بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از این پژوهش بررسی رابطه مؤلفه هاي اقتصادي مقاومتی و بهره وري نیروي انسانی در آموزش و پرورش است. در این بررسی، مباحثی در زمینه اقتصادي مقاومتی و بهره وري نیروي انسانی در آموزش و پرورش مطرح شده است. روش انجام تحقیق به صورت میدانی و ابزار گردآوري اطلاعات ، پرسشنامه می باشد. جامعه آماري این تحقیق563 نفر از کارکنان نواحی چهارگانه آموزش و
پرورش شیراز نمونه 170 نفر است . روش آماري مورد استفاده در این تحقیق، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون رتبه بندي فریدمن است . تجزیه و تحلیل اطلاعات با کمک نرم افزار ؛؛غ؛ انجام شده است . نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین مؤلفه هاي
اصلاح الگوي مصرف، نوآوري و شکوفایی، کار جهادگونه و حمایت با بهره وري نیروي انسانی، رابطه معنا داري وجود دارد. ف
ف
کلمات کلیدي: اقتصاد مقاومتی، بهره وري ، نیرويفانسانی.
ف
١
-1 مقدمه
اقتصاد کشوري که داراي جهان بینی خاصی است و این جهان بینی با منافع ابرقدرت هاي روز دنیا در تضاد است،اقتصاد خاصی خواهد بود، چرا که دشمنی با چنین کشوري پایدار بوده و در هر دوره اي به شکلی بروزمی یابد. اقتصاد مقاومتی بهترین راهکار در شرایط کنونی است که دشمن با افزایش اقدامات خصمانه خود در قالب تحریم هاي اقتصادي در حال خصومت ورزي است و حال آن که این فرمول ایستادگی و مقاومت در عرصه اقتصاد، فرصت هاي حداکثري را فرا روي ملت ایران در همه حوزه ها خصوصا در حوزه آموزش و پرورش در مسیر بهره وري ، اعتلا و پیشرفت می گشاید . اقتصاد مقاومتی یک نظام اقتصادي است که هماهنگ با سیاست هاي کلان سیاسی و امنیتی نظام اسلام وبراي مقاومت در برابر اقدامات تخریبی شکل می گیرد تا بتواند در برابر ضربات اقتصادي تحریم ها و توطئه هاي گوناگون اقتصادي نظام استکبار مقاومت کرده و توسعه و پیشرفت خود را ادامه دهد و روند رو به رشد همه جانب خود را در ابعاد ملی، منطقه اي و جهانی حفظ کند.منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی ،یک اقتصاد مقاومتی فعا ل و پویاست،نه یک اقتصاد منفعل و بسته .به طوري که کشور ضمن مقاومت در مقابل موانع و ناملایمات مسیر خود، روند پیشرفت پایدار خود را حفظ کند.[9]
در این میان تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبري ارائه داده اند . ایشان در دیدار با دانشجویان فرموده
اند : » اقتصاد مقاومتی اقتصادي است که براي یک ملت ، حتی در شرایط فشار و تحریم ، زمینه ي رشد و شکوفایی را فراهم می کند [5]«.
در راستاي تعریف اقتصاد مقاومتی با توجه به شرایط تحریم و فشار موجود ، اگر بتوان بهره وري نیروي کـار را افـزایش داد یا اینکه نهادهاي تولیدي با جهاد و از خود گذشتگی توان تولیدي را افزایش دهند ، در نتیجه زمینه ي رشـد و شـکوفایی را فراهم کرده اند و این خود جنبه اي از اقتصاد مقاومتی است .
بهبود و ارتقاي بهره وري مستلزم کوشش و تلاش برنامه ریزي شده همه جانبه از سوي افراد و مسئولین ذیربط اسـت که خود نیازمند بهبود شرایط کار و تغییر محرکه ها و روشهاي انگیزشی کارکنان ، بهبود نظـام هـا ، قـوانین ، بخشـنامه هـا ، دستورالعمل ها ، روشها ، فناوري و غیره می شود . [2]
از طرفی امروزه نقش و اهمیت نیروي انسانی بر هیچکس پوشیده نیست . در بین عوامل تولید با ارزش ترین ، کمیـاب ترین و نادر ترین عامل نیروي انسانی است . عدم توجه به بهره وري نیروي انسانی و توجه صرف به دیگر عوامل باعث کاهش کارآیی و اثر بخشی و در نتیجه باعث ایجاد خدشه در اقتصاد مقاومتی می گردد .
-2مبانی نظري پژوهش
2-1مفهوم و اهمیت بهره وري
بهره وري نخستین بار توسط فردي به نام کوئیزنی در سال 1766میلادي به کار برده شد. بیش از یک قرن بعد در حدود سال 1883 فردي به نام لیتر بهره وري را قدرت و توانایی تولیدکردن تعریف کرده است.
بهره وري در بسیاري از کشورهاي صنعتی عبارت است از به حداکثر رساندن استفاده ار منابع، نیروي انسانی، تسهیلات و مواردي مشابه به طریق علمی و کاهش هزینه هاي تولید، گسترش بازارها، افزایش اشتغال و کوشش براي افزایش دستمزدهاي واقعی و بهبود معیارهاي زندگی آنگونه که به سود کارکنان و مدیریت و مردم باشد.
٢
بهره وري از منظر مرکز بهره وري ایران (NIPO) یک فرهنگ، نگرش عقلایی به کار و زندگی است که هدف آن هوشمندانه تر کردن فعالیت ها براي دست یابی به زندگی بهتر و فعال تر است.[1]
-2-2انواع بهره وري
-1 بهره وري جزء
-2 بهره وري کل عوامل
-3 بهره وري کل رابطه بین محصول با یکی از منابع ورودي را بهره وري جزء گویند. مثلا بهره وري نیروي انسانی، بهره وري
سرمایه و یا بهره وري مواد از نوع بهره وري جزء هستند.
نسبت برون داد خالص (ارزش افزوده) به مجموع ورودي هاي نیروي کار و سرمایه را بهره وري کل عوامل گویند.
نسبت کل برون داد به جمع عوامل درون داد را بهره وري کل گویند.[8]
-3-2 بهره وري چگونه حاصل می شود؟
براي اینکه به موفقیت دست یابیم و سیستمی که طراحی شده است، اثربخشی لازم را داشته باشد، باید در مسیر خاصی حرکت کرد. سنجش و اندازه گیري جزء لاینفک فرآیند بهره وري است. در فرآیند چرخه بهره وري براي شروع برنامه بهره وري ابتدا بایستی پس از تعریف صحیح شاخص ها به اندازه گیري آن پرداخت. باید دقت داشت که معیاري که براي سنجش انتخاب می شود امکان پیاده سازي و قابل اندازه گیري باشد.
مراحل چرخه بهره وري را می توان به شکل زیر در نظر گرفت:
تعریف صحیح از شاخص در قسمت سنجش و اندازه گیري ارزیابی بهره وري هر یک از شاخص ها (نقاط ضعف و قوت را شناسایی کنیم)
جهت رفع مشکلات و افزایش بهره وري به تجزیه و تحلیل ارزیابی صورت گرفته پرداخته شود.
براي بهبود، برنامه ریزي صحیحی براي واحدهاي مختلف آموزش و پرورش انجام دهیم.
گام هاي اساسی در جهت افزایش و رشد بهره وري در آموزش و پرورش برداشته شود.
تعابیر اشتباهی در برخی مواقع در ادبیات روزمره استفاده می شود. مثلا افزایش تولید به مفهوم بهبود بهره وري نیست.
تولید به معناي فرآیند تبدیل منابع به محصولات است. به موردهاي دیگري نیز می توان اشاره داشت. از جمله اینکه بهبود کارایی ارتقاي بهره وري را تضمین نمی کند. کارایی شرط لازم بهره وري است نه کافی. براي بهره وري هم کارایی و هم اثربخشی نیاز است. کارایی نسبت محصول واقعی تولید شده به محصول مورد انتظار است ولی اثربخشی در حقیقت درجه تحقق اهداف است.افزایش درآمد حاصل از فروش الزاما بهبود بهره وري را تضمین نمی کند. چرا که افزایش قیمت می تواند درآمد را به علت وجود بازار انحصاري، افزایش دهد. نکته حایز اهمیت بر اساس تحقیقات صورت گرفته این است که افزایش بهره وري منجر به کاهش کیفیت محصولات نمی شود. مثلا با ارزیابی صورت گرفته بر اساس شاخص هاي استاندارد اختصاصی ، با ارتقاي کیفی محصولات، بهره وري از نیروي انسانی نسبت به سال 1391 حدود 20 درصد افزایش و برخی از هزینه هاي نیروي کار به تبع از این موضوع کاهش یافته است.[1]
بهبود بهره وري مسئولیت اصلی مدیریت است. افزایش بهره وري جز با شناخت و تجزیه و تحلیل آن امکان پذیر نیست.
٣
در این قسمت سوالاتی مطرح می شود که کمک کرده است تا این تحقیق شکل گیري شود.
ابزار اصلی براي دستیابی به کیفیت و بهره وري چیست؟
آیا مدیري دیده اید که از ضمیر ناخودآگاه کارمندانش مطلع شود و عیب و نقص ها را کشف و ارایه راه حل نماید؟
آیا کنترل کیفیت در سازمان ها در جهت بهبود وضعیت موثر بوده است و اگر چنین است تا چه اندازه اي؟
در چه مواردي باید بهبود رخ دهد؟
چرا بهبود مستمر براي یک سازمان مهم است؟
چگونه بهبود مستمر ایجاد می گردد؟
جواب این پرسش ها بعد انجام تحقیقات متنوع در یک کلمه یافت شده است. این کلمه را بهبود مستمر می نامند.
با هدف قراردادن تولید و خدمات سالم، یک سازمان یا شرکت مجبور است تا بیش از حد معمول به این مساله توجه داشته باشد و مدیران در این راستا، به تنهایی قادر به حل مشکلات و ارایه راه حل نیستند و مجبور هستند که از همه کارکنان استفاده کنند.
مهم ترین چالش بسیاري از سازمان ها ایجاد عادت بهبود مستمر در کارکنان است. مسلما براي تحقق این خواسته، قبل از هر چیزي وجود ساختار و نظامی متناسب مورد نیاز است. نظامی که انگیزه کافی را در کارکنان ایجاد کند. نظام پیشنهادات گام
نخست این تحول است که تاثیر قابل توجهی در سازمان ها در وجوه مختلف از جمله رضایت شغلی، تعهد سازمانی، بهداشت روانی کارکنان و نیز بهبود بهره وري، کیفیت و ... داشته است. شعار "فکر خوب مساوي تولید خوب" ( Good thinking, (good product یکی از عوامل موثر در پیشرفت بسیاري از شرکت ها و سازمان ها در چند سال اخیر بوده است.در عصر
حاضر بهره وري به صورت یک دیدگاه مطرح می شود، در این دیدگاه انسان به عقیده و باور می رسد که می تواند کارها و وظایفش را هر روز بهتر از روز قبل انجام دهد و براي تحقق این باور تلاش می کند(خاکی(1381در دهه هاي اخیر اعتقاد بر این است که درجه ي توسعه یافتگی کشورها از بعد اقتصادي، به میزان بهره گیري مطلوب و بهینه از منابع و امکانات موجود در جهت نیل به اهداف اقتصادي آنها باز می گردد .افزایش بهره وري نه تنها به مفهوم استفاده مطلوب از منابع است؛بلکه به ایجاد موازنه ي بهتر میان ساختارهاي اقتصادي ،اجتماعی و سیاسی جامعه کمک می کند(ادواري(1392در ممالکی چون ژاپن، آلمان و سایر کشورهاي پیشرفته صنعتی، همواره مهمترین اصلی را که سبب ترقی این جوامع شمرده اند،همانا افزایش بهره وري امکانات موجود بوده است.در تبیین ساختار اقتصادي کشورهاي جهان سوم، معلوم می شود که عدم توانایی آنها در استفاده از امکانات موجود از بارزترین متغیرهاي اقتصادي بوده که به صورت کارآیی پایین جلوه کرده است .چون بهره وري نمایش دهنده میزان کارآیی اقتصادي و از ضروریات موفقیت استراتژي توسعه و رشد اقتصادي سطوح مختلف تولیدي است؛افزایش بهره وري باید فصل مقدم برنامه هاي کشورهاي جهان سوم باشد.از جمله مشکلات اقتصادي بسیاري از کشورهاي جهان سوم پایین بودن سطوح بهره وري عوامل تولید و نیروي کار است.در کشور ما این ضعف به دلایل مختلفی در سطح وسیع رایج است و با توجه به محدودیت منابع،مؤثرترین عمل در افزایش تولید اجتماعی بالا بردن بهره وري امکانات موجود است.[8]
امروزه بهره وري در کشورهاي پیشرفته سبب تثبیت قیمتها و رشد و در کشورهاي در حال توسعه سبب تغییرات ساختاري و حل مشکلات رشد و توسعه می شود .بهره وري به عنوان یک رابط از یک طرف بین مشکلات ساختاري مانند رفاه، سطح زندگی
وتوزیع درآمد و از طرف دیگر به عنوان واسطه اي فیمابین متغیرهاي مختلف ساختار اقتصادي مانند هزینه و قیمت مطرح است.[1]
۴
-2-4 عوامل مؤثر بر رشد بهره وري در سطح کلان
-عوامل مربوط به سیاست هاي اقتصادي شامل:مقابله با رکود،انقباض پول و تورم ،منع گسترش سازمانها با در نظر داشتن اصول اثر بخشی و ثمر بخشی،اصلاحات براي تشویق به پس انداز و سرمایه گذاري،کاهش قوانین دست و پاگیر دولتی، ممانعت از گسترش حمایت اقتصادي و بازرگانی،تشویق همکاري بین دولت و بخش خصوصی، اتخاذ سیاستهاي قوي اقتصادي براي منع گسترش بیش از حد واحدها.
-عوامل فرهنگی و اجتماعی شامل:از بین بردن خودخواهی ها و فردگرائی ها،تلاش براي برقراري مساوات ،کاهش میزان بیکاري،کاهش هزینه هاي اجتماعی از طریق محدود ساختن مراجع تصمیم گیري، ایجاد فرصت براي آموزش بیکاران جهت اشتغال در آینده ،احیاء سجایاي اخلاقی.
آلتین (2005) معتقد است ، معیار بهره وري در بخش خدمات بیش از آنکه به تکنولوژي و سایر عوامل بستگی داشـته باشد به عامل انسانی و عواملی که بر آن تاثیر می گذارند بستگی دارد [1].
مرکز بهره وري ژاپن افزایش بهره وري کارکنان را در سه عامل زیر معرفی می نماید : توسعه کارکنان شامل توانمند سازي و آموزش آنان ، مدیریت مشارکتی ، عدالت و توزیع عادلانه .
همچنین این مرکز عوامل سرعت عملیات ، کیفیت عملیات ، هزینه واحد ، انعطاف کار ، تعهد افراد ، ارتباطـات درسـت ، درك
ضرورت بهره وري ، رضایت و کیفیت زندگی کاري و حسن مشارکت افراد را به عنوان شاخص هاي بهره وري افراد می داند .
[3]
-3 اقتصاد
براي اقتصاد که اقتصاد دانان از آن بحث می کنند تعاریف مختلفی ارائه شده است . ارسطو : علم اقتصـاد یعنـی مـدیریت خانه . آدام اسمیت : اقتصاد ، علم بررسی ماهیت و علل ثروت ملل است . استوارت میـل : اقتصـاد ، عبـارت اسـت از بررسـی
ماهیت ثروت از طریق قوانین تولید و توزیع . ریکاردو : اقتصاد علم است . آلفرد مارشال : اقتصاد ، عبارت است از مطالعـه بشـر در زندگی شغلی و حرفه اي . [2]
-3-1اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتی یک بحث تئوریک محض مختص دانشگاه و حوزه نیست ، بلکه بیشتر اقتصاد کاربردي است . اقتصاد مقاومتی یک شعار نیست ، یک واقعیت اقتصادي است که شاخص هاي آن ریشه در عمل دارد ، نه حرف .
اقتصاد مقاومتی ، به نظام اقتصادي ملت یا گروه اجتماعی مقاومتی اشاره دارد که در راستاي احقاق حقوق خود یا پی گیري اهداف سیاسی اي که از نظر آن ها بر حق است مبارزه می کنند .
بر اساس نظر شهید محمد باقر صدر ، اسلام داراي مکتب اقتصادي است و نیازي به تقلید از تفکرات انحرافی نیست .
بر این اساس مبناي اقتصاد مقاومتی باید مبتنی بر اقتصاد اسلامی باشد تا بتوان علاوه بر در امان ماندن از بحران هاي اقتصاد سرمایه داري مانند بحران نظام بانکداري و نرخ بهره بحران بدهی و اعتبار و بحران هاي جمعیتی از ظرفیت هاي اقتصاد اسلامی نیز بهره ي کافی برد و تحت تاثیر تغییرات فرهنگی – اجتماعی ناشی از اقتصاد سرمایه داري قرار نگرفت . [5]
جهاد اقتصادي نیازمند بازشناسی منابع و بهره وري تمام از آنها است هم منابع مادي و هم منابع انسانی .
۵
وانهادن منابع طبیعی و سوء مدیریت مصداق هاي مهم کفران نعمت است که مانع تحقق این شعار می شوند .
با توجه به این شعار چند سال اخیر ، 5 عامل تاثیر گزار براي اقتصاد مقاومتی تعریف می شود : -1 نوآوري و شکوفایی ؛
نوآوري و شکوفایی به عنوان محرك رشد پایدار شناخته می شود . همچنین کمبود نوآوري یکی از عوامل اصلی پـایین بودن سطح رشد اقتصادي در کشورهاي در حال توسعه شناخته می شود . ایده ي اصلی نوآوري مبتنی بر این نکتـه اسـت کـه نوآوري سبب افزایش تولید از طریق افزایش توان تولید افراد نهایتاًو رشد اقتصادي می گردد .
بر مبناي این ایده ، سال 1387 به عنوان سال : » نوآوري و شکوفایی « معرفی شد و انتظار رهبري از نام گذاري سـال
1387 نیز این بود که در همه ي بخش ها نو آوري به وجود آید .
بر مبناي تعریف که در ابتدا از اقتصاد مقاومتی ارائه شد ( اقتصادي که با وجود فشار خارجی زمینه رشـد و شـکوفایی را فراهم کند ) و نیز با تاثیري که نوآوري و شکوفایی بر افزایش تولید ناخالص داخلی هر کشور دارد ، یکی از مهم ترین مؤلفه ها براي اقتصاد مقاومتی ، نوآوري و شکوفایی است . این مورد به عنوان یک حلقه ي زنجیر از شعارهاي چند سال اخیر از شاخص هاي اصلی اقتصاد مقاومتی به شمار می رود ...
– 2 اصلاح الگوي مصرف ؛ در سال 1388 اصلاح الگوي مصرف به عنوان شعار سال انتخاب و در راستاي تعریف ذکر شده براي اقتصاد مقـاومتی
می توان اصلاح الگوي مصرف را یکی دیگر از جنبه هاي مهم اقتصاد مقاومتی برشمرد ، اما چرایی این موضوع را می توان به این صورت بیان کرد که یکی از ابتدایی ترین و اصولی ترین مبانی علم اقتصاد » کمبود منابع« است . بـه عبـارت دیگـر علـم اقتصاد علم استفاده بهینه از امکانات و منابع محدود در راستاي ارضاي نیازهاي نا محدود بشـري اسـت . افـزایش مصـرف در جامعه باعث افزایش استفاده از منابع محدود می گردد و در نتیجه سرمایه گذاري را کاهش می دهد .
حال عبارت فوق را به این صورت بیان می کنیم که اگر با منابع موجـود الگـوي مصـرف جامعـه اصـلاح شـود و در مصرف زیاده روي نشود ، در نتیجه مقداري منبع که مورد استفاده قرار نگرفته اند باقی می مانند و می توان آن هـا را سـرمایه گذاري کرد . در نتیجه سرمایه گذاري افزایش می یابد و افزایش سرمایه گذاري به افزایش تولید مـی انجامـد . طبـق تعریـف اقتصاد مقاومتی ، اصلاح الگوي مصرف از طریق افزایش سرمایه گذاري باعث رشد و شکوفایی اقتصاد می گردد .
رهبري در ابتداي سال 1388 در بیان اصلاح الگوي مصرف چنین می فرمایند :
» مردم عزیزمان توجه داشته باشند که صرفه جویی به معناي مصرف نکردن نیست . صرفه جویی به معنـاي درسـت مصـرف کردن ، بجا مصرف کردن ، ضایع نکردن مال ، مصرف را کارآمد و ثمر بخش کردن است . «
نکته حائز اهمیت در ارتباط با اصلاح الگوي مصرف این است که در مصرف یک کشور 2 گروه عمده وجـود دارنـد :
دولت به عنوان یک مصرف کننده بزرگ و مردم . در راستاي اصلاح الگوي مصرف در دولت نیاز به ساز و کار هـاي قـانونی و دستوري است در حالی که این رویه در میان مردم جواب نمی دهد و در این قسمت نیاز به فرهنگ سازي براي اصلاح الگـوي مصرف وجود دارد .
– 3 کار جهاد گونه ؛ شعار دو سال متوالی 1389 و 1390 بیشتر در ارتباط با تشویق به کار و فعالیت است . شعار » همت مضـاعف و کـار
مضاعف « در سال 1389 و » جهاد اقتصادي« در سال 1390 را نیز می توان در ارتباط با تعریف گفته شده از اقتصاد مقـاومتی دانست . افزایش مهارت و بهره وري نیروي کار و استفاده بهینه از نیروي کار براي پیشبرد اهداف کشور به عنوان یک جنبه ي مؤثر از اقتصاد مقاومتی تعریف می گردد .
۶
براي جبران عقب ماندگی هاي کشور و دستیابی به رشد شتابان به عزم جدي تر و جهاد گونه در میان عوامل تولیدي نیازمندیم . یکی از این عوامل تولید نیروي کار است . نیروي کار به عنوان مهم ترین عامل تولیدي نقـش پررنگـی را در رشـد اقتصادي دارد . با استفاده از منابع موجود اگر خواهان افزایش تولید باشیم یکی از راه هاي ممکن افزایش بهره وري نیروي کار یا افزایش ظرفیت تولیدي است .
– 4 حمایت از تولید داخلی ؛ یکی از مفاهیم اساسی در ادبیات اقتصادي این سخن است که واردات یعنی ایجاد اشتغال براي نیروي کار خارجی و
صادرات یعنی ایجاد اشتغال براي نیروي کار داخلی . این سخن نیز همانند 3 جنبه ي قبلی در راستاي تعریف اقتصاد مقـاومتی قرار می گیرد اما این جنبه از اقتصاد مقاومتی با 3 جنبه ي قبل تفاوت هاي اساسی دارد .
یکی از تفاوت ها این جنبه این است که به صورت مستقیم بر رشد و شکوفایی تولید اثر دارد ، نـه بـه صـورت غیـر مستقیم و با واسطه . نکته ي دیگر اینکه با حمایت از تولید داخلیمخصوصاً( در مواردي که توانایی تولید کالا در داخل وجـود دارد) وابستگی به دنیاي خارج کاسته خواهد شد . با کاسته شدن وابستگی به دنیاي خارج و به خصوص دنیاي غرب که مجري فشار و تحریم بر کشورمان است ، اثر بخشی تحریم ها کاهش می یابد و در نتیجه به رشد و شکوفایی اقتصاد می انجامد .
البته مزایاي بسیاري در حمایت از تولید داخلی نهفته است که از جمله ي آن ها می توان به ایجاد اشـتغال بـراي نیـروي کـار داخلی ، کمتر شدن فشار تورمی توجه به برند ( نماد ) داخلی در صنایع مختلف ، تقویت بخش خصوصی ، کاسـتن از بـار مـالی دولت ، ارز آوري کالاهاي غیر نفتی و بسیاري موارد دیگر اشاره کرد . همه ي مـوارد فـوق در راسـتاي تعریـف گفتـه شـده از اقتصاد مقاومتی قرار می گیرند . در واقع » حمایت از تولید داخلی « به صورت مستقیم یعنی فـراهم نمـودن زمینـه ي رشـد و شکوفایی براي اقتصاد ، به اقتصاد مقاومتی کمک می کند .
– 5 حمایت از عوامل تولید داخلی ؛ بخش دوم شعار سال 1391 ، یعنی حمایت از کار و سرمایه ي ایرانی ، به معناي حمایت از عوامل تولید داخلی اسـت
. در اقتصاد عوامل تولید شامل نیروي انسانی ، زمین ، کار ، سرمایه هاي فکري ، سرمایه هاي انسانی ، سرمایه هاي مادي یـا دیگر بسته بندي می شودمعمولاً. عوامل تولیدي غیر از نیروي کار را به عنوان سرمایه می شناسـند . پـس بخـش دوم شـعار
1392 نیز در راستاي تعریف ذکر شده از اقتصاد مقاومتی قرار می گیرد ، چرا که براي افزایش و شکوفایی تولید باید به حمایـت از عوامل تولید پرداخت . افزایش حمایت از عوامل تولید نتایجی را به همراه خواهد داشت : اول اینکـه چـون ایـن عوامـل بـه صورت مستقیم در تولید نقش دارند ، به افزایش تولید می انجامد و دوم اینکه حمایت از عوامل تولید به مانند سـرمایه گـذاري است و از این طریق نیز منجر به افزایش تولید می شود .
جدول - 1 مدل مفهومی محقق ساخته
عوامل موثر بر اقتصاد مقاومتی عوامل موثر بر بهره وري نیروي
نوآوري و شکوفایی انسانی
تعهد سازمانی
اصلاح الگوي مصرف
٧
رضایت شغلی
کار جهاد گونه
مشارکت سازمانی حمایت از تولید داخلی خلاقیت شغلی حمایــت از عوامــل تولیــد
متغیر مستقل
-3-2متغیرهاي وابسته
مطالعات اقتصادي بیانگر این موضوع است که نرخ رشد بلند مدت اقتصادي با سطح درآمـد اولیـه ي کشـور همبسـتگی بالایی ندارد و پایین بودن موجودي سرمایه ي فیزیکی تنها عامل رشد پایین اقتصادي در کشورها نیست ، بلکه برخی از عوامل به خصوص سرمایه ي انسانی باعث تسریع رشد اقتصادي می گردد . در نتیجه ، حمایت از عوامل تولید داخلـی بـه رشـد بلنـد مدت اقتصادي می انجامد و شکوفایی اقتصاد را در پی خواهد داشت . این مورد نیز در تعریف اقتصاد مقاومتی تبلور مـی یابـد ، چرا که فشارها و تحریم هاي خارجی تاثیر چندانی بر حمایت از عوامل تولید داخلی نخواهد داشت . البته به شـرط آنکـه مـوارد خاص اقتصاد اسلامی رعایت شود و مدیریت بهینه در این خصوص برقرار باشد .
-4مدل مفهومی تحقیق :
پس از انجام مطالعات اولیه و اخذ نظرات خبرگان به تعیین شاخص هاي اقتصاد مقاومتی و بهره وري نیـروي انسـانی و در نهایت به مدل مفهومی براي این تحقیق رسیدیم که در جدول 1 نشان داده شده است .
-5روش و نوع تحقیق
روش تحقیق بکار گرفته شده روشی توصیفی از شاخه پیمایشی یا زمینه یابی اسـت از آنجـا کـه در ایـن تحقیـق هـدف بررسی رابطه دو به دوي متغیرهاي موجود در تحقیق است ، براي تحلیل داده ها از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی نیز استفاده شده است به لحاظ این که از نتایج این تحقیق سازمان هاي دیگر به ویژه صنعت می توانند بهره مند شوند این تحقیق از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردي است .
-6جامعه و نمونه آماري
جامعه آماري مطالعه حاضر ، کلیه کارکنان نواحی چهارگانه شیراز را شامل می شود . از جامعه آماري مذکور 570) نفر) با روش نمونه گیري تصادفی ساده 170 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند .
-7روش گردآوري اطلاعات
از منابع کتابخانه اي و ابزار پرسشنامه استفاده شد پرسش نامه اول کـهمجموعـاً داراي 26 سـوال بـوده و پـنج ویژگـی اقتصاد مقاومتی را اندازه می گیرد : -1 نوآوري و شکوفایی . -2 اصلاح الگوي مصرف . -3 کـار جهـاد گونـه . -4 حمایـت از تولید داخلی . -5 حمایت از عوامل تولید داخلی . همچنین پرسش نامه بهره وري نیروي محقق ساخته شامل 17 گونه است .
٨
-8روایی و پایان پرسشنامه
براي سنجش پایایی پرسش نامه ها ، با استفاده از نرم افزار SPSS ، ضریب پایایی ( آلفاي کرونباخ ) محاسبه گردید کـه به ترتیب 0/85 و 0/92 براي پرسش نامه عوامل اقتصاد مقاومتی و بهره وري نیروي انسانی به دست آمد .
-9روش تجزیه و تحلیل داده ها
در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش هـاي آمـار توصـیفی و آمـار اسـتنباطی ( ضـریب همبسـتگی اسپیرمن و آزمون فریدمن ) از طریق نرم افزار SPSS استفاده شده است .
-10یافته ها و نتایج
سؤال : 1 چه رابطه اي بین نوآوري و شکوفایی و بهره وري نیروي انسانی وجود دارد ؟
براي پاسخ به این سؤال تحقیق از روش همبستگی رتبه اي اسپیرمن استفاده شده است . که در جدول 2 نشان داده شده است. نتایج آزمون همبستگی حاکی از آن است که P_value=0.000 کمتر از خطاي 0,05 است . بدین ترتیب بین نوآوري و
شکوفایی و بهره وري نیروي انسانی یک رابطه مستقیم وجود دارد .
جدول : 2 نتایج آزمون همبستگی بین نوآوري و شکوفایی و بهره وري نیروي انسانی
متغیر مستقل متغیر وابسته P_value میزان خطا ضریب همبستگی
نوآوري و شکوفایی بهره وري نیروي انسانی 0,00 0,05 0,628
سؤال : 2 چه رابطه اي بین اصلاح الگوي مصرف و بهره وري نیروي انسانی وجود دارد ؟
همان گونه که در جدول 3 نشان داده شده است نتایج آزمون همبستگی نشان می دهد که سـطح معنـا داري 0,001 کمتـر از خطاي 0,05 است . بنابراین بین مخاطره پذیري و بهره وري نیروي انسانی رابطه اي مستقیم و معنادار وجود دارد .
جدول : 3 نتایج آزمون همبستگی بین اصلاح الگوي مصرف و بهره وري نیروي انسانی
متغیر مستقل متغیر وابسته P_value میزان خطا ضریب همبستگی
اصلاح الگوي بهره وري نیروي انسانی 0,001 0,05 0,443
مصرف
سؤال :3 چه رابطه اي بین کار جهاد گونه و بهره وري نیروي انسانی وجود دارد ؟
٩
همان طور که در جدول 4 نشان داده شده است ، نتایج آزمون همبستگی حاکی از آن است که P_value=0.000 کمتـر از خطاي 0,05 است . بدین ترتیب بین کار جهاد گونه و بهره وري نیروي انسانی یک رابطه مستقیم وجود دارد .
جدول :4 نتایج آزمون همبستگی بین کار جهاد گونه و بهره وري نیروي انسانی
متغیر مستقل متغیر وابسته P_value میزان خطا ضریب همبستگی
کار جهاد گونه بهره وري نیروي انسانی 0,000 0,05 0,911
سؤال :4 چه رابطه اي بین حمایت از تولید داخلی و بهره وري نیروي انسانی وجود دارد ؟
همان طور که در جدول 5 نشان داده شده نتایج آزمون همبستگی حاکی از آن است که P_value=0.125 بیشتر از خطاي
0,05 است . پس بین حمایت از تولید داخلی و بهره وري نیروي انسانی رابطه معناداري وجود ندارد .
جدول : 5 نتایج آزمون همبستگی بین حمایت از تولید داخلی و بهره وري نیروي انسانی
متغیر مستقل متغیر وابسته P_value میزان خطا ضریب همبستگی
حمایت از تولید بهره وري نیروي انسانی 0,125 0,05 0,314
داخلی
سؤال : 5 چه رابطه اي بین حمایت از عوامل تولید داخلی و بهره وري نیروي انسانی وجود دارد ؟
همان طور ك در جدول 6 نشان داده شده است ، نتایج آزمون همبستگی حاکی از آن است که P_value=0.000 کمتـر از خطاي 0,05 است . بدین ترتیب بین حمایت از عوامل تولید داخلی و بهره وري نیروي انسانی یک رابطه مستقیم وجود دارد .
جدول : 6 نتایج آزمون همبستگی بین حمایت از تولید داخلی و بهره وري نیروي انسانی
متغیر مستقل متغیر وابسته P_value میزان خطا ضریب همبستگی
حمایت از تولید بهره وري نیروي انسانی 0,00 0,05 0,701
داخلی
١٠
-11مقایسه وضعیت مؤلفه هاي اقتصاد مقاومتی
به منظور رتبه بندي مؤلفه هاي مختلف اقتصاد مقاومتی از آزمون فریدمن استفاده می شود .
: H0 بین عوامل اقتصاد مقاومتی تفاوت معناداري وجود ندارد .
:H1 بین عوامل اقتصاد مقاومتی تفاوت معناداري وجود دارد .
