بخشی از مقاله
آموزش الكترونيكي
مقدمه
فن آوري پيامدي از خصيصه ابزار سازي انسان است . با نگاهي عميق به پيرامون و تعمقي در خود و نسبت به غير ، در مي يابيم كه اساسي ترين تفاوت ما به غير ، همان ويژگي ابزار سازي ماست .
بشر موجودي ابزار ساز است و اين كار را در بلنداي تاريخ ادامه داده است . از تفكر و خلاقيت خويش مدد گرفته و در سير تكاملي حياتش از سادگي به پيچيدگي ميل كرده و در اين فرايند از تنوع خواصي ابزار خود ساخته بهره ستانده است . اين سرنوشت محتوم انساني است ، بيشينه طلب است و كوشنده ، براي تصرف و تسلط بيشتر ، از ظرفيت ها و استعدادهاي دروني مايه مي گذارد و مايه فكري را با مايه كاري در مي آميزد و در اين مسير ، براي كاملتر شدن ، نه تنها نمي ايستد ، بلكه به كاستي هاي جديدش پي مي برد . باز مي طلبد و مي كوشد و مي گيرد و باز هم و بازهم و . . . ( زاهدي ، 1381 )
تغيير و تحولات سريع در زمينه هاي مختلف علوم و فنون بشري، بر اثر پيشرفت هاي سريع و غير قابل انتظاري كه در بيشتر قلمرو هاي دانش ، به خصوص در زمينه صنايع الكترونيكي و مخابرات ، طي چند قرن اخير نصيب انسان شده است، حجم اطلاعات و دانسته هاي بشر امروزي به طور سرسام آوري افزايش يافته و مسايل و مشكلات جديدي را پديد آورده است. يكي از عواملي كه براي مقابله با اين مسايل در كشورهاي مختلف مورد توجه قرار گرفته ، تكنولوژي نوين آموزشي است. تكنولوژي آموزشي را مي توان يك رويكرد سيستمي دانست كه فرآيند ياددهي و يادگيري را كنترل و تسهيل مي كند.
در حال حاضر شاهراه بزرگ اطلاع رساني يك جريان بزرگ متشكل از رسانه هاي ارتباط جمعي براي آموزش است. افزايش استفاده از فن آوري هاي ارتباطي مانند پست الكترونيك و «وب» راه را براي تأمين نيازهاي آموزشي مخاطبان گشوده است. اين فن آوري هاي ارتباطي فرصت هايي را براي آموزش در زمينه واكنش مؤثر، كافي و به موقع در تأمين نيازهاي يادگيري مخاطبان بوجود آورده اند.
در بسياري از جوامع، سازمانها و مراكز آموزش عالي به اطلاعات جديد فن آوري هاي ارتباطات، به عنوان وسيله اي كه هم فرصت هاي يادگيري قابل انعطاف و هم دسترسي گسترده تر را عرضه مي كند، مي نگرند. همين امر اهميت آموزش هاي مجازي در رشد و بهسازي منابع انساني را ضروري نموده است.
در اين مقاله ضمن بيان ضرورت و اهميت آموزش الكترونيكي ، انواع آموزش با اين پديده ، فرايند آن و تجهيزات مورد نياز براي راه اندازي اين سيستم ارائه شده است.
اهميت و ضرورت آموزش الكترونيكي
براي تبيين نقش ، اهميت و ضرورت آموزشي الكترونيكي در برنامه ريزي استراتژيك سازمانهاي امروزي ابتدا جاي دارد به داستاني از "فرد . آر . ديويد" اشاره كنيم كه در آن دو تن از مديران صاحب نام در مسير گردش خود به خرسي وحشتناك و تيز رو بر خورد مي كنند و آنگاه يكي از آنها كفشهاي ورزشي خود را از كيف اش در آورده و آماده فرار مي شود . مدير ديگر به او مي گويد : «جناب شما نمي توانيد از اين خرس تندتر بدويد. » او در جواب مي گويد : « شايد من نتوانم از اين خرس تندتر بدوم،ولي ترديدي ندارم كه مي توانم تندتر از شما بدوم! » ( ديويد ، 1379)
استفاده از تكنولوژي هاي نوين همچون آموزش هاي الكترونيكي نيز هر چند كه نمي تواند بعنوان يگانه ابزار جهت مقابله و فرار از دست تهديدها محسوب شود ولي سازمانها با استفاده بهينه از اين عنصر ، حداقل جلوتر از رقباي خود گام بر مي دارند و همين يعني تداوم حيات و برنده شدن در عرصه رقابت .
نيازهاي روز افزون سازمانها به امر آموزش و عدم دسترسي به موقع آنها به مراكز آموزشي، لزوم حفظ پيوند با كار ، كمبود امكانات اقتصادي ، كمبود آموزشگران مجرب و متخصص و نيز هزينه هاي گزافي كه صرف آموزش مي شود، متخصصان علوم تربيتي و تكنولوژيست هاي آموزشي را در صدد ابداع سيستم و روش هاي جديد آموزشي مقرون به صرفه و با كيفيت نموده، كه علاوه بر جنبه هاي اقتصادي، قدرت پوششي وسيع داشته و به طور همزمان عده كثيري از فراگيران را تحت آموزش قرار دهد .
آموزش الكترونيكي ، علاوه بر پاسخگويي به نيازهاي ياد شده، به فراگير اين امكان را
مي دهد تا در زمان هاي مناسب به يادگيري بپردازد. در اين سيستم آموزشي، فراگير محور فعاليت يادگيري است كه فعالانه فرآيند يادگيري را دنبال مي كند و مي تواند متناسب با توانايي ها و قابليت هاي خويش، زمان، مكان، محتوي و سرعت يادگيري را تعيين كند.
گسترش حيطه آموزش در ساير زمينه ها نيز، از مزيت هاي اين روش است . به عبارت ديگر اين فن آوري مي تواند افراد بيشتري را براي يادگيري تحت پوشش قرار دهد و در ضمن كيفيت آموزش را هم بالا ببرد . اين سيستم آموزشي در سازمانهايي كه وسعت و پراكندگي جغرافيايي دارند، كارساز و مفيد است. در حال حاضر آموزش الكترونيكي بر روي برنامه هاي زنده يا دوره هاي آموزشي روي Desk top از طريق اينترنت و اينترانت اشتراكي متمركز شده است.
به طور كلي چهار محور عمده براي درك ضرورت بهره گيري از آموزشي الكترونيكي عبارتند از :
1 - برداشتن مرزهاي تجاري .
2 -رقابت بسيار شديد در سطح بين المللي.
3 - رشد اينترنت كه در تمام دنيا امكان بهره گيري از آن بسيار گسترده شده است .
انواع آموزش الكترونيكي
الف – آموزش مبتني بر كامپيوتر Computer Based Training))
در اين نوع آموزش، مواد آموزشي ديسك نوري يا فلاپي ديسك روي يك رايانه نصب
مي شود و نيازي نيست كه رايانه به شبكه و منابع مربوط به دوره متصل شده باشد. با استفاده از اين شيوه، فراگيران مي توانند در زمان و مكان معين و مشخصي به طور انفرادي، به يادگيري موضوعات مورد علاقه خود بپردازند.اين روش به دليل كليتي كه دارد ساير روشهاي آموزش الكترونيكي را نيز در برمي گيرد.
ب – آموزش بر پايه وب (Web Based Training)
در اين روش ، مواد آموزشي از جانب سرويس دهنده «وب» و از طريق اينترنت ارائه مي شود. WEB ارتباط با منابع آموزشي نظير كتاب هاي مرجع، پست الكترونيكي، تابلوهاي اعلانات و گروههاي گفت و گو را ايجاد مي كند. اين شيوه آموزشي، علاوه بر داشتن مزيت هاي آموزش الكترونيكي مزاياي آموزش هاي سنتي را نيز حفظ كرده است. ايجاد شكاف بيشتر بين يادگيري و آموزش، وجود شبكه جهان گستر «وب» را براي برقراري تعاملات بيشتر بين اين دو عامل الزامي مي كند.
ج – كنفرانس ويديويي
بدليل نقش واهميت كنفرانس هاي ويدئويي در آموزش هاي از راه دور توضيح بيشتري دراين خصوص ارائه مي شود:
بشر در طول تاريخ همواره در پي برقراري ارتباطات با ساير همنوعان خويش بوده است . ارتباطات يعني تبادل فرهنگ ، دانش ، افكار و تجربيات انسانها . ارتباطات يعني استفاده از قابليت ها و توانمنديهاي همنوعان و بالاخره ، ارتباطات يعني ابزاري براي بهتر زيستن.
جوامع امروزي در مقايسه با قبل بيشتر و بيشتر نيازمند ارتباطات مي باشند . رشد روز افزون فن آوري و دانش بشري نياز به اشتراك گذاري آنرا دو چندان مي كند و حال اينكه فن آوري خود به گسترش ارتباطات كمك مي كند . اگر چه از اولين روز اختراع تلفن تا كنون بيش از يك قرن نگذشته است اما در طول اين دوران هر روز شاهد پيشرفت دانش مخابراتي و ارتباطي بوده ايم . تلفن ، تلگراف ، راديو ، تلويزيون ، اينترنت و .... همگي نشان از تمايل انسانها به بر قراري ارتباطات به ساير همنوعان خود دارد .
امروزه با توجه به گسترش جغرافيايي سازمانها ، ادارات و كمپانيهاي بزرگ در چندين محل متفاوت و رشد روز افزون تجارت بين الملل و همچنين پيشرفت غير قابل باور سيستم هاي مخابراتي امكانات بسيار خوبي در اين راستا حاصل شده است . پس از اختراع كامپيوتر و شبكه هاي كامپيوتري اينك برقراري ارتباط سمعي و بصري است كه در عرصه ارتباطات و كامپيوتر
يكه تازي مي كند .
تعريف:
در يك تعريف ساده و اوليه مي توان گفت : Video Conferencing يعني ايجادو برقراري ارتباط بين دو يا چند مكان داخل شهري ، بين شهري ، بين كشوري و يا تركيبي از آنها به نحوي كه درهر مكان شخص يا گروه شركت كننده در كنفرانس بتوانند صدا ، تصوير ، اطلاعات ديجيتال و مدارك كاغذي ( مستندات ، نقشه ها و … ) اشخاص و گروه هاي ديگر شركت كننده در كنفرانس را شنيده و رويت كنند .
اصــــول
اصول Video Conferencing مبتني بر دريافت صوت و تصوير اشخاص شركت كننده در كنفرانس و همچنين اطلاعات ديجيتال و مستندات آنها و تبديل اين اطلاعات به سيگنالهاي خاص مخابراتي و ارسال آنها به نقاط ديگر و تبديل مجدد آنها به همان فرمت اوليه مي باشد .
بديهي است كه در طي مراحل تبديل فرمت و ارسال و دريافت از طريق سيستم هاي Video Conferencing پروتكل هاي رايج مانند G722,H.323,H.243 و غيره مورد استفاده قرار مي گيرد .
