بخشی از مقاله
تعميرات و نگهداري
مقدمه :
موضوع نگهداري و تعميرات از معدود علوم كاربردي است كه شايد در طول تاريخ حيات انسان جران داشته است و با بهره گيري از دانشهاي پايه اي مانند : رياضي ، فيزيكي و علوم كاربردي ، مهندسي و مديريت به موازات ساير علوم تجربي شكل آكادميك به خود گرفته و پيشرفت كرده است .
ضرورت طراحي و استقرار سيستم هاي نگهداري و تعميرات در كارخانجات يكي از مسائل حياتي امروز صنايع مملكت ماست و اين امر در امور خدماتي نيز صدق مي كند از جمله بخش حمل و نقل كه از مهمترين امور خدماتي در هر كشور مي باشد .
نگهداري و تعميرات در صورت اجرا شدن در مركز توليدي و خدماتي موجب كاهش هزينه و بالا رفتن كيفيت كار و در نهايت بالا رفتن بهره وري خواهد شد .
با پيچيده تر شدن امكانات در زندگي بشر روشهاي استفاده و نگهداري و تعميرات اين امكانات پيچيده تر مي شدند و براي اين امر نياز به دانش و تجربه خواهد بود .
بايد سعي شود تا جايي كه ممكن است عمر تجهيزات را اضافه كرد و در طول شبانه روز بيشترين كارايي را از آنها گرفت كه اين امر با داشتن يك
سيستم مناسب نگداري و تعميرات با صنعت موردنظر امكانپذير مي باشد .
با داشتن يك سيستم نگهداري و تعميرات كارآ مي تواند قيمت تمام شده محصولات يا خدمات را كاهش داد .
تعريف نگهداري و تعميرات
نگهداري : مجموعه فعاليت هايي كه به طور مشخص و معمولاً به صورت برنامه ريزي شده و با هدف جلوگيري از خرابي ناگهاني ماشين آلات تجهيزات و تاسيسات انجام گرفته و با اين كار قابليت اطمينان و در دسترس بودن آنها را افزايش مي دهيم ، نگهداري لقب مي دهيم .
تعميرات : شامل مجموعه فعاليت هايي است كه بر روي يك سيستم يا وسيله اي كه دچار خرابي و يا ازكار افتادگي گرديده ، انجام مي دهيم تا آن را به حالت آماده و قابل بهره برداري بازگردانده و در جهت انجام وظيفه اي كه به آن محول گرديده است ، آماده اش سازيم .
انواع روشهاي نگهداري و تعميرات
1)نگهداري و تعميرات به منظور بهبود :
ماشين آلاتي را كه ما در امور توليدي و يا خدماتي به كار مي گيريم
ساخت ديگرانند و ممكن است نواقصي داشته باشد .
زماني را كه براي تعمير ناشي از اين نواقص صرف مي كنيم روند توليد را متوقف مي سازد و هزينه به ما تحميل مي كند .
2)نگهداري و تعميرات اصلاحي :
از كار افتادگي ناگهاني ماشين آلات ممكن است كل سيستم را متوقف سازد و زيانهاي سنگيني وارد كند.
يكي از روشهاي مبارزه با اين امر نگهداري و تعميرات اصلاحي است بدين ترتيب كه با پيش بيني علت خرابي و اصلاح آن قبل از توقف ناگهاني دستگاه از اين زيان جلوگيري نمود .
3)نگهداري و تعميرات پيشگيري :
نگهداري و تعميرات پيشگيري عبارت است از يك روش سيستماتيك برنامه ريزي و زمان بندي شده جهات انجام كارهاي نگهدار مورد نياز بر طبق برنامه تنظيمي كه در جهت حفظ شرايط بهينه تجهيزات و تاسيسات با توجه به موارد زير تهيه گرديده است :
الف)حداقل نمودن توليدات از دست رفته كه ناشي از خرابي و از كار افتادگي تجهيزات و تاسيسات باشد .
ب)تامين و تضمين عمر مفيد و قانوني تجهيزات سرمايه اي .
متغيرهاي موثر در انتخاب روشهاي نگهداري و تعميرات
1)نوع فعاليت سازمان (خدماتي ، توليدي ، ... ).
2)بودجه مرد نظر سازمان براي سيستم نگهداري و تعميرات .
3)كوچكي يا بزرگي سازمان .
4)پيچيده بودن يا نبودن دستگاه هاي سازمان .
5)قيمت خريد دستگاههاي نو در بازار .
6)عوامل زيست محيطي كه بر اثر از كار افتادن يا خوب كار نكردن دستگاه كه ممكن است بوجود آيد و ...
مراحلي كه بايد براي طراحي يك سيستم نگهداري و تعميرات طي كرد
1)شناسايي تجهيزات
2)تهيه شناسنامه تجهيزات
3)تعيين استاندارد ها
4)زمان بندي فعاليت هاي نگهداري و تعميرات
5)اجراي برنامه
6)تهيه و تدارك براي اجراي برنامه (قطعات مورد نياز و انبارداري آنها)
7)كنترل فعاليت ها از طريق ثبت سوابق آنها
8)ارزيابي سيستم و انجام اصلاحات به منظور بهبودسيستم .
شناسايي تجهيزات :
ما بايد در قدم اول تجهيزاتي كه مي خواهيم براي نگهداري و تعميرات آنها سيستم ايجاد كنيم را شناسايي كنيم . براي اين كار بايد تجهيزات را شناسايي و كدگذاري كنيم . بايد اجزاء تشكيل دهنده هر دستگاه را هم شناسايي كنيم و بررسي كنيم كه آيا مي توان اجزاء مشابهي را جايگزين آن كرد يا نه .
تهيه شناسنامه تجهيزات :
در كارت شناسايي يا شناسنامه تجهزات مشخصات كلي با انضمام مشخصات فني آنها ثبت مي گردد . اين كارت شامل اطلاعاتي است نظير شماره صفحه ، نام دستگاه ، نوع دستگاه ، سازنده ، شماره سريال و ... كارت
شناسايي در موارد زير مورد استفاه قرار مي گيرد :
الف)كمك به سفارش صحيح قطعات يدكي
ب)تائيدي بر مشخصات و عملكرد اوليه دستگاه
تعيين استاندارد ها :
هر دستگاه داراي استانداردهايي است براي كاركنان با آن و براي نگهداري و تعميرات آن . به عنوان مثال : يك دستگاه بايد 800 ساعت يكبار
گريس كاري شود و اين يك استاندارد براي آن محسوب شد .
زمان بندي فعاليت هاي نگهداري و تعميرات :
هر سيستم نگهداري و تعميرات بر حسب نوع خود يك زمان بندي را براي انجام كار نگهداري و تعميرات در نظر مي گيرند و طبق آن برنامه زماني از قبل تعيين شده كار نگهداري و تعميرات لتجام مي گيرد .
تهيه و تدارك براي اجراي برنامه :
اجراي سيستم نگهداري و تعميرات نياز به امكاناتي دارد كه مهمترين آنها عبارتند از : نيروي انساني متخصص - تجهيزات كمكي و قطعات يدكي .
كنترل فعاليت ها از طريق ثبت سوابق آنها :
بايد كليه فعاليت هاي نگهداري و تعميرات ثبت گردند تا از طريق آنها ما معايب را شناسايي كنيم .
تجزيه و تحليل سيستم :
بايد سيستم موجود بعد از مدتي كه از كارش گذشت ارزيابي شود و معايب آن شناسايي و برطرف گردند تا به بهره وري كامل برسد .
