بخشی از مقاله
چکیده
اقیانوس ها در حدود %71 از سطح زمین را به خود اختصاص داده اند که متأسفانه در دهه های اخیر به عنوان مدفن آلاینده های مختلف از جمله آلاینده های نفتی، فلزات سنگین، آفت کش ها و حتی آلودگی های حرارتی و غیره قرار گرفته اند که این آلاینده ها به نوبه ی خود مختل کننده ی زندگی موجودات اقیانوسی شده اند. در بروز این آلودگی ها انسان نقش به سزایی داشته است که به صورت مستقیم و گاه غیر مستقیم منجر به ایجاد یا تشدید آلودگی شده است. در این مطالعه عمده ترین آلاینده های اقیانوسی و راه های ورود آنها به آقیانوس ها از جمله زباله های انسانی، نفت، DDT، PCBs، کشاورزی، حرارت، جیوه، پلاستیک، سیستم فاضلاب و تخلیه طوفان مورد بررسی قرار گرفته است. و در نهایت راهکارهای مناسب جهت کاهش آلودگی آقیانوس ها ارائه می گردد.
واژههای کلیدی: اقیانوس، آلودگی، آلاینده، حیات اقیانوسی، DDT
-1 مقدمه
اقیانوس ها و دریاها بیش از 361 میلیون کیلومتر مربع از 515 میلیون کیلومتر مربع سطح کل زمین، یعنی نزدیک به %71 سطح آن را می پوشانند. به عبارت دیگر حدود سه چهارم سطح کره ی زمین را آب پوشانده است. این مجموعه پرحجم و وسیع به دنیای اقیانوسی مرسوم است. پراکندگی ناموزون خشکی ها و برآمدگی های مختلف در زیر آب، دنیای اقیانوس را به چند اقیانوس و چندین دریا به شکل های مختلف تقسیم کرده است. اقیانوس ها وسیع و عمیق هستند به همین دلیل آب اقیانوس ها دارای ویژگی های مشترک بوده و دامنه تغییرات در آنها خیلی کم و تدریجی است. 1
اقیانوس های زمین کارکردهای زیادی داشته خصوصاً بر دما و هوا تأثیر می گذارند. اگر اقیانوس وجود نداشت و همه زمین خشکی بود، اثر گلخانه ای، دمای زمین را بسیار بالا می برد. این چرخه آب است که مانع می شود تا زمین به خاطر اثر گلخانه ای خیلی گرم نشود. اگر زمین جو کنونی خود را داشت ولی اقیانوس نداشت و انرژی تابشی معادل همین انرژی ای که حالا به زمین می رسد را دریافت می کرد، دمای سطح زمین به 67 درجه سانتی گراد می رسید؛ اما این اتفاق نمی افتد چون اقیانوس ها بیشتر گرمایی که از خورشید به زمین می رسد را ذخیره می کنند.
اقیانوس که پیوسته در حال حرکت است، این انرژی گرمایی را در سراسر کره زمین پخش می کند. این کار باعث می شود خشکی های زمین و نیز هوا در طول زمستان گرم و در طول تابستان خنک شوند. به عبارتی اقیانوس ها دمای زمین را معتدل نگه می دارند. اقیانوس های زمین همه به هم متصل اند.
به طور کلی، آلودگی هنگامی که متمرکز و غلیظ تر شود خطر بیشتری برای محیط ایجاد می کند. تعداد زیادی از آلاینده های مختلف زندگی روزمره ی ما را احاطه کرده اند (به عنوان مثال جیوه، مواد رادیو اکتیو) اما از آنجایی که غلظت پایینی دارند، بدن ما به راحتی قادر به ترمیم و جبران آسیب های ناشی از آنها می باشد. برای آلاینده هایی که ما ایجاد می کنیم سطح میزانی وجود دارد که آسیب ناشی از آنها در زیر این سطح قابل تحمل می باشد و نیز این سطح میزان برای هر آلاینده دیگری که غلظت اش در حد کافی باشد جوابگو است.
-2 مواد و روش ها
1-2 نمونه هایی از آلودگی اقیانوسی
1-1-2 زباله ها:
در واقع اقیانوسها به مکان بزرگی برای تجمع زباله های دور ریختنی تبدیل شده است زیرا در آنجا مکانیزم های مختلفی جهت شکستن و گسستن پیوند بین آلاینده ها رخ می دهد. همان طور که می دانید آب یک حلال عمومی است و به طور طبیعی مواد را در خود حل می کند. امواج و جریان های اقیانوسی به حرکت و جابجایی زباله کمک می کند، بدین ترتیب آلاینده ها را پخش و غلظت آنها را کاهش می دهد. دلیل دیگری که اقیانوس را به مکان عظیمی برای زباله های انسان تبدیل نموده، بزرگی آنهاست. بدین معنی که مولکول های آب بسیاری وجود دارد که می توانند زباله ها را در سطح عظیمی در خود حل کنند. با پخش این آلودگی ها در سطح آبها می توان گفت که آب اقیانوس ها باعث رقیق شدن و کاهش اثر آلاینده ها می شود. در صورتیکه اقیانوس ها نه تنها باعث رقیق شدن آلودگی نمی شوند بلکه قادر به متمرکز کردن آنها در سطوح بالاتر و رساندنشان به ما نیز خواهند شد.
2-1-2 د.د.ت
استفاده از این آفت کش در دهه 1975در ایالت متحده بسیار رایج بوده که البته بعداً خطرات ناشی از آن برآورد شد. با شسته شدن محصولات کشاورزی و سرازیری در رودخانه و سپس اقیانوس عمل «Bioaccumulated » یا تجمع زیستی رخ می داد. در یکی از نمونه های معروف، جمعیت پلیکان های قهوه ای در جنوب کالیفرنیا به سرعت کاهش یافت و این زمانی بود که غلظت DDT در مواد غذایی شان بالا بود و باعث شکسته شدن تخم هایشان می شد، زیرا DDT مهار کننده کلسیم بود و کربنات کلسیم را در پوسته تخم تضعیف کرده و در نتیجه منجر به شکستگی تخم و از بین رفتن جنین پرنده می شد.
در سال 1971، انجمن پژوهشی و آکادمی بین المللی علوم گزارش نمود که اقیانوس ها حاوی 25 درصد از کل ماده DDT که تا به حال استفاده شده، هستند زیرا DDT به راحتی به دریاچه و رودخانه ها راه می یابد و این راهیابی به طرق زیر می باشد:
DDT .1برای مبارزه با حشرات سطح آب ها، می تواند مستقیماً وارد آب گردد.
DDT .2ممکن است تصادفاً در طی پخش توسط هواپیما بر روی جنگل ها یا برای کنترل آفات زراعی به آبها افزوده شود. DDT .3 توسط باران از اتمسفر به سطح زمین انتقال می یابد.
DDT .4 باقی مانده در سطح زمین ممکن است از خاک به آب برسد.
بنابراین برای رفع این مشکل بهتر است از ترکیبات دیگری به جای آن برای آفت کشی استفاده شود به گونه ای که پس از استفاده در محیط باقی نمانند. 1
