بخشی از مقاله
چکیده
امروزه از گزینه تحریم اقتصادی به عنوان مکانیسم و ابزاری برای تعقیب اهداف سیاست خارجی کشورهای استفاده می گردد. اعمال تحریم های یک جانبه و محدودیت های مالی و تجاری، همواره یکی از ابزار های فشار به کشور جمهوری اسلامی ایران بوده است. با تشدید تحریم های بین المللی و فشارهای اقتصادی به کشور جمهوری اسلامی ایران، ضرورت توجه به اقتصادی پویا و فعال اهمیت بیشتری برای این کشور پیدا کرده است. نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تحت تأثیر این وضعیت باید یک نظام اقتصادی مناسب با تحریم تبیین کند. با توجه به توانمندی های اقتصادی ایران، اقتصاد مقاومتی بهترین گزینه می باشد. اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که از تحریم ها فرصت سازی کرده و زمینه رشد و شکوفایی را فراهم می آورد. در این مقاله ابتدا تحریم اقتصادی تشریح شده است. سپس دلایل تحریم اقتصادی ایران و آثار آن بر اقتصاد ایران بیان شده است. در ادمه پس از بیان بخشی از توانمندی های اقتصاد ایران، تعاریف اقتصاد مقاومتی ارائه شده و مؤلفه های اقتصاد مقاومتی در مورد کشور ایران شناسایی و تبیین شده است. اهمیت اقتصاد مقاومتی در تحریم ها در بعد زمانی تشریح، و در نهایت بحث و نتیجه گیری از موضوع ارائه شده است.
کلید واژه ها: تحریم، تحریم اقتصادی، اقتصاد مقاومتی، جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده آمریکا.
Address: Toroudshomal Research company, Technological Enterprises Incubators Center, The University of Mazandaran (UMZ) Head Office, Babolsar. Iran
Postal Code: 4741613534, Tel: (+98)1125259653, Telefax (+98)1125343671 Web: con.toroudshomal.com Email: con@toroudshomal.com
The resistance economy as an approach to pass the sanctions
)Case Study: Islamic Republic of Iran(
Yaghoob Mombiniy , M.A in industrial management , the university of guilan, yaghoob.ym1367@yahoo.com, +989197259245
Esmaeel Ramazanpoor , assistant professor of the university of guilan
Mahmoud Moradi , assistant professor of the university of guilan
Abstract
The dominant countries i.e., the Europian countries and U.S , today , use the sanctions as an instrument to fallow their foreign political aims. Iran is one of the few countries that incures the severe sanctions in recent years. Due to increasing and continuing the sanctions it is very necessary for iran to activate and improve its economy effectively and essentially. It seems that the resistive economy is the suitable selection and efficient approach for iran to release from these hard challenges and to attain the progress. In this paper at first it is explained the economic sanction and its causes and effects and then the resistive economy is studied in iran and its function and importance is emphasized. And in the end the discussion and results are offered.
Keywords : Sanction , Economy Sanction , Resistive Economy , Islamic Republic of Iran, United States of America .
Address: Toroudshomal Research company, Technological Enterprises Incubators Center, The University of Mazandaran (UMZ) Head Office, Babolsar. Iran
Postal Code: 4741613534, Tel: (+98)1125259653, Telefax (+98)1125343671 Web: con.toroudshomal.com Email: con@toroudshomal.com
-1 مقدمه
انقلاب اسلامی ایران در قرن بیستم یکی از مهمترین تحولات سیاسی و اجتماعی این قرن است که شاید ابعاد مختلف آن کمتر شناخته شده باشد. ظهور انقلاب اسلامی ایران در فضای سیاسی و علمی عصر کنونی، معادلات جدیدی را در این عرصه ها رقم زده است. معادلاتی که هر روز ابعاد و پیچیدگی های خاصی را بروز می دهد. طبعاً نیرو های معارض با چنین دیدگاهی، به همه طرق
ممکن سعی در نابودی و محو چنین منظری دارند و در این راه از هیچ برنامه ای غافل نخواهند بود.
طرح و اعمال تحریمهای گوناگون از سوی ایالات متحده آمریکا برای مهار فلسفه سیاسی انقلاب ایران نیز در شرایطی صورت میگیرد که این کشور در زمان حکومت پهلوی به عنوان مهمترین شریک خارجی ایران به چپاول و غارت ثروتهای ملی ایرانیان پرداخته بود. وقوع انقلاب اسلامی که واکنش یکپارچه و قدرتمند مردم ایران به این وضعیت نابهنجار و تحمل ناپذیر بود، نقطه پایانی بر حضور غیر مشروع آمریکا در ایران بود. در واقع ماهیت ضد آمریکایی انقلاب اسلامی موجب شد که پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران نیز مناسبات ایران و آمریکا هرگز عادی و بهنجار نباشد.
به همین سبب ایالات متحده از بیم از دست دادن منافع خود در ایران و سراسر منطقه، اقدامات وسیع تری را در جهت تضعیف یا تحت کنترل در آوردن نهضت اسلامی ایران انجام داده است. که از آن جمله میتوان به اعمال تحریم های مختلف اقتصادی و وضع قوانین و مقررات گوناگون علیه نظام جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود.
تحریم اقتصادی1 جزیی از مهارت های دیپلماتیک است که طی قرون متمادی اعمال شده است. تحریم اقتصادی علاوه بر اهذاف معمول، به عنوان یک استراتژی قهرآمیز و جایگزین جنگ نیز لحاظ می شود. (Lopes and Cortight,1996)
یکی از جنجال برانگیزترین موضوعات در دهه های گذشته نقش تحریم های اقتصادی در سیاست خارجی آمریکا بوده است. از زمان دولت توماس جفرسون2، اجرای تحریم اقتصادی بخشی از اقدامات سیاست خارجی آمریکا به شمار می آمده است. در دوره بعد از جنگ جهانی دوم برای محدود کردن افزایش قدرت نظامی شوروی تحریم هایی برقرار شد. در سال های اولیه شروع جنگ سرد در دهه 1950 و 1960، آمریکا در تلاش برای برای مهار نفوذ کمونیسم3، کشورهای کمونیستی و کشورهایی را که با این کشورها مناسبات تجاری داشتند، تحریم کرد. در دهه 1970، حقوق بشر یکی از اهداف سیاست خارجی آمریکا شد و حکومت های مارکسیستی4 تحریم شدند. از اواخر دهه 1980، خطر تروریسم5، مواد مخدر و اشاعه تسلیحات و سلاح های کشتار جمعی و هسته ای از زمینه های برقراری تحریم بوده است.
1- Economic Sanctions 2- Thomas Jefferson
در سال 1807، رئیس جمهور توماس جفرسون برای پیشگیری از جنگ با انگلستان و فرانسه، کنگره را متقاعد کرد که به تحریم تجاری رأی دهد. بدین ترتیب حمل کالا به بنادر خارجی با کشتی های آمریکایی و حمل کالاهای آمریکایی با کشتی های غیر آمریکایی ممنوع شد. اما به دنبال اعتراض های داخلی، این ×تحریم ها در سال 1809 برداشته شد.
3- Communism 4- Marxist 5- Terrorism
Address: Toroudshomal Research company, Technological Enterprises Incubators Center, The University of Mazandaran (UMZ) Head Office, Babolsar. Iran
Postal Code: 4741613534, Tel: (+98)1125259653, Telefax (+98)1125343671 Web: con.toroudshomal.com Email: con@toroudshomal.com
بنا بر اظهار ریچارد چنی1 وزیر دفاع اسبق آمریکا، بیش از 70 کشور و دو سوم جمعیت جهان تأثیر تحریم های آمریکا را تجربه کرده اند. (Alikhani,2000)
در طول چند سالی که از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی می گذرد، آمریکا تلاش می کند ایران را از نظر سیاسی، نظامی و اقتصادی منزوی کند و به همین منظور تحریم های گسترده ای را به طور یک جانبه برقرار کرده است و صادرات کالا به ایران را مهار می کند. گری سیک2، مشاور وقت کاخ سفید در امور ایران در کتابی به نام زمانی که همه چیز فرو می پاشد3 در همین باره می نویسد که از آن هنگام (انقلاب ایران) تا کنون آمریکا پیوسته و برگشت ناپذیر تغییر کرده است. (Sick,1986) در مرحله اول، تحریم ها بر علیه ایران به علت اشغال سفارت آمریکا در تهران برقرار شد. با دستور جیمز کارتر4 رئیس جمهور آمریکا، در سال 1979 میلادی بیش از 12 میلیارد دلار از اموال ایرانیان در آمریکا مسدود شد و واردات از ایران نیز ممنوع اعلام گردید که به قطع تمام روابط تجاری و سفر ها به ایران انجامید. مصادره این اموال تبدیل به اهرم فشار مهمی در مذاکرات قرارداد الجزایز در سال 1981 میلادی، و منجر به آزاد سازی گروگان های سفارت آمریکا گردید. به دنبال آزادی گروگان ها، اهداف آمریکا در استفاده از تحریم ها تغییر یافت و این گونه مطرح شد که تداوم این تحریم ها به منظور نپذیرفتن رفتار سیاسی و نظامی ایران و به امید ایجاد تغییر در این رفتار است
