مقاله فضای مجازی عرصه ی ظهور خلاقیت

بخشی از مقاله

فضای مجازی عرصه ی ظهور خلاقیت

چکیده
فناوری دیجیتالی و جامعه شبکه ای، افراد را به سوی زندگی ای سوق داده است که در آن می توانند با اتخاذ نقشی فعال و خلاق، به صورت فردی یا جمعی در ساختن چیزی جدید سهیم باشند، در فرایند «هم آفرینی» شرکت کنند و به خودیابی خود کمک می کنند. کیفیت آزادی بخش اینترنت کاربران اینترنتی را دعوت میکند تا به تفکر، تجربه، بازی، فعالیت های گروهی و ارتباط بپردازند. اینترنت همواره محیطی را خلق کرده که همگان می توانند با تکیه بر توانایی ها و استعدادهای خود دست به ابداع و خلاقیت بزنند. از آنجا که خلاقیت به طور آزاد در حال گسترش است هر لحظه می توان متفکران و نوآوران خلاقی را تصور کرد که می توانند راه حل های بهتری را پیشنهاد دهند. از میان رفتن محدودیت مکان و زمان، نبود کنترل و انتقاد، ناشناس ماندن، امکان خیال پردازی و تنوع گوناگون محیط های اینترنتی فرصت مناسبی را برای بروز خلاقیت فراهم می کند. در این مقاله ضمن بررسی ماهیت فضای مجازی ، ویژگیهایی از فضای مجازی که موجبات بروز خلاقیت را فراهم می کنند مورد بحث قرار می گیرند. از آنجا که استفاده از تکنیکهای خلاقیت در فضای مجازی با استفاده از ابزارها و سیستم های نرم افزاری به گروهها برای تفکر خلاق تر کمک می کند، در این مقاله این ابزارها و سیستم ها بصورت کلی و فارغ از جزئیات تکنیکی بررسی خواهند شد.

واژه های کلیدی : فضای مجازی ، اینترنت، خلاقیت

مقدمه
گسترش روزافزون تکنولوژی های جدید ارتباطات در سالهای اخیر، تمام جنبه های حیات اجتماعی را با چالش روبرو کرده است. گروه های دارای مرزهای سخت سنتی، جای خود را به گروه های مجازی با مرزهای منعطف داده اند و به همین دلیل امکان مبادله هر چه بیشتر اطلاعات و پیام ها، منجر به کاهش و در مواردی حذف فاصله میان گروه های مختلف شده است. با نفوذ فزاینده اینترنت به درون خانه ها، امکان اشتراک در تجارب گروه های مختلف ایجاد شده است. از منظر سخت افزارهای ارتباطی، تعداد سایتها و تکنولوژی های وابسته به آنها نیز در حال گسترش است و این امر ردپای خود را در تمام حوزه های زندگی بشری برجا گذاشته است. ظهور شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای جهانی از دهه نود میلادی به بعد، تحولی بنیادین را در دو حوزه رایانه و مخابرات رقم زدند . این شبکه ها که خود از بسیاری سیستمهای رایانه ای متصل به یکدیگر تشکیل شده اند، به مدد فناوریهای پیشرفته مخابراتی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و فضایی با ویژگی های کاملا متمایز از دنیای فیزیکی به وجود آوردنده اند که عده ای آن را فضای مجازی نامیده اند و عده ای هم عنوان فضای سایبر را برای آن برگزیده اند .(جلالی فراهانی، ۱۳۸۳ ( فضای مجازی یک نوع اجتماع و همسایگی بزرگی است که میلیون ها کامپیوتر و استفاده کنندگان آن را در سراسر جهان به هم می پیوندد. فضای مجازی را با اندکی مسامحه می توان مترادف با شبکه جهانی اینترنت دانست. اینترنت شبکه گسترده جهانی است که شبکه های مختلف رایانه ای در اندازه های متعدد و حتی رایانه های شخصی را با استفاده از سخت افزار ها و نرم افزارهای گوناگون و با قراردادهای ارتباطی به یکدیگر متصل می کند. این شبکه جهانی از طریق خطوط تلفن ، رایانه های شخصی و شبکه های رایانه ای را به یکدیگر متصل می کند و با اختصاص نشانی های الکترونیکی مشخص به هر یک از آنها برقراری ارتباط سریع و گسترده را میان کل کسانی که به شبکه متصل هستند ، فراهم می کند و تبادل اطلاعات را میان آنان را به صورت متن ، صدا ؛ تصویر و فیلم میسر می سازد(عراقچی، 1377) اینترنت به عنوان یک وسیله ، دارای قابلیت عظیمی برای افزایش تنوع اطلاعات و سرگرمی های در دسترس افراد و سازمان های سراسر جهان است . این وسیله فضایی را برای افراد به وجود می آورد که هر شخصی که به آن دسترسی دارد می تواند در حالتهای مختلفی که در محیط آن- لاین وجود دارد شرکت کند و دیدگاه ها و نظراتش را در قالب متن، صدا، تصویر یا صوت بیان کند و نیز می تواند به حجم گسترده ای از اطلاعات و برنامه های ارائه شده از سوی دیگران دسترسی یابد محیط سایبر یا فضای مجازی از دستاوردهای این وسیله ارتباطی جدید است که فضایی مجازی و غیر ملموس موجود در فضای شبکه های بین المللی است. این فضا دارای ویژگیهایی است که آنرا مستعد بروز خلاقیت ساخته است. از جمله این ویژگیها می توان به انعطاف پذیری زمانی، فضای نامحدود، انعطاف هویت و قابلیت ناشناس ماندن، پایگاههای برابر و امکان تعامل گسترده را نام برد. در این مقاله ضمن بررسی ماهیت فضای مجازی ، ویژگیهایی از فضای مجازی که موجبات بروز خلاقیت را فراهم می کنند مورد بحث قرار می گیرند. از آنجا که استفاده از تکنیکهای خلاقیت در فضای مجازی با استفاده از ابزارها و سیستم های نرم افزاری به گروهها برای تفکر خلاق تر کمک می کند، در این مقاله این ابزارها و سیستم ها بصورت کلی و فارغ از جزئیات تکنیکی بررسی خواهند شد.

ماهیت فضای مجازی
فضای مجازی جزو آن دسته از عباراتی است که در ادبیات مربوط به ارتباطات کامپیوتری بیش از همه از آن استفاده می شود. این عبارت تا اندازه ای بیانگر پیش فرض های ما در مورد دو مفهوم جامعه واقعی و تکنولوژی کامپیوتری است و بر اساس همین پیش فرض ها و مفاهیم است که فضای مجازی معنا پیدا میکند. فضای مجازی برای نخستین بار توسط ویلیام گیبسون - نویسنده کانادایی رمان های علمی- تخیلی- در سال ۱۹۸۲ مورد استفاده قرار گرفت. فضای مجازی برای گیبسون در حقیقت فضایی تخیلی است که از اتصال رایانه هایی پدید آمده است که تمامی انسان ها، ماشین ها و منابع اطلاعاتی در جهان را به هم متصل کرده اند. ( ثنایی مهر، 84) این معنا به صورت تقریبی مشابه معنایی است که ما امروزه از کاربرد لفظ فضای مجازی در نظر داریم. فضای مجازی را می توان برای توصیف تمام انواع منابع اطلاعاتی موجود شده از طریق شبکه های رایانه ای به کار برد، در حقیقت فضای مجازی نوع متفاوتی از واقعیت مجازی و دیجیتالی است که توسط شبکه های رایانه ای هم پیوند تامین می شود که با اندکی مسامحه می توان آن را مترادف با شبکه جهانی اینترنت دانست. فضای سایبر یا مجازی ترکیبی از دو مفهوم، مجزا است که در کنار هم مفهوم واحدی را خلق کرده اند، بنابراین بهتر است برای درک این مفهوم نخست این مفهوم واحد را شکسته و جزء به جزء بررسی کرده و سپس مجددا آنها را در هم ادغام کنیم.
کار را با واژه سایبر آغاز می کنیم. این واژه از ریشه یونانی لغت کنترل گرفته شده و به طور ترکیبی در واژه های سایبرنتیک - سیستم های کنترلی ابر تکنولوژی های رایانه های به هم پیوسته، تکنولوژی جدید و واقعیات مصنوعی با راهبردهای دستیابی و کنترل سیستمی- یا سایبرارگ به معنی امتزاج ماشین و ارگانیسم انسانی و حاصل پیوند بین طبیعت، جامعه و تکنولوژی نیز بکار رفته استثنایی مهر، ۸۴). مفهوم دوم به کار رفته در واژه فضای مجازی، مفهوم فضا است. معمولا مفهوم فضا در مقایسه با مفهوم مکان توصیف و تعریف می شود و بدون شک نخستین وجه تمایزی که در جریان مقایسه مکان و فضا برجسته است، سطح انتزاع این دو مفهوم است. فضا در مقایسه با مکان مفهومی بسیار انتزاعی و به سختی قابل تصور بوده به طوریکه درک این مفهوم بدون واسطه درک مکان برای ما موجودات فیزیکی غیر ممکن است. در حقیقت فضا دال بر همه جا و مکان دلالت بر جایی معین است و از همین رو است که تصور همه جایی بسیار دشوارتر از جایی خاص است. مکان دارای محتوا است ولی فضا نوعی خلاء است، مکان دارای دو بعد است در حالیکه فضا مفهومی سه بعدی است. مکان مفهومی مرزپذیر و قابل محدود شدن اما فضا مفهومی مرکز و تا حدودی نامتناهی است. مکان همواره به تثبیت و تصلب گرایش دارد ولی فضا به سیالیت و رها شدگی(ثنایی مهر، ۸۴). تمام خصوصیات ذکر شده را می توان ویژگی فضای مجازی، جزء لاینفک آن و ناشی از فضا بودگی آن دانست در حقیقت درک مفهوم فضای مجازی بدون درک مفهوم فضا و اهمیت آن در جهان امروز بی معنا است. در حقیقت فضای مجازی مانند هر فضایی دارای موقعیت جغرافیایی، فیزیکی یا محدوده سرزمینی خاص نیست ولی با این وجود نوعی واقعیت برجسته در جهان معاصر است، چرا که ما کنشگران انسانی هر روزه در آن دست به عمل می زنیم با آن در تعامل هستیم، از آن یاری می طلبیم و با او به داد و ستد اطلاعات می پردازیم.
مطالعه اینترنت کار ساده ای نیست. اول اینکه اینترنت رسانه ای است که میتوان آن را از راه های متفاوت تجربه کرد. اگرچه رایانه و صفحه کلید معمولا واسطه تجربه اینترنتی ما می باشند راه های مختلفی وجود دارند که کاربران می توانند از طریق آنها در اینترنت به اکتشاف بپردازند، خود را ابراز کرده و با استفاده از اینترنت با دیگران ارتباط برقرار کنند . دوم اینکه اینترنت فضایی اجتماعی و شناختی است. استفاده از اطلاعات به فعال سازی روابط روانی اجتماعی بستگی دارد که شناخت ها در آن ارتقاء می یابند.سوم اینکه تجربه اینترنتی حتی زمانیکه ما بتنهایی در یک فضای مجازی، گفتگو میکنیم همواره در بافتی خاص صورت می پذیرد. از این دیدگاه، درک کامل این پدیده تنها از طریق تحلیل دقیق بافت اجتماعی امکان پذیر خواهد بود که پدیده در آن رخ میدهد ( ,Riva 2001)
این نکات به وضوح ماهیت تجربه اینترنتی را مشخص می نمایند. می توان تجربه اینترنتی را فرایندی دانست که در آن گروهی از کنشگران اجتماعی در موقعیتی مشخص در مورد مفهوم موقعیتهای گوناگونی بحث می کنند که در یک محیط الکترونیکی میان آنها ایجاد می شود.
در هر حال فضای مجازی در هر تعبیری و با هر تعریفی، قلمرویی وسیع، بدیع و بکر است که برای ساکنان خود امکانات، آزادی ها، فرصت ها، دلهره ها، آسیب ها و محدودیت های نوینی را به همراه دارد. ظهور جهان جدید یعنی جهان مجازی، بسیاری از روندها و نگرش ها و ظرفیت های آینده جهان را تحت تاثیر خود قرار می دهد. این جهان در واقع به موازات و گاه حتی بر جهان واقعی مسلط شده و عینیت واقعی پیدا می کند. این دو جهان دارای داد وستدهای بیشماری با یکدیگر هستند. جهان واقعی با خصایصی مانند جغرافیا داشتن، دارای نظام سیاسی خاص بودن، محبوس بودن، طبیعی بودن و غیره از جهان مجازی متمایز می شود و جهان مجازی نیز در مقابل با خصیصه هایی مثل بی مکانی، فرازمان بودن، تکثر داشتن، قابل دسترس بودن همزمان و غیره از جهان واقعی به طور نسبی جدا می شود. مهمترین تغییری که ظهور فضای مجازی و در پرتوی آن شکل گیری جهان مجازی به وجود آورده، تغییر در روابط انسانی است؛ جایگزینی روابط چهره به چهره سنتی با روابط مجازی با واسطه رایانه، شاید مهمترین بخش این تغییر است)ثنایی مهر84 )
ویژگیهای فضای مجازی که موجبات بروز خلاقیت را فراهم می کند
ظهور صنعت همزمان ارتباطات و فضا پیدا کردن "جهان مجازی در ساختارها و مکان های مجازی در فضای کلان اینترنت و فضای های خاص مجازی مثل وب سایتها، وبلاگ ها، فضای های ارتباطی گروهی و شبکه ای، خانه های گفت وگو و فضاهای ارتباطی ایمیلی، جهان جدیدی در کنار جهان فیزیکی خلق کرده است که از آن تعبیر به "جهان مجازی" میشود. به طور حتم منطق حاکم بر جهان مجازی تفاوت های جدی با منطق جهان فیزیکی دارد و به عبارت دیگر فهم این دو جهان نیازمند زبان متفاوتی است و تمایز و کارکردهای متفاوتی را در مقایسه با جهان فیزیکی فراهم می کند (98,suler). از دیدگاه شناختی اینترنت فراتر از همه چیز انبار عظیمی از داده ها برای جستجوی اطلاعات است و از دیدگاه اجتماعی محیطی برای ایجاد جوامع آن لاین و فضایی برای گردهمایی اجتماعی است ( 2003, & Riva Galimberti). بدین ترتیب کنشگرهای اجتماعی چه استفاده ای از اینترنت می کنند؟ افراد نه تنها از طریق اینترنت بصورت بلادرنگ تعامل برقرار می کنند بلکه از ابزارهای واسط فیزیکی و مفهومی متعددی نیز استفاده می کنند. افراد بطور خاص ویژگیهای یک مصنوع را بر اساس فرایندهای اجتماعی همچمون تجارب مشترک بدست آمده طی استفاده از آن ، ایجاد انتظارات و تعریف راه درست و مطلوب استفاده از آن محصول مصنوع - درک می کنند( 2003, Riva
& Galimberti ). در حال حاضر اینترنت، فضای مجازی ، وب یا فناوری اطلاعات تنها یک اسم است که ما از آن برای نسبت دادن مجموعه ای از استعاره ها استفاده می کنیم که قابلیتهای بالقوه بسیار و کاربردهای گوناگون مصنوعی در دست ساخت را تعریف می کنند. در حقیقت از سه نوع استعاره بهره می گیریم که هر یک منعکس کننده شیوه خاص تفسير تجارب انسانی است. نخست استعاره هایی هستند که اینترنت را بعنوان فضای گردآوری اطلاعات در نظر می گیرند . رشد چشمگیر اطلاعات موجود، شیوه تفکر ما درباره اطلاعات را تغییر داده است. در حالیکه اطلاعات پیشین منابعی نادر بوده و دسترسی به آنها دشوار بود ما روی اینترنت با سربار اطلاعاتی مواجه هستیم. فعالیتهای انسانی همچون جستجو ، جمع آوری و مصرف اطلاعات در عصر اینترنت عمیقا تغییر کرده است. سپس استعاره هایی که اینترنت را همچون فضایی برای برقراری ارتباطات و گردهمایی اجتماعی می دانند. اینترنت بعنوان فضایی برای گردهمایی افراد نیز ساختار بندی می شود. رفتارهای مناسب در یک گردهمایی شامل چت، بحث و مشاجره می شود. و در آخر استعاره هایی که اینترنت را همچون مصنوعی جدید در نظر می گیرند. استعاره گردهمایی اجتماعی تمرکز اینترنت را از پردازش اطلاعات فردی به فرایندهای اجتماعی همچون برقراری ارتباط، بحث و روایتهای متقابل از خود تغییر می دهد. ( 2003, Riva & Galimberti ) یکی از ویژگیهای برقراری ارتباط در محیطهای الکترونیک، امکان تجربه گونه های جدید ابراز خود است. یک تکنولوژی اجتماعی از این طریق افراد دارای علایق مشترک را قادر می سازد یکدیگر را یافته، گفت و شنود داشته و به مرور زمان با هم ارتباط برقرار کنند. تعامل متقابل در اینترنت می تواند تفکرات فردی، خودافشاگری و پزوهش را در قالب هویتهای اجتماعی و فردی تحریک کند: مشارکت در تکنولوژیهای کامپیوتری مجموعه ای از فرصتهای دوباره را برای بزرگسالان فراهم می کند تا مسائل فردی حل نشده خود را سر و سامان داده و به مسائل مربوط به ماهیت خود بیندیشند.

ارتباط کامپیوتری فواصل فیزیکی میان مشارکت کنندگان را از بین می برد، اهمیت موقعیت فیزیکی را کم می کند و علائم ظاهری را حذف می کند. همچنین وقت و هزینه را کاهش داده و در نتیجه به انتشار اطلاعات کمک می کند. در ادامه ویژگیهای فضای مجازی که موجبات بروز خلاقیت را فراهم می کند شرح داده می شود.
انعطاف هویت پست الکترونیکی، چت، پیامهای فوری و وبلاگها همچنان رایجترین شکلهای تعامل اجتماعی است. فقدان نشانه ای رودررو تاثیر شگرفی بر چگونگی ابراز هویت شخص در فضای مجازی داشته است. هنگامیکه فقط بوسیله متن ارتباط برقرار می کنید حق دارید خودتان باشید تنها بخش هایی از هوی خود را بیان کنید، هویتهایی تخیلی برگزینید یا کاملا ناشناس باقی بمانید و حتی در برخی موارد تقریبا نامرئی شوید. (98,Suler) اینترنت به عنوان یک دنیای جدید و محیطی گسترده ، فضایی را خلق کرده است که هویت نامشخص و به صورت مستمر متحولی را ، به ویژه برای برای نسلی که در مقایسه با نسل قبل با محرکهای فراوانی مواجه است، می آفریند. این فضا فضای گمنامی است در این فضا هیچ مخزن مرکزی ، محل کنترل و یا کانالهای ارتباطی مشخصی ندارد به همین علت امکان کنترل محتوای آن وجود ندارد . ناشناس ماندن در اینترنت ، برای خلاقیت ، فرصتهای جدیدی فراهم می کند. گسترش تکنولوژی های جدید با شکل گیری فضاهایی مجازی همراه شده است؛ فضاهایی با هویت و کارکردی متفاوت از فضاهای ملموس گذشته که ارزش ها، مفاهیم و باورهای گذشته را به نحوی مورد بازنویسی خود قرار می دهند. بشر جدید در مواجهه با چنین فضای جدیدی، در پی افزایش ارتباط خود، ظاهرة جست وجوی اطلاعات و دستیابی بیشتر به دانش است (مراتی، ۸۶)
ادراک های دگرگون شده
آرام نشستن و خیره شدن به مانیتور می تواند بدل به سطح دگرگون شده ای از آگاهی شود. برخی افراد هنگام استفاده از پست الکترونیک و یا پیام های فوری احساس می کنند ذهنشان با ذهن دیگری در آمیخته است. در جهانهای چندرسانه ای تخیلی که افراد دارای هر گونه توانایی تخیلی می شوند این تجربه حالت سوررئالیستی دارد. این سطوح دگرگون شده و رویا مانند آگاهی در فضای مجازی می تواند دلیل جذابیت آن برای برخی افراد باشد. (Suler,98)
پایگاههای برابر در اینترنت همه افراد فرصتی برابر برای اظهار نظر دارند. همه افراد بدون در نظر گرفتن موقعیت، ثروتریال نژاد، جنسیت و غیره از شرایطی یکسان شروع می کنند. برخی این موضوع را دموکراسی شبکه می نامند. مهارت فرد در برقراری ارتباط، پشتکار، کیفیت ایده ها و دانسته های تکنیکی وی می باشد. (98,suler)
فضای نامحدود فاصله جغرافیایی اهمیت چندانی در ارتباط افراد ایجاد نمی کند.این بی اهمیتی فواصل جغرافیایی برای افرادی که دارای نیازها و علایق منحصر بفرد هستند معانی ضمنی مهمی دارد. این افراد ممکن است نتوانند در زندگی خارجی خود افرادی با نیازها و علایق مشترک بیابند. اما در فضای مجازی همه حتی افرادی با ویژگیهای غیر معمول به آسانی می توانند افراد مشابه را بیابند. (1998 ,suler)

امروز دیگر مرکزیت خانه و میزان دسترسی فرد به اطلاعات و گسترش انتخاب نگرش کاربر باعث یافتن ذهنیتی ورای گروهی که تعلق فیزیکی و مکانی به آنها دارد شده است. فضای اصلی تعامل معرفتی در جامعه ی شبکه ای متأثر از فضایی است که ارائه اطلاعات متكثر، آن را ایجاد کرده است به عبارتی رسانه می تواند واقعیتی مجازی را شکل دهد که بر حوزه معرفت نیز محاط است و وسیله ارتباطی همچون پلی بین افراد جامعه عمل می کند و آنها را از تعلقشان به یک کل آگاه می سازد(قدیانی، 87)
انعطاف پذیری زمانی فضای مجازی فضای زمانی منحصربفردی را ایجاد می کند که در آن زمان تعامل، بصورت خطی منبسط می شود. این موضوع باعث ایجاد محدوده ای برای تفکر می شود. در مقایسه با برخورد روبرو زمان بیشتری برای بررسی مسایل و اماده کردن پاسخ وجود دارد. برای برخی از کابران جدید اینترنت عادت کردن به این تجربه زمانی جدید اند کی طول می کشد. بعنوان مثال آنان ممکن است فورا انتظار پاسخ به پست الکترونیک خود را داشته باشند. طی چت یا پیام کوتاه برای پاسخ دادن به طرف مقابل از چند ثانیه تا چند دقیقه وقت دارید که این بازده زمانی بسیار طولانی تر از برخوردهای رودررو است. در پست الکترونیک، وبلاگها و گروههای خبری و غیره ساعتها، روزها و گاه هفته ها برای پاسخ دادن وقت دارید. (1998,suler)
فضا و زمان در این ساخت مبنای قبلی خود را از دست داده است. تا کنون زیست - جهان انسان اجتماعی، به شدت مقید به زمان و مکان بوده است. به عبارتی دیگر، ساختار فضا- زمانی زندگی اجتماعی، چگونگی کنش اجتماعی و روابط اجتماعی فرد را مشخص می کرد. در حالیکه در فضای سایبر" زمان و فضا دچار تغییر و تحول شده اند. فواصل مکانی و جغرافیایی کاملا بی معنی شده اند و زمان نیز به واسطه ارتباطات آنی و لحظه ای از معنای قبلی جدا شده است. (سروری 87)
تکثر اجتماعی شخص می تواند براحتی با صدها یا شاید هزاران نفر ارتباط برقرار کند. افراد می توانند با ارسال پیامها اشخاصی متناسب با علایق باطنی خود را جذب نمایند. افراد با استفاده از موترهای جستجو می توانند میلیونها صفحه را بررسی کرده و توجه خود را معطوف به گروهها و افراد خاصی نمایند. (1998 ,suler)
قابلیت ثبت و نگهداری برخلاف تعاملات دنیای واقعی در فضای مجازی کاربر می تواند گفته های خود فرد مقابل و زمان گفتگو را بطور دائم ثبت کند. فرد می تواند هر قسمتی از ارتباط را که مایل باشد دوباره تجربه کرده و مجددا مورد ارزیابی قرار دهد. (1998 ,suler)
روابط آن لاين و تعاملی بودن توسعه اینترنت به طور فزاینده ای امکان ایجاد و حفظ روابط چندگانه را افزایش داده است، برخی از این نوع روابط ممکن است تنها در فضای مجازی وجود داشته باشد. برای آنهایی که متصل به فضای مجازی می باشند، ارتباطات بواسطه کامپیوتر، فرصتی را به منظور جستجوی اطلاعات، حمایت و تأیید هویت را صرفنظر از ملزومات زمان و جغرافيا ارائه می نماید. پست الکترونیک، پیامهای کوتاه، چت رومها، گروههای خبری، لیستسروها، وب سایتها بازیهای تعاملی انلاین بدل به مکانهایی برای گسترش و حفظ روابط اجتماعی شده اند و ادراک ما در این بافتها اهمیت روزافزونی در زندگی روزمره ما دارند