مقاله کشاورزی تفننی راهی به سوی توسعه پایدارتر کشاورزی ایران

بخشی از مقاله

کشاورزي تفننی راهی به سوي توسعه پایدارتر کشاورزي ایران

چکیده

از راههاي رسیدن به نشاط، کشاورزي سرگرمی4 و تفننی است. با توجه به ماشینی شدن وآلودگی، مشغله کاري، افراد نیازمند مکانهایی براي فراغت هستند. کشاورزي تفریحی با هدف سوددهی انجام نمی گیرد و لذا این فعالیت را به عنوان کشاورزي چند منظوره نیز مورد توجه قرار داده اند. این مطالعه با هدف بررسی مزایاي کشاورزي سرگرمی و نقش آن در توسعه پایدار به روش اسنادپژوهی انجام گرفته است. توسعه پایدار داراي مؤلفه هاي مختلفی است که سه مؤلفه آن را در کشاورزي تفریحی، بیشتر مدنظر قرار داده اند و در این تحقیق بررسی شده است. در پایان مقاله نیز به ارائه پیشنهادهایی همراه با نتیجه گیري پرداخته شد.

کلمات کلیدي: کشاورزي تفریحی،کشاورزي تفننی،کشاورزي سرگرمی، توسعه پایدار، فلاحت در فراغت.

.1 مقدمه:

کشاورزي تفریحی فعالیتی است که از مدتها پیش در تمام دنیا انجام می شده و کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس، شیلی و ...... فعالیت هایی را در این زمینه انجام داده اند. لازم به ذکر است که کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست. با توجه به زندگی ماشینی و مشکلات شهر نشینی، اهمیت کشاورزي و نشاطی که از آن به دست می آید افزونتر گردیده، که این مسئله توسط صاحب نظران به اثبات رسیده است. یکی از راههاي رسیدن به نشاط و سلامتی، احداث مزارع تفریحی و باغ شهرها است.

این که هر فرد از داشتن یک مزرعه سرگرم کننده جهت اوقات فراغت چه انگیزه اي دارد به نگرش فرد، میزان درآمد و وضعیت اقتصادي او وابسته است.کشاورزي با سرگرمی یا به عنوان تفریح می تواند راهبرد مناسبی براي تامین مقداري از درآمد یا محصول مورد نیاز خانوار یا مکمل درآمد خانواده باشد. بسیاري از افرادي که قصد کشاورزي با عنوان تفریح را دارند، از این نکته هراس دارند که آیا این کار سودآور خواهد بود یا نه، ذکر این نکته لازم است که یک مزرعه کوچک گاهی نه تنها سودآور نیست بلکه نیازمند صرف هزینه مازاد بر درآمد حاصل از آن نیز هس.تعده اي از افراد پس از یک دوره کشاورزي تفریحی، به استعداد خود در امر کشاورزي پی برده و با علاقه کشاورزي را ادامه می دهند، در نتیجه کشاورزي پاره وقت به تمام وقت تبدیل می گردد. عده اي نیز به علت ریسک کمتر این نوع کشاورزي از شکل حرفه اي آن خارج شده و به کشاورزي تفریحی روي می آورند. مالکیت یا اداره کردن یک مزرعه تفریحی و احداث باغ شهرها ممکن است یک مسئله پیگیر و زمان بر باشد واین نکته زمانی بیشتر اهمیت می یابد که افراد بخواهند از این کار سود و بهره اي نیز به دست آورند. البته براي احداث و بهره برداري از این پروژه ها نیاز به نیروهایی فعال و علاقه مند بدون محدودیت سنی نیاز است که کشاورزي به عنوان سرگرمیمیتواند در این راستا مثمر ثمر باشد.[7]

2. تعاریف

.1-2 کشاورزي به عنوان سرگرمی

طبق تعریف آکسفورد، انجام کار براي سرگرمی و تفریح در اوقات فراغت است؛ اما کشاورز تفریحی کسی است که منحصرا کار کشاورزي انجام می دهد، اما میل دارد از طریق آن سرگرم شود.[7] طبق تعریف آکسفورد، تفریح،فعالیتیاست که براي لذت و آرامش انجام می شود و برايتجارت نیست.[10]

براساس تعریفی دیگر، یک مزرعه تفریحی، دارایی کوچکی است که باید از آن نگهداري شود و مورد توجه قرار گیرد بدون انتظار از اینکه یک منبع اصلی درآمد باشد. برخی از افراد، تنها از مزرعه خود به عنوان یک تفریحگاه استفاده می کنند، اما برخی دیگر به عنوان مزارع کاري براي بدست آوردن درآمد کار فرعی از این مزرعه بهره می گیرند.[7] در برخی از تعاریف، تنها کسانی که به صورت پاره وقت به کشاورزي می پردازند، جزء کشاورزان تفریحی می باشند؛ اما در واقع مرز اینگونه تفریحی کاران با کشاورزانی که از زمینی کوچک سود بالایی کسب می کنند به درستی مشخص نیست. در طبقه بندي دیگري، این افراد به دو گروه تقسیم شده اند: دسته اول کسانی هستند که شغل اصلی آنها کشاورزي است و گروه دوم بیشتر افراد تحصیل کرده اي هستند که شغل اصلی آنها کشاورزي نمی باشد.[7]کشاورز تفریحی فردي است که تعهدي نسبت به کار کشاورزي ندارد و براي بدست آوردن میزانی از درآمد و نیز پر کردن اوقات فراغت خود به این کار روي می آورد بدون اینکه شغل اصلی وي ارتباطی با کشاورزي داشته باشد.کشاورزي براي سرگرمی ، کشاورزي در یک زمین کوچک (کوچکتر از حد معمول) که بدون انتظار از اینکه منبع درآمد باشد نگهداري می شود. بعضازآنهای صرفاًُ براي تهیه زمین هاي قابل تفریح و سرگرمی هستند و شاید چند عدد اسب براي بچه هاي خانواده، بقیه به عنوان کشاورزي به عنوان کار براي درآمد فرعی و به عنوان ( در حکم) انتخاب هايزندگی توسط مردم و راه ها ي انجام آن، مدیریتمیشوند.[11]

باید توجه داشت که بسته به شرایط و فرهنگ هر منطقه، اصطلاح(( hobby farming مفهومی متفاوت دارد. معناي آن کشاورزي تفریحی و همچنین کشاورزي نیمه وقت می باشد و در واقع این دو کلمه مترادف فرض شده اند و hobby farms به مزارع و زمینهاي کشاورزي که براي این منظور مورد استفاده قرار می گیرند اطلاق گردیده است.با وجود اینکه هر نوع از مزارع تفریحی ممکن است از نظر مالک آن عمل و تشکیلات اقتصادي غیرسودمند به نظر بیاید، کشاورزان معیشتی رضایت و خوشنودي زیادي در ساختن زمین هاي پربازده براي فراهم کردن هزینه هاي غذایی چهارپایان و اضافه کردن ضمیمه هایی با کیفیت بالا به لیست اصول خانه داري، از میوه ها و سبزیجات گرفته تا گوشت و تخم مرغ ها ابراز میکنند .[13]

.2-2 تفاوت کشاورزي کوچک و کشاورزيتفریحی

کشاورز کوچک، کسی است که چند گاو و چند نفر شتر در 5 جریب از مزرعه پرورش می دهد یا کشاورز کوچک می تواند کسی باشد که عملیات کشاورزي قابل توجهی در چندین هزار جریب دارد.[12] امروزه ، خانواده هاي کشاورز کمهستندی که کاملاً روي زمین براي درآمدشان تکیه کنند. آنها یا به صورت پاره وقت خارج از مزرعه کار می کنند یا در نهایت شخصی از اعضاي خانواده کار تمام وقت در شهر خواهد داشت. به وضوح شکاف بین کشاورزان کوچک و خانواده هاي کشاورزي سنتینزدیکاست.[12]

کشاورزان تفریحی می توانند در طبقه بندي کشاورزان کوچک قرار گیرند ولی متفاوت است. وقتی اکثر کشاورزان کوچک به دنبال بازگشت مالی و پولی از مزرعه کوچک هستند، حتی افزایش مالیات بر در آمد، کشاورزان تفریحی نه به دنبال سرمایه گذاري زیادي روي مزارع کوچک هستند و نه به دنبال بازده با اهمیتی از مزارع کوچک میباشند. منظور ایننیست که کشاورزان کوچک درست عمل نمی کنند و قانونی نیستند. خیلی از کشاورزان تفریحی مردم بسیار متکبر و خلاقی هستند و از بدست آوردن تجربه با روش ها و راه هاي جدید انجام تفریحات خود در مزارع کوچک لذت میبرند. وقتی زمان پرداخت مالیات بردرآمد هست، کشاورزان تفریحی اجازه دارند که محصول خود را براي سود بفروشند ولی فقط به دوستان و خانواده و اقوام.[12]

.3-2 تعریف سرگرمی

سرگرمی یک فعالیت تفریحی در او قات فراغت است.دلیل اصلی پرداختن مردم به سرگرمی ها بیشتر به خاطر علاقه و لذت بردن است تا دستاوردهاي مالی.از میان فعالیتهاي مربوط به سرگرمی می توان براي نمونه از گردآوري کلکسیون، ساختن چیزها، پرداختن به ورزشها و گذراندن دوره هاي آموزشی و هنري نام برد .پرداختن به یک سرگرمی می تواند به کسب ورزیدگی،دانش و تجربه هاي ارزش دار بینجامد، ولی هدف اصلیسرگرمیها خرسندي شخصیاست.

2

.4-2 تعاریف آموزش :

آموزش به طور کل عبارت است از مدرسه رفتن و یا هر تجربه اي که منجر به تغییر در رفتار، مهارت و یا طرز تلقی و تفکر جهت افزایش توان اکتسابی ويدر زمینه هاي مختلف گردد که باعث پرورش قواي جسمانیو روحی در فرد میشود .[5]

آموزش، سرمایه گذاري در امر نیروي انسانی است که ظرفیت تولیدي و درآمد افراد را بالا می برد. رشد اقتصادي جوامع غربی فقط حاصل سرمایه گذاري از راه هاي کیفیت فیزیکی محض نیست بلکه نتیجه سرمایه گذاري در پرورش نیروي انسانی است(زمانی به نقل ازشولتز و هاریسون).موشر آموزش کشاورزي را جزء عوامل سرعت بخشنده توسعه کشاورزي می داند.[3] در تعریفی کاملتر آموزش مجموعه اي از فعالیت هاي پیوسته و داراي تاثیرهاي متقابل است که معلم با استفاده از راهکارهایی نتایج حاصل از پژوهش و تجربه ها را در قالب برنامه هاي آموزشی به دانش آموزان انتقال می دهد.[3]کلیفتون وارتن آموزش را تجارب درك شده اي که موجب تحول الگوهاي آینده رفتار انسانها می شود می داند که این الگوها دو نوع است: الگوهاي رفتار داخلی مانند تفکر و معرفت و سایر جریان هاي ذهنی و الگوهاي خارجی مانند اعمال مادي و صوري و همچنین آموزش را امري می داند که توسط آن دانش جدید توسط انسان ها کسب می گردد یا منتقل می شود(زمانی پوربه نقل از شهبازي.[3]

.5-2 مفهوم کشاورزي

کشاورزي تولید مواد غذایی و کالا از طریق زراعت و جنگل داري و دامداري است.کشاورزي همان چیزي است که به ظهور تمدن کمک می کند. مطالعه کشاورزي به نام علم کشاورزيشناخته میشود.

3. یافته ها

.1-3 ضرورت آموزش کشاورزي به عنوان سرگرمی

براي توسعه کشاورزي، نیروي انسانی و دانش لازم جهت فعالیت در این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است و انسان اساسی ترین عامل آن محسوب می شود.

1. استفاده از منابع

2. آرامش به افراد

3. کمک به اشتغال جوانان(استفاده از دانش آموختگان مهندسی کشاورزي جهت آموزش به متقاضیان).

4. آموزش مانند یک کاتالیزور عامل کلیدي برنامه جامع توسعه کشاورزياست.[6]

5. آینده جوامع در زمینه کشاورزيو تامینغذا بستگی تام به آموزش دارد.

6. آموزش کشاورزي،مهارت هاي لازم را به کشاورزان و مردم انتقال می دهد و کارایی را در امر کشاورزيبالا میبرد

7. بنابراین آموزش دربهبود وارتقاي تمام بخش هاي جامعه علی الخصوص کشاورزي نقش تعیین کننده خواهد داشت.[6]

.2-3 ویژگی عرضه کنندگان امکانات جزیی و سازمانها در رابطه با کشاورزي به عنوان سرگرمی

افراد مختلفی با یک مزرعه تفریحی در ارتباط هستند. این افراد عبارتنداز: خود کشاورزان، که درختان و گیاهان مختلفی پرورش می دهند.
عرضه کنندگان، مانند کسانی که کارگاه جوجه کشی دارند و یا زنبوردارانی که عسل تولید می کنند.

تولید کنندگان صنعتی (صنعتگران)، که تولیدات مختلفی دارند؛ از آبشخور براي حیوانات گرفته تا ابزار شخم خاك.

بعلاوه، سازمانها زیادي هم وجود دارد که پشتیبانی و آموزش افراد را بر عهده دارند، مانند انجمنهاي صنفی، ادارات کشاورزي، شرکتهاي تعاونی، سازمان هاي نظارتی و سایر سازمان ها.[9]

.3-3 دلایل خرید یک مزرعه تفریحی(مزایاي کشاورزيبه عنوان سرگرمی

بسیاري از مجریان مزارع تفریحی، مزارع را براي تفریح به عمل می آورند و هیچ قصد و هدف پولی و مالی در آن ها وجود ندارد. به هر حال، بعضیاز مزارع تفریحینیز سودمند هستند.[7]

-بعد فرهنگی

براي دلایل فرهنگی به کشاورزان کوچک مقیاس پاره وقت نیاز است و ارزش فرهنگی آنها بیشتر از ارزش اقتصادي آنهاست. تفریح یک موضوع بی اهمیت در زمینه کشاورزي است، به این معنی که کشاورزان زمین هاي کوچک مقیاس، از مسیر اصلی کشاورزي بی اطلاع هستند.[13]

-بعد اقتصادي سرمایه گذاران معمولا قطعه اي زمین نزدیک به حاشیه شهر خریداريمی کنند با این انتظار که گسترش شهرها با تقسیم مجدد زمین یا

با ادامه پیشرفت و گسترش این مناطق، فواید زیادي دربر خواهد داشت. چنین کشاورزانی معمولا فعالیت کمی انجام می دهند. -سبک زندگی یا رسیدن به خلوت و آرامش

معمولا اغلب کشاورزان تفریحی تمایل دارند که به دور از همسایگان زندگی کنند ولی در عین حال براي رفت و آمد به محل کار، به شهر نزدیک باشند. شاید برخی از مالکان علاقه کمی به کار در زمین براي تولیدات کشاورزي داشته باشند و در نتیجه، حداقل فعالیت را براي نگهداري مزرعه شان انجام دهند.

- برايروش زندگییاتنهایی بعضی از مالکان ممکن است علاقه ي کمی به کار در ملک خود به عنوان جایی براي محصول کشاورزي داشته باشند، و در نتیجه

کمترین کار را براي نگهداري آن انجام می دهند. یک محیط خوشایند و دلپذیر براي فرزندان می تواند دلیلی براي حرکت به مکان هاي روستایی باشد. زمین ممکن است براي اهداف کشاورزي استفاده نشود، ولی ممکن است یک مکان، براي جانداران و گیاهان پرورش یافته، باشد.[7]

-بازنشستگی و خاطرات مهاجرت به شهر و فعالیت در کارخانه ها، عامل دلتنگی آشکار است. افراد افتخار و غرور فراوانی در مزارع بدست می آورند و

معمولاً مزارع تولیدي را توسعه می دهند. اغلب این کشاورزان شهرهایی را نزدیک خانواده هاي خود انتخاب می کنند و هر روز به مزارع سفر می کنند. متأسفانه ، زمان اغلب مقابل چنین افراد است، و به علت ناتوانی با توجه به سن در نگهداري دارائی و اموال، هیچ انتخابی جز فروش محصولات خود ندارند.[7] ,[10] بسیاري از بازنشستگان تمایل دارند تجارب روستایی که در گذشته داشته اند را دوباره مرورکنند؛ مانند آنچه که در سرزمین بومیشان انجام می داده اند.

-برايقوي و پر انرژي کردن روح گروه هاي شجاع و بی پروا از کشاورزانی که براي تفریح، کشاوررزي می کنند، کسانی هستند که می خواهند تلاش خود را روي

فعالیت هاي جدید و نو قرا دهند و در کل چند سال براي تجربه نیاز است. اکثریت این ابتکارات شکست می خورند، ولی اغلب این ها تجربه ي یادگیري براي موفقیت در آینده هستند. محدوده ي وسیعی از ابتکارات مثل پرورش شترمرغ ، غذاهاي بومی و زراعت سیر ممکن است انجام شود. از هزاران پروژه، بعضی ها ممکن است موفق شود ولی اکثریت آنها ممکن است به تجربه یادگیري تبدیل شوند و در بدترین حالت ضرر مالی داشته باشند.[7]

.4-3 معایب کشاورزي به عنوان سرگرمی

-عدم اطلاعات کافی و مناسب (این گزینه در مورد برخی افرادي که کشاورزي سرگرمی انجام می دهند صادق است نه تمام افراد مشغول به این فعالیت).

-عدم تجربه (اینگزینهنیز در مورد برخیافرادي که کشاورزي سرگرمیانجام می دهند صادق است). -عدم حمایتاز سوي سازمان یاارگانی -عدم استعداد افراد دخیل

-عدم دسترسی به مکان مناسب و مساحت مورد نظر ایننوع کشاورزي اگر در منزل انجام شود ممکن است به تاسیساتداخلی صدمه وارد نماید و زیان آن بیشتراز سود باشد.

.5-3 سود در کشاورزي تفریحی

اکثرمزارع تفریحی نسبتا کوچک هستند، بازده کمی داشته و هزینه نگهداري بسیار بیشتر از درآمد احتمالی آن است. ممکن است با اقدامی سرسختانه، منافع و بهره اي ببرید، اما دستیابی به این هدف، مستلزم دقت و تحقیق و بررسی زیادي است.