بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کم رویی و پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم و ششم ابتدایی انجام گرفته است. این تحقیق از نظر روش، توصیفی و از نوع همبستگی است . کلیهی دانش آموزان پایه پنجم و ششم مقطع ابتدایی منطقه شاسکوه شهرستان زیرکوه قاین که تعداد آنها 270 نفر است به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. به روش نمونهگیری تصادفی چند مرحلهای، 136نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
ابزار گردآوری اطّلاعات، پرسشنامهی پذیرش اجتماعی کراون و مارلو و پرسشنامهی کمرویی است. اطّلاعات گردآوری شده براساس آمار توصیفی و استنباطی - آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره، تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی - از طریق نرم افزارآماری spss20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادکه متغیر کمرویی پیشبینیکننده منفی و متغیر پذیرش اجتماعی پیشبینیکننده مثبت پیشرفت تحصیلی - درس فارسی، ریاضی و علوم - بود. نتایج ضریب همبستگی نشان داد بین کمرویی و پذیرش اجتماعی رابطه معنادار معکوس وجود داشت.
همچنین نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد بین دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ پیشرفت تحصیلی - در دروس فارسی، ریاضی و علوم - و کمرویی تفاوت معنیداری وجود داشت. ولی از لحاظ پذیرش اجتماعی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بین دانشآموزان پایه پنجم و ششم از لحاظ پیشرفت تحصیلی - در دروس فارسی، ریاضی و علوم - و کمرویی تفاوت معنیداری وجود نداشت ولی در پذیرش اجتماعی تفاوت معنی داری مشاهده شد.
مقدمه
کم رویی یعنی خود توجهی فوق العاده و ترس از مواجه شدن با دیگران. زیرا کم رویی، ترس یا اضطراب اجتماعی است که در آن فرد از مواجه شدن با افراد نا آشنا و ارتباطات اجتماعی گریز دارد. از دیدگاه روانشناسی، کمرویی برچسبی است که فرد به خود می زند. یعنی اگر شما معتقد باشید که کمرو هستید حتما همان گونه عمل خواهید کرد. احتمالا افرادی که به کم رویی مبتلایند، دلایل رفتار خود را نمی دانند. کمبود اعتماد به نفس باعث رنجش افراد کم روست و این خود باعث می شود تا این گونه افراد در برخورد با دیگران به سهولت ناراحت و دست پاچه شوند.
افراد کم رو، منزوی هستند و همسالان، تمایلی به انتخاب آنها برای انجام یک فعالیت مشترک ندارند طرد از طرف همسالان، ممکن است منجر به اختلال عملکرد تحصیلی پایین و اجتناب از مدرسه، مشکلات تحصیلی و احتمالا ترک مدرسه شود. پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از شاخص های یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان، مطرح شده است. یکی از متغیرهایی که به نظر می آید در ارتباط با پیشرفت تحصیلی حائز اهمیت باشد کمرویی است.
کمرویی»شکلی از اضطراب اجتماعی، همراه با اضطراب حضور در جمع، پریشانی و خجالت است - باس1 ، 1980، به نقل از مفتاح، . - 1381 کمرویی مقوله ای ناروشن است که هرچه به آن نزدیک شویم تنوع بیشتری در آن مشاهده می کنیم - عامریان، . - 1387 کمرویی صفت فردی است که به خاطر ترسویی، احتیاط کاری و عدم اطمینانش ، نزدیک شدن به او مشکل است و در فرهنگ لغت، کمرویی را به عنوان ناراحت بودن در حضور دیگران تعریف می کند. فرد کمرو کسی است که هشیارانه از مواجهه با افراد یا چیزهای مشخص یا انجام کاری همراه آنان بیزار است.
در گفتار و کردار خود ملاحظه کار است و به طور محسوسی ترسو می باشد - خوش کام، 1379، ص . - 43 از نظر متخصصان بهداشت و سلامت روان، کمرویی و انزواطلبی در حکم یک اختلال رفتاری، از جدی ترین مشکلات کودکان و نوجوانان است. »کمرویی« توجهی غیر عادی و مضطربانه به خویشتن در موقعیت های اجتماعی است که به دنبال آن، فرد دچار نوعی تنش روانی- عضلاتی می شود و شرایط عاطفی و شناختی او تحت تأثیر قرار می گیرد و موجب بروز رفتارهای خام و واکنش های نامناسب می گردد - ناصری،1381 ، ص. - 75 کمرویی واقعی شخصی است که فرصت های خجالت کشیدن بیشتر از دیگران در اختیار او قرار می گیرد تا به جایی که آشکارا می توان گفت تمام روز خود را با این عارضه می گذراند.
او در این حالت اگر بخواهد دست به ساده ترین کارها بزند و یا آسان ترین برخورد و رابطه را ایجاد نمایدیا مثلاً تصمیم بگیرد به چنان وضع اسفناکی می افتد که هیچ کس جز خود او نمی تواند آن را توصیف نماید. چون در آن موقع در او عدم اعتماد به نفس ایجاد می شود و حالات هیجانی در او ظاهر می گردد - مثل لکنت زبان و غیره - - شارتیه، ترجمه هوشیار، 1369، ص . - 78 همیشه در کلاس دانش آموزانی هستند که خودشان را در حصار کمرویی زندانی می کنند و توانایی آن ها به علت کمرویی ناشناخته باقی می ماند - زیمباردو19702 ، به نقل از مفتاح، - 1381 معتقد است که افراد کمرو، به دلیل خودمفهومی تحصیلی پایین، دارای پیشرفت تحصیلی پایینی هستند. یافته های تحقیقی در بررسی ارتباط کمرویی و پیشرفت تحصیلی نشان دهنده یافته های متناقض بوده است.
نتایج تحقیقات فرایدمن - 1980، به نقل از جونز3و همکاران ، - 1986 ، پونزتی و کیت - 1981، به نقل از مفتاح،1381 - ، - زراعی کلات1373، به نقل از مفتاح ، - 1381، همسو با زیمباردو نشان دادند که کمرویی با پیشرفت تحصیلی پایین همراه است. اما نتیجه تحقیقات دیگری مثل - تریب1983، به نقل از مفتاح ، - 1381، ارتباط مثبتی را بین کمرویی و پیشرفت تحصیلی نشان داد. به دلیل تناقض در یافته های تحقیقاتی و کافی نبودن پژوهش های انجام شده، یکی از سؤالات این تحقیق، بررسی ارتباط بین کمرویی و پیشرفت تحصیلی است. سؤال دیگر ارتباط بین کمرویی و پذیرش اجتماعی است.
پذیرش اجتماعی یعنی حرف زدن و رفتارکردن مطابق انتظارات دیگران . بنابراین پذیرش اجتماعی همانند یک پیوستاری است که در یک انتهای آن پذیرش اجتماعی خیلی بالا، یعنی افرادی قرار دارند که نظرات و تجربیات خود را در مصاحبه ها و پاسخگویی به سئوالات تغییرشکل می دهند و در انتهای دیگر پذیرش اجتماعی پائین یعنی افرادی را شامل می شود که به هیچ وجه نظرات و تجربیات خود را تغییرشکل نمی دهند .همه این افراد در 3 گروه زیر طبقه بندی می شوند و طبیعی است که اغلب افراد در حد وسط قرار دارند - گنجی، . - 1384 هایمل4 و همکاران - 1990 - طی مطالعه ای نشان دادند که کمرویی توانسته است مقبولیت اجتماعی پایین را پیش بینی کند.
گیزنبرگ و همکاران - 1998 - طی مطالعهای نشان دادند که افراد کمرو مقبولیت اجتماعی پایینی دارند - به نقل از رحیمی و همکاران . - 1385 در یک بررسی دیگری مایلر - 2003 - نشان داد کمرویی با توافق اجتماعی همبستگی منفی دارد - به نقل از حسین چاری و دلاور پور، . - 1384 مطالعه اسپنس و همکاران - 1999 - نیز نشان داد که بین کمرویی و مقبولیت اجتماعی همبستگی منفی معنی داری وجود دارد و این رابطه به این معنی که تردید فرد درباره توانایی اش جهت شرکت مؤثر در موقعیت های اجتماعی، که ممکن است از طرف دیگران به طور منفی ارزیابی شود و این تصور موجب بازداری رفتار در موقعیت های اجتماعی، تحصیلی گردد و به بیان دیگر اندازه های بالا کمرویی همراه با اندازه های پایین پذیرش اجتماعی است. آیا در جامعه ی پژوهشی تحقیق حاضر نیز به نتایج محققین - هایمل و همکاران،1990؛ گیزنبرگ و همکاران،1998؛ مایلر،2003؛ و اسپنس و همکاران، - 1999 دست خواهیم یافت؟
دانش آموزانی که منزوی هستند و همسالان، تمایلی به انتخاب آنها برای انجام یک فعالیت مشترک ندارند طرد از طرف همسالان، ممکن است منجر به اختلال - نورث وی5 و ویگدور، - 1947، بزهکاری - کرافت و گریگایر، - 1956، افسردگی - کوپراسمیت و پاترسن، - 1991، عملکرد تحصیلی پایین و اجتناب از مدرسه - لد6، - 1990، مشکلات تحصیلی - دایشین، 1990 ؛ به نقل از چن و رابین، - 1997 و حتی ترک مدرسه - کوهلن1 و کولیستر، - 1952، شود .این پیامدهای منفی و گسترده، موجب شده است که برخی از پژوهشگران توجه خود را روی عواملی که با پذیرش اجتماعی مرتبط هستند، متمرکز نمایند. در تعدادی از پژوهش ها رابطه موفقیت های تحصیلی با پذیرش اجتماعی بررسی شده است. اما این پژوهش ها به نتایج متفاوتی منجر شده اند. کمرویی می تواند در پیشرفت تحصیلی در سطوح مختلف تحصیلی نقش موثر ایفا نماید که در این پژوهش فرضیات زیر مورد بررسی قرار می گیرد:
-1 بین کم رویی با پیشرفت تحصیلی دروس فارسی، ریاضی و علوم دانش آموزان رابطه وجود دارد.
-2 بین پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دروس فارسی، ریاضی و علوم دانش اموزان رابطه وجود دارد.
-3 بین کم رویی و پذیرش اجتماعی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
-4 بین کم رویی، پذیرش اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دروس فارسی، ریاضی و علوم دانش آموزان بر حسب جنسیت تفاوت وجود دارد.
-5 بین کم رویی، پذیرش اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دروس فارسی، ریاضی و علوم دانش آموزان بر حسب پایه تحصیلی تفاوت وجود دارد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است. از نظر روش توصیفی است و از آنجایی که به تحلیل همبستگی بین متغیرها پرداخته شده است از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه پنجم و ششم مقطع ابتدایی منطقه شاسکوه شهرستان زیرکوه 207 - نفر - در سال تحصیلی 1391-92 است تشکیل می دهد. در این پژوهش، از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شد.
به این صورت که از بین کلیه مدارس ابتدایی دایر در شهرستان زیرکوه، 8 مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. در مرحله بعدی از بین دانش آموزان این مدارس، 136 دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب شدند و پرسش نامه بین آن هاتوزیع گردیده است. پس از جمع آوری پرسش نامه ها و نمرات دانشآموزان داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در این پژوهش از پرسش نامه پذیرش اجتماعی و کمرویی استفاده گردید.
پرسشنامهی پذیرش اجتماعی
در این پژوهش از پرسشنامه پذیرش اجتماعی کراون و مارلو2 جهت جمع آوری دادهها استفاده شده است. این پرسشنامه شامل 33 سئوال است که بصورت صحیح یا غلط پاسخ داده می شود و پس از تصحیح پرسشنامه با توجه به نمره دریافتی میزان پذیرش اجتماعی او مورد تفسیر قرار میگیرد. در تحقیق صالح صدق پور و همکاران - - 1388 برای محاسبه پایائی این آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید. این روش تعیین پایایی پرسشنامه با تاکید همسانی درونی، روش ضریب آلفا نیز نامیده می شود. میزان پایایی این آزمون در تحقیق صالح صدق پور و همکاران - - 1388 برابر 0/75 بود.
مقیاس کمرویی
این مقیاس 24 ماده دارد و به صورت مقیاس سه درجهای - هرگز، معمولا، بیشتر اوقات - نمره گذاری می شود. وظیفه دان - - 1382 در پایان نامه با عنوان بررسی تأثیر شیوه های فرزند پروری بر کمرویی کودکان، دست ورزی - - 1383 در پایان نامه با عنوان مطالعه تاثیر الگوهای ارتباطی مادر در کمرویی کودک، مجیری نژاد - 1386 - در پایان نامه خود با عنوان بررسی رابطه کمرویی و انگیزه تایید در دختران نوجوان و شجاعیان - 1384 - در پایان نامه خود با عنوان بررسی رابطه کمرویی و پیشرفت تحصیلی از این پرسشنامه استفاده کردهاند. نتایج پایایی در پژوهش های فوق از اعتبار بالایی برخوردار بود. برای تجزیه و تحلیل داهها نرم افزارspss19 مورد استفاده قرار گرفته و دادههای بهدست آمده در سطح آمار توصیفی با استفاده از شاخصهای مرکزی و پراکندگی توصیف شده و در سطح آمار استنباطی با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره، تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
