بخشی از مقاله
کشاورزی شهری، راهکاری به سوی امنیت غذایی
چکیده
کم شدن جمعیت روستاها و افزایش جمعیت شهرها، سبب شد که بخش عمده ای از جمعیت تولید کننده ی جهان به جمعیت مصرف کننده تبدیل و سبب برهم خوردن رابطه ی بین تولید کننده و مصرف کننده شود وبحران موادغذایی به یکی از چالش های بزرگ شهرنشینی تبدیل گردد. بنا به گزارش سازمان ملل متحد تا سال 2030 حدود دو سوم از مردم جهان در شهرها زندگی می کنند. افزایش فشار جمعیت در سالهای آینده باعث افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی میشود .(FAO, 2012 ) از آنجا که کشاورزی مهمترین بخش در تامین امنیت غذایی است، در خصوص دستیابی به غذای کافی، خواسته یا ناخواسته تمامی توجهات به بخش کشاورزی معطوف خواهد شد (مهدوی،.(1390 با توجه به گرانی غیر قابل مهار موادغذایی و بحران سوتغذیه که رو به افزایش است، فائو یکی از راه های موثر در واکنش به افزایش جمعیت شهرنشینان را "کشاورزی شهری" می داند. کشاورزی شهری راهی برای بهبود مواد تغذیه ای و امنیت غذایی فقرای شهری می باشد و یکی از تلاش های عمده درسال های آینده، توسعه سیستم های کشاورزی شهری ست، که می تواند نیاز شهرها را به مواد غذایی، بدون هزینه های حمل و نقل گران تامین کند.
کلمات کلیدی: امنیت غذایی، شهرنشینی، کشاورزی شهری، فقر.
مقدمه:
شهرهای جهان در حال رشد هستند و نقش کشاورزی شهری به طور فزاینده ای مهم است. دو درصد مساحت خشکی های کره زمین را شهرها تشکیل میدهند و شهرنشین ها از سه چهارم منابع طبیعی استفاده می کنند که با گسترش شهرنشینی سرعت کاهش منابع طبیعی رو به افزایش است (یزدان داد، .(1389 شهرنشینی سریع با افزایش سریع فقر شهری و ناامنی غذایی شهری روبه رو می شود و فقر، گرسنگی و ناامنی غذایی در واقع به منزله ی نقض حقوق بشر است(.(FAO,2008a امنیت غذایی مستلزم عرضه ی کافی مواد غذایی در سطح کلان و توزیع عادلانه به منظور دستیابی همه به آن می باشد و مؤلفه های مشخص آن عبارت از موجودی مواد غذایی، دسترسی به مواد غذایی و استفاده از مواد غذایی می باشد. امنیت غذایی در حقیقت سنگ بنای یک جامعه ی توسعه یافته و عنصر اصلی سلامت فکری، روانی و جسمی اعضای آن است، براساس توصیه های سازمان خواربار جهانی، بر ضرورت اتخاذ سیاستهای ملی امنیت غذایی توسط دولتها به منظور تضمین کیفیت و سلامتی غذای قابل عرضه به شهروندان از طریق برقراری معیارهای ملی ایمنی تأکید شده است(فتحی، .(1382 در مناطق شهری محدودیت اصلی برای دسترسی به غذا، جنبه های اقتصادی و فیزیکی می باشد. قیمت مواد غذایی و درآمد خانوار دو پارامتر اقتصادی می باشند، در حالی که راه دور، هزینه های حمل ونقل به بازار و از بازار محدودیت های فیزیکی به شمار می روند. کشاورزی شهری می تواند این محدودیت ها را با تولید غذا و درآمد ناشی از آن مرتفع نماید. کشاورزی شهری نقش مهمی را در رسیدن به اهداف هزاره ی سوم، به خصوص اهداف 1و 7 که مربوط به کاهش فقر و امنیت غذایی و سازگاری با محیط زیست است، ایفا می کند. کشاورزی شهری به یک عنصر کلیدی در استراتژی امنیت غذایی تبدیل شده و رسما در سال 1999 و پس از آن در اجلاس جهانی غذا در سال 2002 به رسمیت شناخته شد .(FAO,2008a) خانواده های محروم شهری ممکن است مجبور شوند سهم بسیار بالایی از درآمد خود را به خرید
موادغذایی (حدود 54 تا 76 درصد در شهرهای آفریقای جنوبی) اختصاص دهند(.( FAO, 2008b کشاورزی شهری در امنیت غذایی و کاهش فقر سهم عمده ای دارد و در دسترسی مصرف کنندگان به موادغذایی شهری و داشتن یک رژیم غذایی مناسب کمک می نماید. اگر به مردم اطلاعاتی درباره ی استفاده صحیح از موادغذایی از طریق آموزش تغذیه ای، ارتقا رژیم های غذایی مناسب و متعادل، تغذیه کودک، بهداشت عمومی، ایمنی موادغذایی و مدیریت مناسب منابع خانگی داده شود، مزایای کشاورزی شهری بیشتر هویدا می شود(.(FAO, 1999a اسمیت و همکارانش ادعا می کنند که امروزه حدود 800 میلیون نفر در کشاورزی شهری در سراسر جهان درگیر هستند .(Smit, at al, 1996)
طبق تخمین بانک جهانی تقریبا 50 درصد از فقرا در سال 2000 در مناطق شهری ساکن بوده اند در حالی که این عدد در سال 1998، 25 درصد بوده است. هزینه های فراوری و توزیع موادغذایی در مناطق شهری و یا واردات مواد غذایی به شهرها
