بخشی از مقاله
کاربردها، مزايا وچالش هاي استفاده از سيستم رتبه بندي ساختمان هاي سبز(LEED) در ايران
چکيده :
امروزه ساختمان هاي سبز به عنوان ساختمان هاي سازگار با محيط زيست محسوب مي شوندکه امکان بهره برداري بهينه از انرژي هاي طبيعي را فراهم مي نمايند. اين ساختمان ها امکان استفاده بهينه از منابع پرارزش طيب عي را در کنار مصالح وتکنولوژي هاي نوين ساختماني فراهم مي کنند. درايران نيزتوجه به مسائل زيست محيطي درصنعت ساختمان ازيک طرف و افزايش هزينه هاي انرژي ازطرف ديگرباعث توجه بيشتربه ساخت ساختمان هاي سبز شده است . دراين ميان رتبه بندي آنها و ميزان سازگار بودن آنه ا بامحيط زيست هنوزبه طوردقيق مرزبندي ومشخص نشده است . سيستم رتبه بندي ساختمان هاي سبز LEED به عنوان يک مرجع رتبه بندي مي تواند اين مشکل را مرتفع نمايد. دراين مقاله کاربردهاي سيستم رتبه بندي ساختمان هاي سبز (باذکرموارد)، مزاياي استفاده ازاين سيستم (باذکردليل ) وچالش هاي پيش روي آن (باذکرفرض ها) مورد بحث وبررسي قرار گرفته است .
کلمات کليدي : ساختمان هاي سبز، بهينه سازي مصرف انرژي ، صنعت ساختمان ، تکنولوژي هاي نوين ساختماني ،LEED
١-مقدمه :
امروزه رشد سريع جمعيت ازيک طرف و متعاقب آن تقاضا براي استفاده از مسکن و از طرف ديگر رشد مصرف انرژي که متعاقب آن کاهش انرژي هاي فسيلي در سطح جهان و افزايش قيمت آن را در پي داشته است . وجود اين مشکلات باعث توجه دست اندرکاران صنعت ساختمان به استفاده از انرژي هاي پر ارزش طبيعي همچون (آب ، خاک ، باد، خورشيد) شده است . لازم ه ب ذکر است که بهينه سازي مصرف انرژي در ساختمان صورت نخواهد گرفت ،مگر آنکه در کنار استفاده از انرژي هاي پاک استفاده از تکنولوژي هاي نوين ساختماني را نيز داشته باشيم . ساختمان هايي که هر دو جنبه استفاده از انرژي هاي طبيعي و مصالح و تکنولوژي هاي نوين ساختماني را با هم در نظر مي گيرند به عنوان ساختمان هاي سبز معروف شده اند، که به عنوان ساختمان هاي سازگار با محيط زيست محسوب مي شوند. مشکل اصلي در کشور ما اين است که هنوز هيچ مرجعي به عنوان مرجع رسمي براي رتبه بندي ساختمان ها با محيط زيست وجود ندارد . سيستم رتبه بندي ساختمان هاي سبز LEED ، که اولين بار در سال ١٩٩٨ در آمريکا ارائ ه گرديد مي تواند به عنوان مبنايي براي ارزيابي ساختمان هاي سبز مورد استفاده قرار گيرد.
اين گواهينامه تمامي انواع ساختمان هارا مورد بررسي و ارزيابي قرار مي دهد و مي تواند براي تمام انواع ساختمان ها شامل ساخت و سازهاي جديد و همچنين نوسازي هاي کلي ساختمان هاي موجود، فضاي تجاري ، هسته يا پوسته يک ساختمان ، مدرسه يا منزل استفاده شود. البته اين گواهينامه براي واحدهاي همسايگي ، فضاهاي بهداشتي و خرده فروشي ها نيز در چند پروژه در حال آزمايش شدن است . [١]
استفاده از اين مرجع امتياز دهي بدون در نظر گرفتن چالش هاي پيش روي آن ممکن است باعث پيچيده تر شدن مسئله ساختمان هاي سبز در ايران شود. در پايان نيز بايد متذکر شد که استانداردهاي مشابه يک پيشنهاد نيست ؛ بلکه يک وظيفه انکار نشدني بر دوش معماران است .[٢ ] تا هم مشکل تق اضاي روز افزون براي مسکن را پاسخگو باشيم و هم مسئله انرژي در ساختمان ها را مرتفع نماييم .
٢-مروري بر ادبيات گذشته :
امروزه LEED١ يک زمينه جدي پژوهشي بوده و به طور پيوسته اي دامنه و زمينه کاري اين رشته گسترش مي يابد. با توجه به تعداد قابل ملاحظه پژوهش هاي اجن ام يافته و ساختمان هاي اجرا شده به صورت ساختمان هاي سبز که گواهينامه ليد را دريافت نموده اند مي توان بين کارهاي پژوهشي و کارهاي انجام گرفته ارتباط مناسبي را ايجاد نمود. دريافت گواهينامه ليد توسط ساختمان ها ميزان سازگاري ساختمان ها با محيط زيست از يک طرف و صرفه جويي در مصرف انرژي از طرف ديگر را بيان مي کند.
امتياز روش ليد در رتبه بندي ساختمان ها در اين است که مي تواند تحت شرايط موجود، امتياز دهي ساختمان را در طول دوره چرخه عمر مفيد ساختمان اعم از برنامه ريزي ، طراحي ، اجرا و بهره برداري داشته باشد. يکي از مشک لات مربوط به آيين نامه ليد اين است که يک مدل و چهارچوب از پيش تعيين شده براي طراحي وجود ندارد.از جهت ديگر اين موضوع يک مزيت عمده دارد که دست طراح را در طراحي فضاها باز مي گذارد و طراح را زياد محدود نمي کند. دقت در رتبه بندي ليد بر مبناي نتايج پژوهش و تحقيقات علمي و نظري در دسترس ، از ضروريات بررسي ليد مي باشد. اگر به معماري ساختمان ها، پارامترهايي همچون شرايط اقليمي ، مصالح ساختماني ، شرايط اجرايي و ساخت نيز اضافه گردد. پيچيدگي هاي مسئله نيز افزايش خواهد يافت .در ادامه به برخي پژوهش هاي انجام گرفته و همچنين ن تايج حاصل از اين تحقيقات اشاره مي گردد.
[١]صابردوات گران ،آيين نامه ليد را مرجع امتياز دهي زيست محيطي ساختمان هاي سبز دانسته و ضمن بررسي آن برنامه اي مدون براي استفاده از آن ارائ ه نموده است .
[٣]صابردوات گران ، در مقاله اي ديگر بهينه سازي انرژي در ساختمان با آيين نامه ساختمان هاي سبز را بررسي نموده است .
[٤]کامل نيا و همکاران ،کاربرد معماري هوشمند در ساختمان هاي سبز را مورد بررسي قرار داده است .
[٥]رضايي و همکاران ، با بررسي برخي از ساختمان هاي معروف که توسط معماران بنام و مشهور جهان ساخته شده اند ، عوامل تاثيرگذار در احداث اين ساختمان ها را بررسي نموده اند
[٦]عراقي و همکاران ،به ارزيابي قابليت اجرايي کاهش مصرف آب خانگي در ساختمان هاي سبز بر مبناي الگوي امتياز دهي ليد پرداخته اند و استفاده از تکنولوژي هاي نوين کاهش مصرف آب خانگي نظير وسايل و تجهيزات کم مصرف آب (نظ ير شيرهاي چشمي ، دوش حمام و ماشين هاي شستشو با درجه کيفيت بالا و...)به عنوان برترين گزينه که بيشترين اثر بخشي را خواهند داشت ارائ ه نموده اند.
[٧]ضياء و همکاران ،درباره فناوري ها و شيوه هاي بکار گيري معماري سبز در کتابخانه ها، بررسي هايي انجام داده اند و آن را الهام بخشي موثر براي بکار گيري فناوري هاي مشابه در خانه ، محل کار و... مي داند.
[٨]شفيع پور و همکاران ،به مديريت طراحي و ساخت ساختمان هاي سبز با تاکيد بر بهينه سازي مصرف انرژي پرداخته و پيشنهاد مي کنند که استفاده از نرم افزارهاي شبيه سازي قبل از طراحي و ساخت ، کمک شاياني به شناخت عملکرد ساختمان در بهينه سازي مصرف انرژي مي کنند.
[٩]ساداتي ،ضمن بررسي آيين نامه ليد، چگونگي ساخت ساختمان هاي سبز در ايران را مورد بررسي قرار داده است .
[١٠]جعفري ، برنامه ريزي استراتژيک ساخت ساختمان هاي سبز در ايران را ارزيابي نموده و با تاکيد بر بهينه سازي مصرف انرژي در اين ساختمان ها، امکان سنجي فني و اقتصادي ساخت اين ساختمان ها در ايران را انجام داده است .
[١١]ساماني و همکاران ،به ضرورت طراحي ساختمان هاي سبز و روند جهاني شدن آنها پرداخته و به عنوان مطالعه موردي ، روند اجرايي اينگونه ساختمان ها در کشور کانادا را بررسي نموده است و الگوهايي جهت ارزيابي ساختمان هاي سبز در ايران ارائ ه نموده است .
[١٢]حمزه لو و همکاران ،تحليلي بر لزوم احداث ساختمان هاي سبز در ايران ارائ ه نموده اند.
[١٣]مشيريان ،کاربرد مهندسي ارزش در بهره وري انرژي ساختمان ه اي سبز را معرفي نموده ، سپس از منظر ميزان بهره وري انرژي ، انها را طبقه بندي نموده و در نهايت به محاسبه ارزش نتايج طبقه بندي شده با تاثير دادن ويژگي هر روش و اندازه گيري ميزان تاثير آن بر روش هاي ديگر ساختمان سازي سبز، پرداخته است .
٣-ليد چيست ٢؟
اين برنامه رب اصل انرژي و محيط زيست استوار شده و عامل توازن بين عملکردهاي ضروري و موثر محيط است . تيم هاي پروژه شامل (صاحبان ، توسعه دهندگان ، معماران و پيمانکاران ) مي توانند با عنايت به اصول اين برنامه به عنوان ابزار قدرتمندي در جهت هدايت راهکارهاي اقتصادي و فيزيکي مديريت کرده و به اهداف پروژه هاي سبز کمک کنند. اين امر از يک سو به معماران يک استاندارد جهت فروش خدمات ساختماني به کارفرمايان مي دهد و از سوي ديگر به مالکان و کارفرمايان ، يک ايده اساسي در زمينه بهره وري محيطي و انرژيک ي مي دهد که ساختمان هايشان بدست خواهند آورد.
به طور خلاصه ليد يک سيستم درجه بندي براي ساختمان هاست . تحت روش ليد، ساختمان ها امتيازاتي را براي صرفه جويي در انرژي ، دسترسي آسان به وسايل نقليه عمومي ، جمع آوري آبهاي روان ، صرفه جويي در مصرف آب و...کسب مي کنند. هنگاميکه امتيازات جمع آوري شدند، ساختمان امت يازي را از ليد کسب مي کند که در اين صورت هر چه امتياز بالاتر باشد ساختمان پايدارتر و با محيط زيست سازگارتر است . بر حسب مجموع امتيازي که ساختمان کسب کرده است گواهي به آن اعطا مي گردد؛ که به ترتيب گواهي پلاتين ()، طلا، نقره و در آخر براي حداقل امتياز مجاز، گ واهي تصديق (Certified) اعطاء مي گردد. جزئيات اين گواهي ها در جدول شماره (١) آورده شده است .
کسب اين گواهي مستلزم رعايت معيارهايي در هفت حوزه اصلي عبارتند از:
١-پايداري سايت ٢-کارائ ي آب ٣-انرژي و اتمسفر ٤- مصالح و منابع ٥-کيفيت فضاي داخلي ٦-ماهيت خلاقيت در طراحي ٧- اولويت هاي منطقه اي پارامترهاي مد نظر براي اين حوزه ها، شاخصه ها و امتياز هر يک از شاخصه ها در جدول شماره ٢ ارائ ه گرديده است .
