بخشی از مقاله

مقدمه و طرح مسئله

در سالهای اخیر توجه به مقوله توریسم روستایی در ممالک جهان سوم بسیار مهم و پر اهمیت شده است)افتخاری، 1381: 24). با توجه به پتانسیلهای بالا و جاذبههای فراوان برخی از روستاها اگر صنعت توریسم محور توجه دهیارها قرار گیرد و مردم محلی به اهمیت آن واقف شوند، نهتنها منبع درآمدی برا دولتها به شمار میرود بلکه فرصتهای شغلی جدید و چرخش پول در وضعیت رکود کشاورزی که غالباً ناشی از کمبود منابع آب است را جبران میکند .در عین حال فرصت فراغت و لذت برای شهروندان را در محیط زیستی بدون آلودگی و مشکلات زندگی شهری ایجاد میکند)قادری،

1382 : 38).

در ایران روستاها به یک محیط عقبمانده و حاشیهای مبدل شدند که کمتر در برنامههای توسعه به ظرفیتهای آنها توجه میشود .یکی از مهمترین دلایل عدم توجه به توریسم روستایی، ضعف مدیریتی و برنامه ریزی نادرست باشد بهطوریکه مدیران در انتخاب پروژههای مناسب گردشگری دقت لازم را به عمل نیاورده و بدون توجه به آثار آن راه توسعه این صنعت راگرفته اند .بهنظر میرسد بهترین راهکار مدیریتی در این زمینه، شناسایی ظرفیت منابع انسانی، محیطی و فیزیکی روستاها و روستائیان باشد)کاظمی، 1380: 126). مدیریت روستایی با انتخاب صحیح پروژههای گردشگری و در نقش یک مشاور برای برنامهریزان میتواند موجبات تعالی آن را فراهم آورد و از این صنعت به عنوان منبع درآمد برای روستائیان کمدرآمد استفاده کند .همچنین مدیریت روستایی با انجام برنامههای خاص) از قبیل ایجاد بازارهای محلی(، ایجاد مهمانسراهای محلی و ... میتواند مؤثر باشد)محلاتی،

1380).با این اوصاف نقش استراتژیک مدیریت روستایی در توسعه صنعت توریسم روستایی بر کسی پوشیده نیست .

مدیریت جدید روستایی بر پایه اهمیت شوراهای روستایی پس از انقلاب اسلامی به منظور جلب مشارکت روستائیان، نخسین گام برای توسعه صنعت گردشگری در این مناطق بهشمار میرود )مهدوی، 1391: 54) که متکی بر ظرفیتهای جامعه محلی با اداره و کنترل دقیق مکان و بهرهوری از منابع موجود می باشد .از این رو لازم است درک دقیقی از جمعگرائی، مدیریت مشارکتی و سرمایههای انسانی و محلی در مناطق روستایی در دستور کار قرار گیرد) مطیعی لنگرودی، 1382:

229-230).با این وصف مدیریت روستائی دارای یک ساز و کار و مفهوم کلی سازندگی است که توسط دهیاران به عنوان مدیران جدید روستا امکان جلب مشارکت و خودیاری مردم را فراهم میآورد )مهدوی و نجفی کانی ، 1384: 21-39). از این رو رکن الدین افتخاری (1386) بر نهادینه شدن مفهوم توسعه و مدیریت روستایی پرداخته ،کوچکیان فرد (1386) بر نقش شورای روستا در تقویت زیرساختهای گردشگری روستایی توجه نشان داده و شمیمی و همکاران (1391) بر نقش مدیریت مشارکتی اشاره کرده است .

طبق اصول مدیریت مشارکتی روستائی، عناصر بیرونی مانند سازمانهای دولتی برسرنوشت مردم روستائی دخالت موثری ندارند بلکه این روستائیان هستند که در تعامل با دولت و بازار به تعیین سرنوشت خود و شکل دهی مسیرآینده زندگی میپردازند .اصل محوری مدیریت مشارکتی روستائی، مشارکت دادن مردم روستا به مثابه گروه هدف و ذینفع در برنامههای توسعه است .اما در ایران برخلاف بسیاری از کشورها طی 20 سال گذشته تعداد توریستهای روستایی افزایش قابل توجهی نداشته است، در دو روستای کشور فرانسه با نام های اویون و تارن در تابستان جمعیت توریست دو
برابر میشود . ( (Pina, 2004با توجه به دیگر منافع حاصل از توریسم روستایی که شامل کاهش میزان

مهاجرت به شهرها، افزایش آبادانی و هویت شناسی روستاها، توسعه صنایع دستی توسط محلیان و

...توجه به این موضوع از اهمیت دو چندانی برخوردار میشود .می شود ; (Pina, 2004) .(Fleischer & Felsenstien, 2004)یکی از مهمترین متولیان این توسعه دهیاران محسوب میشوند، از این رو تمایل روستائیان به مشارکت با دهیاران، مستلزم اعتماد و رضایتمندی از عملکرد آن ها است .در این تحقیق ظرفیت مشارکت مردمی در روستای سیریز برای توسعه صنعت گردشگری در این روستا محور توجه است.

سؤال تحقیق :

چگونه مشارکت محلی امکان توسعه صنعت گردشگری را برای دهیاران در روستای سیریز فراهم میآورد؟

مبانی نظری تحقیق:

بر اساس تقسیم بندی محققین، انواع توریسم در جهان شامل موارد زیر است:

. توریسم فرهنگی، مرتبط با فرهنگ، تاریخ و میراث فرهنگی، بناها، تاریخ مردم بومی و .. است) مقصودی و لشگرآرا، 1383 ؛ خیاطی، 1382 ؛ شریف زاده و مرادنژادی،.(1381

. توریسم طبیعی که عمدتاً جنبه تفریحی داشته، دارای آثار اکولوژیکی منفی بسیار کمی است، در تعامل با جاذبه های اکولوژیکی است)مقصودی و لشگرآرا، 1383 ؛ خیاطی، 1382 ؛ شریف زاده و مرادنژادی،.(1381

. توریسم دهکده به گردشگران درون خانوارهای دهکده گفته میشود که در فعالیتهای روستائیان اعم از اقتصادی و اجتماعی سهیم میشوند) مقصودی و لشگر آرا،( 1383 ؛.(( Ryan, 1991

. اکو توریسم، بیشتر در تعامل با جاذبههای طبیعی بوده و ضمن نگهداری از منابع طبیعی، رفاه و ارزشهای اجتماعی مردم را نیز در نظر میگیرد) مقصودی و لشگرآرا،1383 ؛ خیاطی،.(1382

. توریسم کشاورزی)اگروتوریسم(، به گردشگرانی اطلاق میشود که بدون آثار تخریبی به دیدن کارهای کشاورزی سنتی مشغول و یا در اینگونه فعالیتها شرکت میکنند ) مقصودی و لشگرآرا، 1383 ؛ خیاطی،.(1382

. توریسم مزرعه) فارم توریسم (به بررسی و معرفی توریسم روستایی بعنوان یک نهاد ویژه در سازمانها میپردازد، تا آن را به شرکتهای کشاورزی ارتباط دهد) مقصودی و لشگرآرا،

1383 )؛.(( 2004, FFTC

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید