بخشی از مقاله
مقدمه:
باغ سازی ایرانی مانند معماری ایرانی آن چنان طراحی شده است که با اکوسیستم محیط و اقلیم منطبق باشد و به بهترین وجه نسبت به شمال و جنوب جهت گیری شود. جریان دائمی آب که در سطح سایه دار باغ در جریان است باعث اختلاف دما با محیط اطراف می شود. باغ ایرانی همراه با پیشرفت تمدن و فرهنگ ایرانی شکل گرفته است ایرانیان بیشتر از سایر اقوام و ملل پی بردند که باغ سازی اساس کشاورزی است.
با گرویدن ایرانیان به دین اسلام این جهان بینی از عمق بیشتری برخوردار و باعث ترویج بیشتر باغ سازی شد. باغ ایرانی مزین به نظم و تناسب، برخوردار از حرمت و محرمیت و پاسخ به نیاز است. ابعاد متعادل جماد، نبات، آب و رعایت مقیاس انسانی یکی از ویژگیهای برتر باغ های ایرانی است. این خصیصه حاصل حاکمیت منطق عقلایی، نتیجه عنایت و تجارت و شرایط زیست محیطی و مرهون رعایت تناسبات است. در باغ سازی ایرانی سرسبزی درخت و گیاه، تنوع دراز مدت گلهای الوان، پویایی و بروز و حضور شادمانه آب، صدای دلکش پرندگان، لطافت هوای مطبوع، عطرآگینی فضا، زیبایی و چشم نوازی سیما، نهایت صرفه جویی و غایت کاری با تمام ابعاد منظور است باغ فتح آباد نمونه عینی این چنین باغ ایرانی است.
تاریخچه باغ فتح آباد:
یکی از باغ های زیبا و آثار ارزشمند تاریخی به جا مانده از دوره قاجاریه و زمان محمد شاه قاجار در حدود سال های 1213 هجری شمسی باغ فتح آباد است که در نوع خود از شاهکارهای باغ سازی معماری به شمار می رود. بانی باغ فتح آباد فردی به نام فضل علی خان میرپنجه قره باغی است که به فضل علی خان بیگلربیگی معروف بوده است. فضل علی خان در زمان محمد شاه قاجار حدود سال 1217 شمسی به حکومت کرمان منصوب شد که قبل از آن حاکم مازندران و اصفهان بوده است. او در فتح آباد قناتی به نام فتح آباد را حفر و زمینهای اطراف آن را تصرف کرد و مجموعه ی کشاورزی مفصلی راه انداخت سپس مبادرت به ساخت باغ فتح آباد نمود چون آب باغ فتح آباد کفاف آبیاری منطقه را نمی داد وی مبادرت به حفر قنات بیگلربیگی نمود مادر چاه قنات مزبور در دشت ماهان قرار داشت و این قنات در ابتدای جاده شرف آباد مظهر و پس از گذر از آبادی های متعدد وارد باغ فتح آباد می شد که از این تاریخ به بعد باغ به باغ بیگلربیگی مشهور شد. قنات بیگلربیگی از جلوی قلعه نفر رد می شد و مزارع اطراف را آبیاری می نمود.
پسر بیگلزبیگی حسینعلی خان بود که پس از او پسرش محمدعلی خان نیز در این باغ زندگی کردند سرانجام رستم خان فرزند محمدعلی خان اینجا را رها کرد و به تهران رفت و در اوایل دهه 1320 قنات فتح آباد خشک شد. داماد رستم خان آقای مهندس فیض در سال 1345 تلمبه زد و باغ را آبیاری کرد ولی سرانجام اینجا را ترک کرد.
