بخشی از مقاله
چکیده
پس از رسوبگذاری رسوبات قارهای و رودخانهای سازند هجدک و تشکیل لایههای زغالدار در مناطق وسیعی از ایران از جمله ایران مرکزی شرایط محیط به سمت محیطهای قاره ای و رودخانهای کم عمق پیش رفت. وجود ماسهسنگ و کنگلومرایهای قرمز در منطقه به همراه ساختهای رسوبی مانند ریپل مارک و کراسبدینگ حاکی از وجود چنین شرایطی است که منجر به تشکیل سازند بیدو گردیده است. رسوبات سازند بیدو در بخشهای زیرین شامل تناوبی از رسوبات شیلی، ماسه سنگی و کنگلومرایی است که نشاندهندهی سکانس های سیکلی تخریبی سه تناوبی پسرونده میباشند. در کرتاسه زیرین فاز کوهزایی اتریشین سبب چینخوردگی رسوبات قدیمیتر گردیده است. از شواهد این فاز کوهزایی میتوان به وجود دو افق کنگلومرایی در بخش فوقانی رسوبات سازند بیدو در منطقه مطالعاتی که نسبت به یکدیگر زاویهدار هستند اشاره نمود.
در طی زمان ژوراسیک فوقانی و کرتاسهی زیرین تحت تأثیر شرایط دیاژنتیکی، ویژه محیطی به وجود آمده که سبب تشکیل افقهای ماسهسنگی و کنگلومرایی مسدار در منطقه گردید. دلیل تشکیل این لایههای مسدار تجمع عناصری مانند مس، نقره و وانادیوم و کبالت و سرب و روی در این لایهها است که این رسوبات از رسوبات قدیمیتر جدا و در محیطهای احیایی تشکیل شده بوجود آمدهاند.مشاهده تجمع مس، آلومینیوم و آهن در نمودارهای مربوطه احتمالاً میتواند دلیل بر حادث شدن یک فرایند کوهزایی در حد فاصل ژوراسیک-کرتاسه باشد. سن رسوبات مورد مطالعه در برش مورد نظر با توجه به شواهد فسیلی آکسفورین یا سنومانین در نظر گرفته میشود. همچنین مرز بین رسوبات ژوراسیک- کرتاسه در منطقه مطالعاتی از نوع ناپیوستگی فرسایشی و در لایه ای که تجمع آهن، مس و آلومینیوم قرار گرفته میباشد.
واژههای کلیدی:چینه نگاری اکتشافی، مس، مقیم آباد
-1 مقدمه
-1 برای دسترسی به محدودهی معدن مس مقیمآباد ابتدا از طریق جاده آسفالته کرمانBراور به شهرستان راور میرسیم، بعد از شهرستان راور از طریق جاده آسفالته راورB کوهبنان - به طرف شمال غرب - بعد از طی 30 کیلومتر به روستای طرز میرسیم، پس طی 3 کیلومتر به محدوده مورد مطالعه میرسیم.محدوده مورد بررسی از نظر تقسیمات کشوری در استان کرمان و در مرز میان استان یزد و کرمان قرار دارد.بررسی نهشتههای رسوبی مس دار از دیدگاه چینهشناسی تا کنون در ایران مورد بررسی قرارنگرفته است. در ضمن در این بررسی سعی خواهد شد تا حد امکان چگونگی گذر از ژوراسیک به کرتاسه نیز مورد توجه قرار گیرد.بررسی تحولات ژوراسیک انتهایی و چگونگی گذر از ژوراسیک به کرتاسه از مسائل مهم چینه شناسی و فسیلشناسی میباشند، که در پژوهش حاضر، به آن پرداخته خواهد شد در ضمن این که شرایط حاکم بر محیط رسوبگذاری و تغییرات آن دراین محدوده زمانی و نقش آن در تشکیل نهشتههای مس در منطقه مورد مطالعه، بررسی خواهد شد.
-2 در تصاویر زیر پدیدههایی مانند کراس بدینگ که نشانه محیطهای رودخانهای و دلتایی که تغییر جریان در آن وجود داشته، حادث گردیده است یا پدیدهای مانند کنکرسیون که نشان دهنده محیط رسوبی رود خانهای است، میبا در محدوده مورد بررسی دو نوع توپوگرافی قابل مشاهده است، مناطق مرتفع محدوده را واحدهای آهکی کرتاسه و پالئوزوییک با توپوگرافی خشن و صخرهساز به وجود آورده است. در دیگر مناطق به سبب وجود واحدهای شیلی - ماسه-سنگی ژوراسیک، کرتاسه و میوسن شاهد توپوگرافی ملایمتری نسبت به بخشهای آهکی میباشیم که بیشتر به صورت تپههای با سطوح فرسایشی نسبتا هموار رخنمون دارد و بخشهای نسبتا وسیعی از منطقه را میپوشاند.
-3 جهت دستیابی به اهداف مطالعه بعد از جمع آوری اطلاعات اولیه لازم و مطالعه کارهای انجام شده قبلی مرتبط با موضوع انجام گردید. در مرحله بعدی عکسهای هوایی، ماهوارهای و نقشههای زمینشناسی مورد نیاز تهیه شد - شکل شماره. - 1 به منظور آشنایی مدت زمانی حدود سه ماه به بازدید از مناطق حاوی رخنمونهای کرتاسه و ژوراسیک در حوالی راور پرداخته، سپس با توجه به موضوع به بازدید دقیق تر از نهشتههای کرتاسه و ژوراسیک در منطقه مورد مطالعه اقدام شد. جهت نمونهبرداری سیستماتیک برش قلعه زنگی جهت نمونهبرداری انتخاب گردیدند.ابتدا برش مناسب بر اساس نقشههای زمینشناسی و بازدیدهای مقدماتی انتخاب گردید.
نمونهبرداری از بخش زیرین برش به صورت علمی و سیستماتیک و در جهت عمود بر امتداد لایهها انجام شد. که اندازهگیری ضخامت لایهها با استفاده از متر و نمونه برداری از محل های مناسب با توجه به تغییرات لیتولوژیکی و پس ازتهیه تعداد شصت و نه مقطع نازک از نمونههای برداشت شده تعداد هفتاد و یک عکس میکروسکوپی از مقاطع نازک - فتومیکروگرافی - آماده گردید و درنهایت تعداد چهل آنالیزXRD وچهل آنالیز XRF و پنج آنالیز جذب اتمی از عناصر - مس، نقره، کبالت، روی، وانادیم، منگنز، منیزیم، سرب - انجام شد . توسط نرم افزار Bit64 CorelDRAW X6ستون چینه شناسی برش رسم گردیده است.
نتیجه گیری
-1 در کنگلومرا و در میان لایههای شیل و ماسه سنگ منطقه مورد مطالعه مس وجود دارد و این تناوب تکرار شده است و در این محیط رسوبی به سمت بالا مقدار مس کم و مقدار آهن زیاد میشود که این نشان دهنده این است که محلولهای مس از پایین به بالا حرکت - کرده است.
-2 با توجه به وجود توده آذرین نفوذی در سی کیلومتری منطقه مورد مطالعه احتمال حمل و شسته شدن مس از منطقه توده آذریننفوذی به منطقه مورد مطالعه میباشد.
-3 در واحدهای قرمز رنگ ژوراسیک - - Red Bed که شامل سیلتستون، ماسه سنگ و کنگلومرا است که توالی ریزشونده دارند.
-4 مسها در محیطهای احیایی راسب میشوند و اینگونه محیطها مناسبترین محیط جهت تهنشینی مس است.
-5 از آنجایی که کنگلومرا در منطقه مورد مطالعه طول زیادی دارد و گاهی طول آن به صد متر میرسد نشان دهنده این موضوع است که این منطقه رد قدیم از آب کاملاً خارج شده است.
-6 کنگلومرا و ماسه سنگهای درشت دانه در منطقه مورد مطالعه دارای نفوذپذیری بالایی بودهاند و نقشه حرکت سیال را بعهده داشتهاند ولی ماسه سنگهای ریزدانه و شیلها بعنوان یک سد ژئوشیمی عمل کردهاند.
-7 کانیهای موجود در منطقه مورد مطالعه با کانیهای کمربند مس کوپرشیفر مطابقت دارد و از لحاظ کانیشناسی به هم شباهت دارند. وجود ساختارهای رسوبی از قبیل لایهبندی در کانسنگ و بافتهای رسوبی از قبیل کالکوزینهای کروی بیانگر محیط تشکیل مس رسوبی بوده است.
-8 در منطقه مورد مطالعه نحوه قرار گرفتن لایههای به گونهای است که شکل تاقدیس بزرگ را در منطقه را اثبات میکند که در واقع از تاقدیسها و ناودیسهای کوچکتر تشکیل شده است.
-9 در بررسیهای انجام شده سن منطقه مورد مطالعه از باتونین تا آبسین برآورد شده است.
-10 در منطقه مورد مطالعه در قسمتهای پایینی فسیلی یافت نشد و دلیل آن محیط رودخانهای کم عمق بوده است و اگر فسیلی هم وجود داشته است در اثر هوازدگی از بین رفته است و در این منطقه شرایط فسیل شدن وجود نداشته است و فقط گاهی اوقات آن هم در منطقه احیایی فسیل گیاهی - زغال - داشتهایم. ستون چینه شناسی منطقه مورد مطالعه
-11 وجود کنگلومرای پسرونده فوقانی در منطقه مورد مطالعه بیانگر خروج از آب منطقه در زمان پس از آپتین می باشد پس از خروج
