بخشی از مقاله
چکیده
امروزه استقرار پویا و تداوم مطلوب نظام آموزش و پرورش متأثر از چگونگی و کیفیت برنامه ریزی می باشد، برنامه ریزی یاددهی یادگیری در این میان اساسی ترین آن هاست که یکی از جلوگاه آن درس پژوهی می باشد، رویکردی که هدف آن توسعه و غنا بخشی به رشد حرفه ای معلمان و اثر بخش کردن روش های تدریس می باشد. هدف از انجام این درس پژوهی ارتقای شایستگی دانش آموزان در مهارت تصمیم گیری می باشد. در راستای هدف مذکور سعی شد در انتقال مفهوم به گونه ای تغییر ایجاد شود که با بهره گیری ترکیبی از روش های تدریس فعال چون ایفای نقش، بارش مغزی ، مشارکت گروهی ، سخنرانی و تفکیک نقش های مختلف بین اعضای گروه درس پژوهی - دو مشاهده گر عملکرد دانش آموز، یک مشاهده گر تدریس معلم و یک مشاهده گر رفتار معلم - ارتباطی بین سطح دانش و زندگی واقعی دانش آموزان برقرار شود. در نهایت هم دریافتیم که استفاده از موقعیت های شبیه سازی شده با موقعیت های واقعی، مشارکت فعال دانش آموزان در فرآیند تدریس فرصت تمرین عملی را فراهم می آورد که می توان تا حدود زیادی اطمینان حاصل کرد که دانش آموزان در موقعیت های واقعی زندگی نیز در هنگام تصمیم گیری به شاخص های آن توجه خواهند کرد.
واژگان کلیدی : تصمیم گیری، مشورت، نوجوان ، انتخاب ، آیندهnd Teaching
مقدمه
برنامه ریزی صحیح برای ارتقای سلامت نوجوانان با ارزیابی نیاز های آن ها آغاز می گردد. که طبق برآوردی که در گروه درس پژوهی ما در ارزیابی از نیاز های این گروه سنی کردیم دریافتیم که امروزه علی رغم تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه های زندگی، نوجوانان فاقد توانمندی ها و مهارت های لازم و اساسی برای رویارویی با مشکلات پیش رو هستند. و یکی از این مهارت ها، قدرت تصمیم گیری صحیح می باشد. از آنجایی که در جریان رشد انسان، سال های حساسی وجود دارد که تاثیر خود را در تمام مراحل زندگی بر جای می گذارد و سال های نوجوانی از این دوران های مهم است.
نوجوانی دوران گذار از مرحله ی کودکی به بزرگسالی است و مانند همه دوران های گذار، با مشکلات و تعارض ها و بحران هایی همراه است. به علاوه امروزه تغییرات زیستی، فن آوری، اقتصادی و اجتماعی در زندگی نوجوانان روی داده که منجر به ایجاد نیاز های متفاوت مخصوص این گروه سنی شده است. از این رو دقت در بررسی و ارزیابی نیاز های سلامت گروه جمعیتی نوجوانان با توجه به طبیعت تکاملی، مشخصات ویژه و نیاز های خاصی که در این دوره زندگی وجود دارد بسیار مهم و حائز اهمیت است. - شاه حسینی و همکاران،. - 1391 نوجوانان باید بتوانند در مواجهه با مسائل و چالش های زندگی و غلبه بر تنش ها و انجام رفتار سازگارانه خود را آماده کنند. - ادیب، - 1385
و مهم ترین جلوه گاه آموزش این مهارت درس مطالعات اجتماعی می باشد. اما خلا وکاستی هایی که در سیستم آموزشی ما وجود دارد با وجود تغییر عنوان و ساختار و محتوا از طرف برنامه ریزان درسی و مولفان کتب درسی، هنوز مرتفع نشده است و دانش آموزان ما در مواجهه با موقعیت های واقعی عملکرد چندان مطلوبی ندارند. پس شاید بخشی از این شکاف ها به بحث آموزش و روش تدریس این مهارت ها بر می گردد. در فرآیند درس پژوهی، با تغییر روش های تدریس و استفاده از روش های دانش آموز محور و فعال موجبات نهادینه شدن یادگیری این مهارت - تصمیم گیری - و کسب شایستگی ها را فراهم می آورد.
بررسی پیشینه پژوهش در زمینه تصمیم گیری حاکی از آن است که، مرحله ی رشد نوجوانی مناسب ترین مرحله برای مطالعه توانش تصمیم گیری است. بعضی ازتصمیم های با اهمیت در دوره نوجوانی اخذ می شود. به طور مثال انتخاب دانشگاه و رشته ی تحصیلی یا درگیر شدن در بعضی از رفتارهایی که فرد را به سمت اعتیاد سوق می دهند.این تصمیم ها می توانند تمامی زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. - توینستر1 و همکاران،2000،ص - 58تصمیم گیری، فرآیندهای شناختی زیادی مانند اطلاعات و پردازش آنها،حل مساله،قضاوت،حافظه ویادگیری را به خدمت می گیرد.تصمیم گیری فرآیند انتخاب بین شقوق متفاوت برای رسیدن به هدف خاصی است. - اکبری،زارع،1391،ص - 58
اطلاعات نقش کلیدی در تصمیم گیری ها دارد که محدودیت آن منجر به نااطمینانی می شود و افراد برای فایق آمدن به نااطمینانی ها و رفع محدودیت ها مجبور هستند اطلاعات لازم راکسب نمایند. - عبدلی،1382،ص - 29پژوهشی با عنوان تاثیر پیگیری اطلاعات بی فایده و غیر ابزاری بر تصمیم گیری این سوال را مطرح می کند که آیا ارائه اطلاعات بی فایده و غیر ابزاری به مشارکت کنندگان در هنگام تصمیم گیری، اثری بر کیفیت یا جهت تصمیم گیری آن ها دارد یا نه.عقل سلیم حکم می کند که به این اطلاعات نباید توجه کرد، زیرا بی فایده هستند. از سوی دیگر، نتایج آزمایش های چهارگانه فوق حاکی از آن است که افراد همیشه به طور منفی فکر و رفتار نمی کنند، بدین معنی که ممکن است در حین تصمیم گیری در هر حوزه ای - چه ساده و چه پیچیده - در دام اطلاعات بی فایده و غیر ابزاری بیفتد - عبدالهی،. - 1384
در آزمایشی اینترنتی که بین مشارکت کنندگان آمریکایی ،ایرانی وژاپنی انجام شد؛ این نتایج دریافت شد که مشارکت کنندگان هر سه فرهنگ ،تحت شرایط ابهام،برای تصمیم گیری خود اطلاعات بی فایده را دنبال و پیگیری می کنند.به طورمشخص آنکه، بین نمرات مشارکت کنندگان در وضعیت های ساده و مبهم تفاوت های معنی دار وجود دارد. مشارکت کنندگان یک فرهنگ فرد گرا - آمریکایی - درمقایسه با همتاهای خود در فرهنگ های جمع گرا - ایرانی وژاپنی - بیشتر تحت تاثیر اطلاعات بی فایده وغیر ابزاری قرار می گیرند - عبدالهی،2004 ، ص . - 41
به طور کلی همه افراد گمان می کنندکه هرچه درباره یک مورد تصمیم گیری اطلاعات بیشتری را جست وجو و پیگیری کنند، تصمیم اتخاذ شده درست تر و مقبول تر خواهد بود، درحالی که جست وجو پیگیری اطلاعات باعث می شود آن اطلاعات به تصمیم مورد نظر بیشتر مرتیط فرض شوند ،حتی اگر آن اطلاعات نا مرتبط و غیر ضروروی باشند.این امر ممکن است به تصمیمی نا مناسب منجر شود اما اگر آن اطلاعات از آغاز دردسترس آن فرد باشد ، آن تصمیم اتخاذ نمی شود. - عبدالهی، 2004 ، ص - 41با توجه به رویکرد تماتیک که یکی از رویکردهای حاکم بر برنامه درسی ملی می باشد. آموزش مفاهیم باید در زمینه ی زندگی واقعی اتفاق بیفتد. لذا در تدوین طرح درس اول موقعیت های شبیه سازی شده با واقعیت برا یآموزش مهارت تصمیم گیری در نظر گرفته شد.
نقد و ارزیابی اجرای تدریس اول
یکی از نقاط مثبت بود اما استفاده از آن به عنوان ارزشیابی پایانی کمی از کارایی آن را کاهش داد چرا که اگر در خود تدریس یعنی به عنوان ایجاد انگیزه و حتی آموزش مفاهیم استفاده می شد می توانست مثمر ثمرتر واقع شود.به عنوان مثال دانش آموزان برای جذب هم گروهی پس از برگزاری جلسه نقد و ارزیابی تدریس اول مواردی از نقاط قوت و ضعف تدریس استخراج و تحلیل شد که مبنایی برای تدریس بعدی قرار گرفت. حال به گزیده ای از آنچه که در جلسه عنوان شد پرداخته می شود:نقاط قوت : معلم با اعتماد به نفس بالا وارد کلاس شد و پس از سلام و احوال پرسی تدریس خود را آغاز کرد. ایشان برای ایجاد انگیزه با خود جعبه ای را به کلاس آورده بود که حاوی موقعیت هایی از زندگی واقعی دانش آموزان برای ارائه ی درس بود، مورد دیگر برای ایجاد انگیزه استفاده از تکنولوژی و دادن این نوید به بچه ها که قرار است قبل از درس امروز قرار است فیلمی را نگاه کنند که در واقع معلم
