کنند، کمک کنند. بدیهی است برای مواجه ی با تغییر، توانایی های کسب شده از طریق آموزش های رسمی کفایت نمی کند و افراد نمی توانند در طول تحصیلات خود حتی تا پایان دوره ی دکتری، مهارتها، نگرشها و شناخت های مورد نیاز در آینده را به دست آورند - کریمی، . - 1388 مقاله ی حاضر در پی آن است که ضمن روشن ساختن ابعاد نظام یادگیری الکترونیکی، به پیاده سازی رویکرد یادگیری مادام العمر1 در آموزشهای الکترونیکی بپردازد.
-2 یادگیری مادام العمر نظریهای نوپا در عرصهی یادگیری
مفهوم و ایده یادگیری مادام العمر یک مفهوم جدید و تازه شکل گرفته نیست، بلکه سابقه ای طولانی دارد. یادگیری مادام العمر همواره از شکلی به شکل دیگر، جدای از نظام رسمی آموزش، در جریان بوده است
