بخشی از مقاله

الگوي برنامه ريزي و تدريس در كلاس هاي پيام نور


گام اول: تهيه شناسنامة درس
1- جايگاه رشته در علم: الهيات و معارف اسلامي رشته ايست كه به شناخت علوم اسلامي اعم از فقه، تفسير، كلام، فلسفه و عرفان پرداخته و با توجه به عنوان كلي الهيات به شناخت ساير اديان نيز مي پردازد.


2- جايگاه درس در رشته: آشنايي دانشجو با معادلهاي انگليسي اصطلاحات و واژگان تخصصي الهيات و نحوة ترجمة جملات متون تخصصي.
3- جايگاه فصل در درس: اين منتخب فصل دوم از بخش اول كتاب زبان تخصصي SHI‛A مي باشد با عنوان Division within shi‛ism كه به بررسي فرقه هاي مختلف شيعه از زيديه و اسماعيليه گرفته تا شيعة دوازده امامي مي پردازد.


4- مشخصات منبع: چاپ غير دانشگاهي است. (چاپ انصاريان. قم) چاپ هاي ديگري نيز دارد.
5- بسندگي منبع: كافي است، البته اين كتاب راهنماي آموزشي دارد كه جز ترجمة پاراگراف به پاراگراف و واژه نامه مورد اضافه تري ندارد.
6- بررسي ميزان خودآزموزي كتاب:
اهداف يادگيري :
الف- شناخت معادلهاي حروفي و نمادهاي حركتي عربي در انگليسي، مثل: تشخيص طاء از تاء و تشخيص اُ از او، ب- بكارگيري آموخته هاي گرامري در بافت واژگان و اصطلاحات تخصصي، ج- مرور تاريخ و اصول اعتقادي فرق شيعه.


فعاليت هاي درون متني: تمرين و پرسش ندارد.
فعاليت هاي پژوهشي: چون حجم كتاب زياد است و موضوعات مطرح شده در اين كتاب در دروس مختلف عربي يا فارسي اين رشته موجود است در اين درس فعاليت پژوهشي ضروري نيست.
خلاصه كردن متن: به جهت غير قابل پيش بيني بودن سؤالات امتحاني و پيوستگي مطالب، خلاصه كردن متن منطقي به نظر نمي رسد.


فعاليت علمي: درخواست تكليف از دانشجو جهت تمرين براي يادگيري درست ترجمة جملات در پيشرفت دانشجو مؤثر است.


گام دوم: تحليل محتوا و تهية طرح درس
1- تفكيك پاراگراف ها با عنوان دهي: ص 75 ازچاپ انصاريان.
پاراگراف اول: فروع دين عامل انشعاب دين. هر ديني اصولي دارد و فروعي كه اين فروع باعث پيدايش انشعاب در دين مي شوند.
پاراگراف دوم: عدم انشعاب در زمان سه امام نخست.


پاراگراف سوم: عدم انتخاب اكثريت شيعة اماميه از امام هشتم به بعد بواسطة اعتقاد به مهدي موعود، وجود اختلاف در موضوعات حقوقي و كلامي بين اماميه انشعاب محسوب نمي شود. اختلاف در اصول تشيع از انشعابات تشيع نيست. مثل: بابي و بهايي.
پاراگراف چهارم: عدم بقاي انشعابات شيعي تا زمان حال به جزء فرقه هاي زيديه و اسماعيليه.
زيديه و انشعابات آن
پاراگراف اول: پيروي زيديه از زيدالشهيد پسر امام سجاد. طغيان او عليه خليفة اموي هشام بن عبدالملك.


پاراگراف دوم: تلقي پيروان زيد از او به عنوان امام پنجم. تداوم امامت در اخلاف وي. قيام برادر زادة زيد، اطروش، در خراسان، دعوت اطروش از مردم غير مسلمان مازندران به دين اسلام (تشيع زيدي).
پاراگراف سوم: اعتقاد زيديه به هر امام فاطمي نسب به شرط آگاهي از علوم ديني، زهد، شجاعت و كرامت. بدون امام بودن زيديه از زمان اخلاف اطروش تا 60 سال پيش (احتمالاً تاريخ نگارش كتاب). قيام امام يحيي در يمن در زمانيكه جزو امپراطوري عثماني بود و تداوم آن توسط اخلاف وي تا زمان حال.


پاراگراف چهارم: اعتقاد به حذف نام دو خليفه اول و شروع ائمه از علي (ع) توسط اخلاف زيد. در اصول اعتقادي راه زيديه به معتزله شبيه است و در فروع به فقه ابوحنيفه.


اسماعيليه و انشعابات آن
پاراگراف اول: اعتقاد اسماعيليه به مهدويت اسماعيل فرزند امام جعفر الصادق به عنوان امام هفتم با وجود مرگ وي در زمان حيات پدر. توجيه سه گروه راجع به مرگ اسماعيل. دوام توجيه گروه سوم تا زمان حاضر مبني بر تداوم امامت در نسل اسماعيل و اخلافش با وجود مرگ وي در زمان حيات پدر.


پاراگراف دوم: تشابه فلسفي اسماعيليه با صابئين (ستاره پرستان) و عناصري از «معرفت خفي» هندوها. اعتقاد به واقعيت ظاهري و باطني در آراء و علوم اسلامي. ابتناء وحي يا تنزيل بر تفسير دورني يا تأويل.
پاراگراف سوم: اعتقاد اسماعيليه به وجود دو جهت هميشگي ناطق و صامت. پيامبر صامت و امام يا وصي يا ولي ناطق است. تجلي كامل خدا بودن حجت.
پاراگراف چهارم: «حجت خدا» حول عدد هفت مي چرخد. پيامبر تجلي كامل خداست و قدرت تشرف به ساحت رموز الهي را دارد.


هفت وصي او نيز داراي قدرت اجراي دو ويژگي و صايت و ولايت هستند. هفتمين وصي قدرت نبوت را نيز دارد و سپس سيكل بعدي.
پاراگراف پنجم: از آدم (ع) تا اسماعيل سير نبوت، وصايت و ولايت را مطرح مي كند.
پاراگراف ششم: بر شماري نام هفت امام تا محمدبن اسماعيل به جز امام حسن (ع). اختفاي نام اخلاف محمدبن اسماعيل تا نسل هفتم. پس از آنها شروع حكومت نخستين مجموعة 7 فرمانرواي فاطمي در مصر. اعتقاد به 12 نقيب علاوه بر حجت به جز فرقة دروزيه كه 6نقيب را از ائمه و 6 نفر بقيه را از ديگران مي دانند.


باطنيان
پاراگراف اول: ظهور فردي ناشناس، عامل به نماز و روزه و قانع به دست رنج خود در شهر كوفه و دعوت او به مذهب اسماعيليه قبل از ظهور عبيد الله المهدي در شمال آفريقا. اعزام 12 نقيب به دمشق توسط او. ترك ناگهاني كوفه و عدم اطلاع از وي.
پاراگراف دوم: جانشين اين مرد فردي به نام احمد مشهور به قرمط مبلغ در عراق. صدور برخي احكام متفاوت در امر نمازهاي يوميه و جواز شرب خمر از جانب وي دعوت باطنيان ديگر از مردم به كيش باطني همزمان با اين رويداد.


پارگراف سوم: عدم احترام به جان و مال مردم از طرف باطنيان، كشتار در يمن، بحرين و سوريه و غارت اموال. راهزني به كاروانهاي حج و كشتار و چپاول اموال و آذوقه و مركب هاي آنها.
پاراگراف چهارم: فتح بصره توسط ابوطاهر قرمطي. اعزام سربازان به مكه. كشتار مردم و زائران تازه از راه رسيده. تقسيم پردة كبه بين افراد خود. انتقال حجرالاسود به يمن به مدت 22 سال. تلقي مسلمانان از آنان به عنوان افراد خارج از دين. تنفر حاكم فاطمي- اسماعيلي مصر از قرمطيان.


پاراگراف پنجم: مورخان ويژگي خاص باطنيه را اعتقاد آنها به امور باطني و رازورانة دين مي دانند و ظواهر شريعت را خاص مردم ساده دل و بي بهره از عقلانيت و روحانيت تلقي مي كنند، هرچند برخي امامان باطني به پيروي از برخي قوانين و احكام ديني دستور مي دهند.


نزاريه، مستعليه، دروزيه و مقنعه
پاراگراف اول: عدم انشعاب فرقة اسماعيلي و افول سلطنت و امامت آن طي هفت نسل. مرگ مؤيدبن علي و مشاجرة خونين فرزندانش نزار و مستعلي و چيرگي مستعلي بر برادرش.
پاراگراف دوم: پديد آمدن دو فرقة نزاريه و مستعليه. نزاريه پيروان حسن صباح كه از مصر اخراج شد. تأسيس حكومت در الموت قزوين توسط حسن صباح و دعوت مردم به آرمان اسماعيلي.


پاراگراف سوم: تداوم راه حسن صباح توسط بزرگ اميد رودباري و پسرش كيا محمد و پسر وي حسن علي ذكره السلام در قرن 6. تغيير مسير راه نزاريه و گرايش چهارمين حاكم اسماعيلي به باطنيه. تداوم سلطنت و حكومت تا حملة هلاكو فاتح مغول. علاقمندي آقاخان محلاتي در ايران به نزاريه در قرن 13 و طغيان او عليه شاه قاجار در كرمان و فرار او به بمبئي. تبليغ نزاريه باطنيه در آنجا. شهرت نزاريه به آقاخانيه در اين دوره.
پاراگراف چهارم: مستعليه پيروان المستعلي. دوام حكومتش در مصر تا قرن 6. تداوم تفكر آنها در هند توسط بهره ها تا امروز.


پاراگراف پنجم: دروزيان و انتساب آنها به كوهي در لبنان و سوريه. پيروان خلفاي فاطمي. الحاق آنها به باطنيان بر اثرتبليغ به باطنيه. اعتقاد آنها به مرگ و اختفاي ششمين خليفة فاطمي و سرانجام ظهور دوباره اش به دنيا.
پاراگراف ششم: مقنعه كه پيرو عطاالمروي معروف به المقنع بوده كه خود وي از پيروان ابومسلم خراساني به شمار مي رفته. ادعاي المقنع مبني بر حلول روح ابومسلم و تجسد او در قالب وي. سپس دعوي نبوت و بعد الوهيت. دستگيري در سال 162 در قلعه اي در ماوراءالنهر. خودسوزي با يارانش در آتش. باقي پيروانش به باطنيه و اسماعيليه پيوستند.


اختلاف بين شيعة دوازده امامي و اسماعيليه و زيديه
پاراگراف اول: اكثريت شيعيان با وجود تقسيمات درون آن دوازده امامي هستند. نقد و اعتراض شيعيان عليه دو مسئلة حكومت اسلامي و حجيت در علوم ديني كه حق ويژة اهل بيت است از نظر شيعه.


پاراگراف دوم: تعلق خلافت به عنوان ولايت باطني و رهبري روحاني به علي (ع) و فرزندانش. تصريح نام 12 امام از جانب پيامبر. اعتقاد شيعيان به عدم نسخ احكام و قوانين شريعت به عنوان اصول حيات روحاني تا قيامت. لزوم تعليم اين احكام توسط اهل بيت پيامبر.
پاراگراف سوم: اختلاف اماميه و زيديه در باور زيديه به تعداد بيشتري امام علاوه بر خاندان پيامبر و عدم اعتقاد به محدوديت 12 نفرة امامان. عدم پيروي زيديه از فقه اماميه.


پاراگراف چهارم: اختلاف بين شيعيان دوازده امامي و اسماعيليه در اعتقاد اسماعيليان به عدد 7 درمورد امامان و عدم ختم نبوت به پيامبر اكرم. اعتقاد آنها به تغيير و دگرگوني در احكام شريعت و عدم پايبندي به شريعت خصوصاً در ميان باطنيه. بر عكس اماميه به ختم نبوت و 12 وصي معتقدند. و به اعتبار جنبة ظاهري شريعت و عدم امكان نسخ آن. تأكيد اماميه بر جنبة ظاهري و باطني قرآن.
خلاصة تاريخ تشيع دوازده امامي


پاراگراف اول: تأكيد اكثريت شيعه (دوستان و حاميان علي (ع) بعد از فوت پيامبر) بر دفاع از حقانيت اهل بيت در مسئلة خلافت و مرجعيت ديني. نقد و اعتراض عليه ديدگاه رايج و جدايي از اكثريت.
پاراگراف دوم: تحت فشار بودن شيعيان طي دورة خلفاي راشدين و شدت يافتن آن در دورة بني اميه كه شيعه به هيچ وجه حمايت نمي شد. هر چه شكنجه توسط اكثريت بيشتر اعتقاد اقليت راسخ تر. بهره مندي از مظلوميت باعث شيوع اعتقادات و باورهاي شيعه.


پاراگراف سوم: احراز توانايي شيعه بواسطة ضعف بني اميه با آغاز حكومت عباسيان در ميانة قرن 2. دشوار شدن شرايط تا پايان قرن سوم. قيام مؤثر آل بويه كه شيعه بودند در آغاز قرن 4 و احراز قدرت و توانايي قابل توجه در تخقق فعاليت هايشان. آغاز مباحثات تحقيقي و علمي و تداوم آن تا پايان قرن 5 . آغاز قرن 7 با تهاجم مغول اغتشاشات ناشي از هرج و مرج و جنگ هاي صليبي فشار بر شيعه بيشتر شد. مذاكرة برخي از حاكمان فارس و مازندران باعث قدرت و گسترش شيعه شد. وجود مغول باعث حضور بيش از پيش انبوه شيعه در فارس و سرزمين هاي اسلامي ديگر. تداوم وضع تا قرن 9.


پاراگراف چهارم: آغاز قرن 10 قيام صفويه و تبديل تشيع به دين رسمي قلمرو وسيعي از ايران و تداوم آن تا عصر حاضر. وجود دهها ميليون نفر شيعه در سراسر جهان.
2- فهرست كليد واژه ها به تفكيك پاراگراف:
پاراگراف اول: ص 75 – primary principles- principles of secondary- common basis- revealed religions- judaism- christianity- zoroastrianism.

پاراگراف دوم: martyedom-zaydis- ismāi‛līs- wāqifīyah- kīsānīya- hanafīya.
پاراگراف سوم: promised mahdi- Bātinīs- Qarāmitah.
پاراگراف چهارم: branches
زيديه انشعابات آن
پاراگراف اول: rebell- umayyad- kūfa.


پاراگراف دوم: take place- ranks- arise- pursue- descendent.
پاراگراف سوم: defend- religious- ethically pure- courageous- generous- ottomān Empire.
پاراگرا چهارم: sunnīschool of law- mu‛tazilite- jurisprudence of Abū Hanīfah.


اسماعيليه و انشعابات آن
پاراگراف اول: witness- governor- medina- occultation- true imam
پاراگراف دوم: sābaean – Hindu- gnosis- decrees- enterior reality- inner aspect- revelation- hermeneutic- esoteric exegesis.


پاراگراف چهارم: number seven- Divine law- perfect manifestation of God- initiating- Divine mysteries.
پاراگراف پنجم: Ādam- noah- Ābrāhām- moses- jesus- muhammad ibn Іsma‛il.
پاراگراف ششم: fāţimīd calīphate- Egypt- chief- companion- Drūze.


باطنيان
پاراگراف اول: assemble- Damascus- khūzistān- north Africa.
پاراگراف دوم: Qaramiţe- iraq- ablution- drinking of wine.
پاراگراف سوم: Bahrain- the yemen- syria- looting- wealth- pilgrimage- pilgrim- mecca- plundering- provision- camel.


پاراگراف چهارم: conqure- Başra- resistance- troops- massacred.
پاراگراف پنجم: interpret- simple- minded- intelligence.
نزاريه، مستعليه، دروزيه و مقنعه
پاراگراف اول: cairo- capture.


پاراگراف دوم: the fort of Alamūt- Qazwin.
پاراگراف سوم: shāh Qājār- kermān- Bombay- cause- Āqā khānīds -
پاراگراف چهارم: sect-India.- Bohra
پاراگراف پنجم: Drūz mountain- missionary activity- ascende- heaven


پاراگراف ششم:incarnate- Transoxiana
اختلاف بين شيعة دوازده امامي و اسماعيليه و زنديه
پاراگراف اول: Household of the prophet- criticism- protest-instruction- authovity.
پاراگراف دوم: injunction- abrogate- Day of judgment.
پاراگراف سوم: jurisprudence.


پاراگراف چهارم: terminate- seal of prophecy.
خلاصة تاريخ تشيع دوازده امامي
پاراگراف اول:…………..
پاراگراف دوم: being oppressed- rightly- guided caliphs.
پاراگراف سوم: Abbasīd calīphs-scholarly- debates- mongol- chaos- crusadas- māzandarān.
پاراگراف چهارم:……….


3- فهرست مفاهيم و اصول و حقايق و فرآيندها به تفكيك پاراگراف ها و پيش نيازها.
نكته: كليه پاراگرافها و عناوين به جهت پي گيري يك جريان تاريخي پيش نياز يكديگرند يعني به عنوان مثال ‹‹اسماعيليه و انشعابات آن›› پيش نيازي است براي ‹‹باطنيه›› و به همين منوال.
پاراگراف اول: مفهوم اصل و فرع دين، اصل انشعاب در دين، حقيقت اختلاف اهل مذاهب، فرآيند توصيف مقدماتي و تمرين.


پاراگراف دوم: مفهوم موعود ]مهدي[، امام، اصل پذيرش مشترك سه امام نخست نزد تمام فرق جز اسماعيليه، حقيقت اختلاف فرق در مسئلة مهدي موعود، فرآيند جريان تاريخي شكل گيري انديشة موعود در 4 فرقه به علاوه شيعة اماميه و تمرين.
پاراگراف سوم: مفهوم فرقه ها- اصل تفرق در فروع نه در اصول، اختلاف كلامي و فقهي انشعاب نيست، حقيقت عدم انشعاب اماميه از امام هشتم به بعد، فرآيند توصيف تاريخي و ارائه نمونه- تمرين.


پاراگراف چهارم: مفهوم- ، اصل-، حقيقت انقراض كل فرق شيعه جز اسماعيليه و زيديه، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.
زيديه و اتشعابات آن
پاراگراف اول: مفهوم-، اصل-، حقيقت قيام زيد فرزند امام سجاد عليه هشام و مرگ او توسط خليفه، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
پاراگراف: دوم مفهوم دعوت زيدي، تشيع زيدي، اصل-، حقيقت مسلمان شدن مردم مازندران توسط زيديه، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.


پاراگراف سوم: مفهوم قيام و خروج امام زيدي، اصل اعتقاد به فاطمي نژاد بودن عالم و شجاع و زاهد و كريم بودن امام، حقيقت قيام امام يحيي در يمن، ظهور اطروش در خراسان و دعوت مردم مازندران به مذهب زيدي توسط او، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
پاراگراف چهارم: مفهوم-، اصل-، حذف نام دو خليفة اول و شروع فهرست ائمه از علي (ع)، پذيرش فقه ابوحنيفه و كلام معتزلي توسط زيديه، حقيقت-، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.


اسماعيليه و انشعابات آن
پاراگراف اول: مفهوم-، اصل اعتقاد اسماعيليه به مهدويت اسماعيل فرزند امام صادق (ع)، اصل توجيه امامت اسماعيل با وجود مرگ وي در زمان پدر، حقيقت -، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
پاراگراف دوم: مفهوم تنزيل و تأويل، ظاهر و باطن، اصل واقعيت ظاهري و باطني علوم اسلامي، تأويل داشتن تنزيل يا وحي، حقيقت تشابه فلسفي تفكر اسماعيلي با تفكر صابئي و عرفان هندي، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.


پاراگراف سوم: مفهوم حجت، ناطق و صامت، اصل وجود هميشگي حجت بر روي زمين، تجلي كامل خدا بودن حجت، حقيقت -، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.
پاراگراف چهارم: مفهوم وصايت، ولايت و نبوت، اصل محوريت عدد هفت، تشرف به ساحت رموز الهي، هفتمين وصي داراي قدرت وصايت، ولايت و نبوت، ولايت و وصايت داشتن انبياء، حقيقت-، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.


پاراگراف پنجم: مفهوم-، اصل مطرح مردم محمدبن اسماعيل به عنوان هفتمين وصي، حقيقت-، فرآيند سير تاريخي نبوت و وصايت از آدم (ع) تا محمدبن اسماعيل- تمرين.
پاراگراف ششم: مفهوم نقيب، اصل اختفاي نام ائمه طي دوره اي، حذف نام امام حسن از فهرست نام ائمه، اعتقاد به 12 نقيب. حقيقت-، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.


باطنيه
پاراگراف اول: مفهوم-، اصل اعزام نقباء براي دعوت، حقيقت ناشناس ماندن مؤسس اوليه باطنيه، ظهور و ترك ناگهاني وي، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
پاراگراف دوم: مفهوم-، اصل تبليغ برخي احكام متفاوت در امر نماز يوميه و جواز شرب خمر، حقيقت جانشيني فردي مشهور به قرمط براي باطنيه، دعوت همزمان ديگر باطنيان به كيش باطني، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.


پاراگراف سوم: مفهوم-، اصل عدم احترام به مال مردم از جانب باطنيه، حقيقت كشتار در يمن، بحرين . . . و چپاول آن ديار، فرآيند توصيف تاريخي- تمرين.
پاراگراف چهارم: مفهوم قرمطي، اصل تلقي باقي مسلمانان از باطنيه يا قرمطيه به عنوان خارج از دين، حقيقت فتح بصره و مكه، انتقال حجرالاسود به يمن، تنفر حاكم فاطمي ار قرامطه، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.


پاراگراف پنجم: مفهوم-، اصل رازورانه بودن و تأكيد باطنيه بر عقلانيت و روحانيت بدون توجه به ظواهر، حقيقت پيروي از امور رازورانه به جاي پيروي از ظواهر، دستور برخي ائمه باطني راجع به برخي احكام و قوانين ديني، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.
نزاريه، مستعليه، دروزيه و مقنعه
پاراگراف اول: مفهوم-، اصل-، حقيقت دوام سلطنت و امامت اسماعيلي طي 7 نسل، چيرگي مستعلي بر برادرش نزار، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.


پاراگراف دوم: مفهوم مستعليه ونزاريه، اصل-، حقيقت انتقال بخشي از سلطنت اسماعيلي از مصر به ايران، تأسيس حكومت در الموت قزوين توسط حسن صباح، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
پاراگراف سوم: مفهوم آقاخانيه، اصل انحراف از نزاريه به باطنيه، شهرت نزاريه به آقاخانيه، حقيقت تداوم سلطنت و امامت تا حملة مغول، خروج آقاخان محلاتي عليه شاه قاجار و فرار آقاخان به بمبئي، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.


پاراگراف چهارم: مفهوم بهره، اصل تداوم تفكر مستعليان در فرقة بهره، حقيقت تداوم حكومت مستعليه تا قرن 6 در مصر، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
پاراگراف پنجم: مفهوم دروزيه، اصل الحاق دروزيه به باطنيه، اعتقاد آنها به مرگ و اختفاي ششمين خليفة فاطمي، حقيقت پيروي آنها از خلفاي فاطمي و بعد باطني، انتساب آنها به كوه دروز، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.


پاراگراف ششم: مفهوم مقنعه، اصل ادعاي المقنع راجع به حلول روح ابومسلم در جسم وي، سپس دعوي نبوت آنگاه الوهيت وي، حقيقت كساني كه پيرو المقنع بودند و به باطنيه واسماعيليه پيوستند، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.
اختلاف بين بين شيعة دوازده امامي و اسماعيليه و زيديه
پاراگراف اول: مفهوم شيعة دوازده اماميه، حكومت اسلامي، حجيت در علوم ديني، اصل اعتراض اماميه دو مسئله حكومت اسلامي و حجيت در علوم ديني به عنوان حق ويژة اهل بيت، حقيقت اكثريت شيعه علي رغم انشعابات دوازده امامي اند، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.


پاراگراف دوم: مفهوم خلافت اسلامي، ولايت باطني، رهبري معنوي، اصل تعلق رهبري روحاني و ولايت باطني به علي (ع) وفرزندانش، عدم نسخ احكام اسلامي تا قيامت، لزوم تعليم احكام توسط اهل بيت، حقيقت تصريح نام 12 امام از سوي پيامبر (ص)، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.
پاراگراف سوم: مفهوم فقه اماميه، اصل عدم باور زيديه به محدويت 12 امام، عدم پيروي زيديه از فقه اماميه، حقيقت-، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.


پاراگراف چهارم: مفهوم-، اصل تأكيد اماميه بر جنبة ظاهري و باطني قرآن، حقيقت-، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.
خلاصة تاريخ تشيع دوازده امامي
پاراگراف اول: مفهوم-، اصل دفاع حاميان علي (ع) بعد از فوت پيامبر (ص) در دفاع از حقانيت علي (ع) در مسئله خلافت و مرجعيت ديني، حقيقت-، فرآيند ساخت گشايي و تمرين.
پاراگراف دوم: مفهوم خلفاي راشدين، اصل-، حقيقت تحت شكنجه بودن شيعيان در دوره بني اميه، مظلوميت بيشتر باعث رواج اعتقادات شيعه، فرآيند تاريخي و تمرين.


پاراگراف سوم: مفهوم-، اصل-، حقيقت آل بويه اولين حكومت شيعي، احراز توانايي شيعه در زمان انتقال قدرت از بني اميه به عباسيان، ابتداي حملة مغول عرصه بر شيعيان تنگ شد، مذاكرة برخي حاكمان مغول با حاكمان فارس و مازندران باعث گسترش تشيع شد، فرآيند توصيف تاريخي و تمرين.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید