بخشی از مقاله
چکیده
دوره آموزشی ضمن خدمت، چگونه میتواند لذت یادگیری مداوم و مادام العمر را از طریق متد های آموزشی که توسط معلم اعمال می شود را بوجود آورد؟در این پژوهش روش نمونهگیری به صورت طبقهای نسبی میباشد که در اینجا %80 جامعه آماری ما لیسانس و %20 فوقدیپلم میباشد و %50 جامعه آماری ما از زن و %50 را مرد تشکیل میدهد. از این جامعه آماری اعضای پژوهش ما 100 نفری میباشد که 50 نفر زن و 50 نفر مرد و به صورت تصادفی خوشهای از بین 15 مدرسه ابتدایی انتخاب گردیدهاند. برای گرد آوری داده ها مورد نیاز دراین پژوهش از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است در روش کتابخانه ای از کتاب ها ،پایان نامه ها، مقالات پژوهشی و سایت های معتبر استفاده گردیده روش میدانی از پرسشنامه محقق ساخته که حاوی 30 سئوال که این پرسشنامه جهت رسیدن به اهداف 5 سئوال پژوهش مطرح شد و چند گزینه ای بسته پاسخ بر اساس مقیاس لیکرت 5 درجه ای - بسیار زیاد ،زیاد ، متوسط، کم، بسیار کم - تنظیم شده در این پژوهش روایی محتوایی پرسشنامه تایید شده است و پایایی پرسشنامه نیز با آلفای کرونباخ %95 ذکر شده است.
برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده از آمار توصیفی - جدول و نمودارها و توزیع درصدی میانگین- انحراف استاندارد - آزمون مستقل- t آزمون همبستگی - اسفاده گردیده است ×با توجه به یافتهها و فرضیات و سئولات پژوهش به این نتیجه میرسیم که:در مجموع آموزشهای ضمن خدمت تاثیر مناسبتری در کارایی معلمین نسبت به آموزشهای بلند مدت دارد و در کل چنین استنباط کرد که از دیدگاه معلمین آموزشهای ضمن خدمت بر میزان کارایی و رضایت شغلی معلمین تاثیر داشته موجب افزایش توانایی در امر تدریس و کلاسداری را فراهم میآورد و آنان را بسبت به تغیرات محتوی درسی آماده کرد. و باعث آمادگی و ارتقاء سطح علمی آنان میگردد.
کلید واژه :یادگیری مادام العمر، آموزش، ضمن خدمت
مقدمه
داده های این پژوهش نشان می دهد که استفاده از روش های خلاقانه ای که بتواند انگیزش را از طریق معلمان برانگیزد می تواند به لذت یادگیری × مداوم و مادام العمر منجر شود.نیازمندی جامعه به دانش آموزان با سواد تر و ماهر تر برای افزایش سطح بهره وری و توانایی رقابت با دیگر کشورها ، باعث می شود که تصمیم گیران جامعه به دنبال معلمان ماهر تر باشند تا با افزایش کارآیی آنان ، به اهداف خود برسند . جامعه امروز از فراهم نمودن آموزش اجباری به سمت تمرکز بر کیفیت آموزش و پرورش حرکت کرده و اصلاحات جدید برنامه درسی بر پرورش مهارت های فراگیران، یادگیری، چگونه یاد گرفتن، توسعه برنامه درسی و استفاده از راهبردهای متنوع تدریس تأکید می نمایند . چنین تغییراتی مستلزم تغییر نقش معلم است - لی و همکاران،. - 2003
نقش معلم از مخابره کننده اطلاعات به یاریگر، فراگیری راهنما و هم درس با دانش آموز تغییر می یابد .این نقش جدید از اهمیت مقام معلم نمی کاهد، بلکه مستلزم دانش و مهارت جدید است.نهاد تعلیم و تربیت هر جامعه عامل ترقی و تعالی آن محسوب میشود و یکی از ارکان مهم این نهاد، وجود معلمان آگاه و با تجربه است تا با علم و عمل خود افراد جوان جامعه را به سوی هدفهای متعالی رهنمون سازند و بدین ترتیب برای اصلاح جامعه به طور جدی قدم بردارند. لازمه وجود چنین مربیان و معلمانی در جامعه، تشکیل کلاسهای دانش افزایی و آموزشهای ضمن خدمت با اصول و فلسفه خاص خود است. امروزه بسیاری از اندیشمندان جهان بر آموزش پیوسته برای همه مردم تأکید میورزند و عقیقده دارند که آموزش و پرورش به زمان و مکان خاصی محدود نیست. انسان امروز در دنیایی به سر میبرد که هر لحظه درحال تغییر است.
در این دنیای متغیر فردی میتواند زندگی سرشار از موفقیت و سالمی داشته باشد که خود را با این تغییرات سازش دهد. در این راستا معلمان نیز برای انجام وظایف خود ملزم به شرکت در کلاسهای دانش افزایی هستند در غیر اینصورت چگونه خواهند توانست دانشآموزان را برای زندگی بهتر آماده کنند و این در حالیست که هنوز بسیاری از معلمان به همان شیوههای کهنه آموزش میدهند. و موجب دلسردی و بیرغبتی دانشآموزان به تحصیل میشوند.عصر حاضر با چالش های پیچیده و بسیار در جامعه، نحوه انجام کار، برقراری ارتباط با دیگران و نحوه یادگیری ما را تحت تأثیر قرار داده است عامل اصلی و تازه در این تغییرات افزایش نقش بنیادی اطلاعات و دانش است جامعه اطلاعاتی، جامعه دانش و جامعه یادگیری اصطلاحاتی برای معرفی این دوره هستند .
در پیوند بین جامعه و دانش، یادگیری عامل اصلی است .با وجود اهمیت تولید و توزیع دانش،دانشِ در جریان انتقال، تاریخ انقضایی دارد که برتوسعه حرفه ای و تمرین معلمی تأثیرگذار است . معلم اساسی ترین عنصر در نظام آموزش و پرورش می باشد که نقش الگو، مربی و راهنمای دانش آموزان و هدایت کننده فرایند تعلیم و تربیت را بر عهده دارد . میزان صلاحیت، کارآمدی، علاقه مندی، تسلط حرفه ای و مطلع بودن وی تعیین کننده فرآیند یاددهی-یادگیری است، لذا در هر نظام آموزشی توجه به معلمان و مجریان برنامه ها و طرحهای آموزشی، بعنوان مهم ترین عامل موفقیت و یا شکست دهنده نوآوریهای آموزشی مطرح می باشد. - کاکوجویباری، - 1382 .در زمان حاضر ، معلمان باید دانش خود ، را در مورد تغییرات مداوم در فرایند یاددهی یادگیری دوباره خلق کنند - وایلانت،. - 2007
تغییرات عمیق در ساختار، برنامه درسی و جمعیت دانش آموزی، هویت حرفه ای معلمان را دچار بحران نموده است. فقدان صلاحیت های مرتبط برخورد با این موقعیت جدید باعث شده که بسیاری از معلمان هویت حرفه ای خود را در تنگنا ببینند. - مورنو،. - 2007 معلمان در گسترش آموزش و پرورش نقش کلیدی دارند . مهمترین عامل کیفیت آموزش، کنش و واکنش هایی است که میان معلمان و دانش آموزان اتفاق می افتد . عناصر این تعامل، دانش، مهارت و حساسیت معلم از یک سو و انتظارات یادگیری، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و ویژگی فرهنگی یادگیرندگان از سوی دیگر هستند که موفقیت یا شکست آموزش و پرورش را تعیین می کنند .
بنابراین به کار گماردن تواناترین و شایسته ترین افراد برای حرفه معلمی حیاتی ترین مسأله است، و حیاتی تر از آن برنامه های تربیت معلم و آموزش های ضمن خدمت است که با کیفیت برتر و بالاتر فراهم آیند و برای معلمان این فرصت پیش آید تا دانش و مهارت خویش را در طول دوران خدمت افزایش دهند . کیفیت هر نظام آموزشی در نهایت به کیفیت معلمان آن جامعه وابسته است - روؤف ، . - 1379از عوامل مهم توسعه اقتصادی -اجتماعی و فرهنگی، گسترش همه ابعاد آموزش و تربیت معلمان متخصص و دانا به کار است .تحولات بزرگی که در زمینههای دانش به طور روزانه اتفاق میافتد، نیازهای جدید آموزش را برای معلمان مختلف به وجود می آورد که تحصیلات دانشگاهی صرف، پاسخگوی این نیاز نیست و به انواع دیگر آموزشها، مانند آموزش ضمن خدمت توجه دارد.آموزش ضمن خدمت، در حقیقت دانش جدیدی را در سبد آموزش های قبلی فرد قرار می دهد .
کلید اصلی این تعامل در استفاده از مکانیزم مؤثر آموزش ضمن خدمت معلمان استاصولاً. آموزش های ضمن خدمت را جزیی از آموزش های مداومی میتوان تصور کرد که انسان ها برای ایفای نقش مؤثر در روابط شغلی و به طور کلی روابط اجتماعی به آنها نیازمندند - کاظم پور و غفاری، . - 1390ناگفته پیداست که پیشرفت های سریع علوم تجربی، ریاضی، فنی و علوم انسانی، بویژه علوم تربیتی، روانشناسی و تکنولوژی آموزشی در جهان امروز، ایجاب می کند که معلمان تمام دوره های مختلف تحصیلی به طور مستمر به دانش افزایی، خودسازی و کسب مهارتهای لازم در انتقال عناصر فرهنگی به نسل آینده بپردازند و کودکان، نوجوانان و جوانان را با حاصل تحقیقات و تجربیات و نوآوریهای بشری با استفاده از شیوه ها، فنون و ابزار مناسب آشناسازند، این امر معمولاً در دو شکل آموزش پیش از خدمت - تحصیل در مراکز تربیت معلم - و ضمن خدمت انجام می پذیرد و در آموزش ضمن خدمت نیز از روشهای حضوری، مکاتبه ای، خودآموزی، آموزش رادیویی و تلویزیونی و .... استفاده می شود. - صافی، - 1373
مراکز آموزش ضمن خدمت می تواند به عنوان پل و رابطی بین معلمان، و اطلاعات بروز و جدیدی که مدام به دانش بشر در رشته های مختلف افزوده می شود کمک کند و معلم را در جریان و مسیر مداوم آخرین اطلاعات رشته خود قرار دهد .همچنین » از آنجا که نیازهای افراد به دلیل تغییراتی که در محیط به وجود می آید،دائماً در حال تغییر و تحول است و افراد بواسطه تغییر و تحولی که در دانش و تکنولوژی بشری اتفاق می افتد دچار نابهنگامی در حرفه و شغل خود می گردند و در نتیجه کارآیی آنان تحت الشعاع قرار می گیرد، ضرورت دارد از طریق بررسی مداوم نیاز های افراد و تدوین برنامه های آموزشی اثربخش، دانش و توانایی های آنها را نوسازی کرد. به این ترتیب این امکان در اختیار مسئولان آموزش قرار می گیرد که از طریق ایجاد زمینه ها و فرصتهای مناسب،مداوماً آنها را در کوران اطلاعات و یافته های جدید قرار دهند و زمینه رشد و توسعه مداوم افراد را فراهم کنند.« - محمدی، . - 1382
معلمان باید از طریق مطالعه دایمی کتب، مجلات و جزوات مربوط به رشته تحصیلی و تدریس خود و شرکت در سخنرانی های علمی و سمینارها، کلاس های کوتاه مدت و یا دراز مدت، بازآموزی و کارآموزی روز به روز بر اطلاعات خود بیفزایند تا بتوانند در کلاس درس با اطمینان خاطر و اعتماد به نفس تدریس کنند. از طرف دیگر، معلم باید متناسب با پیشرفت زمان معلومات خود را توسعه دهد و از یافته های جدید رشته تحصیلی تدریس خود مطّلع شود. اگر معلم تنها به مطالب زمان تحصیل خود قناعت کند و یا تنها به نوشته های کتب مورد تدریس خود توجه نماید، معلومات او مناسب زمان پیشرفت نخواهد کرد.اطلاعات ناکافی معلمان از شیوه انجام وظیفه ، رضایت و حوادث کاری بیشماری را به وجود می آورد ، که گاهی اوقات غیر قابل جبران است .
عدم کفایت در نشر و اطلاعات معلم در خصوص، خصوصیات کودکان تحت تعلیم باعث ضایعات اسفناکی در پرورش استعداد ها و توانایی های کودکان می شود. نداشتن آگاهی از شیوه های صحیح تربیتی در برخورد با مسائل و انحرافات ، تاثیرات ناگواری بر تحقق اهداف نظام آموزشی خواهد داشت.آموزش دائمی معلمان - به عنوان عناصری بسیار مهم و کلیدی جهت تحقق اهداف و اجرای برنامه های نظام آموزشی کشورها - در پی تحقق اهدافی مانند : بالابردن سطح دانش و مهارت شغلی ، ایجاد تخصص های لازم متناسب با مشاغل ، بهبود روش ها در جهت افزایش سطح کاردانی ، ایجاد روحیه مطالعه و پژوهشگری و نوآوری ، به روز درآوردن دانش و اطلاعات ، ایجاد فرصت ها و زمینه های مناسب رشد جهت ارتقای کارکنان به مشاغل بالاتر ، ایجاد زمینه ی لازم برای انطباق پذیری معلمان متناسب با تغییرات می باشد تا بتوان به فواید آموزش های شغلی دسترسی پیدا کرد . - زرین فرد،. - 1373
هدف های کلی
با توجه به پیشرفت سریع علوم و روانشناسی و تغییرات حاصله در کتابهای درسی هدف کلی این تحقیق بررسی نظرات معلمان و آگاهی از میزان اثردورههای دانش افزایی در ارتقاء سطح علمی و بالا رفتن کارایی و رضایت شغلی معلمان و آگاهی از میزان تأثیر دورهها دانش افزایی در افزایش توانایی آنان در امر کلاسداری و استفاده از وسایل کمک آموزشی و آشنایی با شیوههای جدید آموزشی با توجه به تغییرات کتابهای درسی در سالهای اخیر.
هدف های جزئی
1.اثر این دورهها - دانش افزایی - در ارتقاء سطح علمی و مهارتهای حرفهای آنان
2.دستیابی معلمان به گسترش کارایی و رضایت شغلی آنان
3.آگاهی از میزان استفاده معلمان از وسایل و مواد کمک آموزشی
4.دستیابی معلمان در اثر شرکت در کلاسهای دانش افزایی به افزایش نظرات بالا در امر کلاسداری و شیوه تدری 5.اطلاع از میزان آمادهسازی معلمان برای تدریس شیوههای جدید آموزشی متناسب با تغییرات حاصله در محتوای کتابهای درسی.
پیشینه نظری :
سابقه تاریخی آموزش در ایران
